Standart və məhsul sənədlərinin işlənməsi və ekspertizası
“Standartlaşdırmanın iqtisadi effektliyi”
Yüklə 0,53 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
“Standartlaşdırmanın iqtisadi effektliyi”
Standartlaşdırmanın göstərilən effektliyini təmin etmək üçün onun illik və gələcək iqtisadi planları iqtisadi cəhətdən əsaslandırılmalı, məhsul istehsalında standartlaşdırma, unifikasiya, aqreqatlaşdırmanın istehsala tətbiq edilməsi öyrənilməli və bu sahədə məsələlərin həll edilməsi ilə iqtisadi effektlik müəyyən edilməlidir. Satndartlaşdırmanın iqtisadi effektliyinin hesablanması elmi-tədqiqat instutların tərəfindən işlənmiş ГОСТ 207.779-79 standartına uyğun aparılır. Dövlət standartlaşdırma sahəsində məhsulun hazırlanmasında standartlaşdırmanın tətbiqi ilə iqtisadi effektliyini hesablamaq üçün bir çox sahələrə görə hesablama düsturları standart üzrə qəbul edilmişdir. Standartlaş- dırmanın iqtisadi effektliyinin təyin edilməsi, məhsulun layihələndirilməsi, onun istehsalı və istismarı şəraitində əldə edilən iqtisadi effektliliyi ilə müəyyən edilir. Məhsulun layihələmdirilməsi zamanı standartlaşdırmadan əldə edilən iqtisadi effektliyin müəyyən edilməsində məhsulun layihələndirmə müddətinin qısaldılması, işin həcminin azaldılması və bu sahədə ümumi əmək tutumunun azaldılması ilə müəyyənləşir. Bu sahədə layihələndirmədə, material seçimində çox bahalı olmayan materialların seçilməsi, layihədə
standartlaşdırma, unifikasiya və aqreqatlaşdırmadan istifadə edərək layihənin hazırlanma müddətinin azldılmasına səy göstərməklə effektlik artırılır. İstehsal dövründə standartlaşdırmadan əldə edilən iqtisadi effektlik istehsalın seriyalılığı ilə əlaqədar olur. Bütün hallarda çalışmaq lazımdır ki, seriya ilə istehsal edilən məhsulların sayının artırılması hesabına istehsalatın mexa- nikləşdirilməsi və avtomatlaşdırılması, yeni pəstahalma üsulun tətbiqi ilə ixtisaslaşdırılmış avadanlıqların hesabına əldə edilən iqtisadi effektlilik müəyyən edilsin. İstehsal prosesində standartlaşdırmanın iqtisadi effektliyinin təmin edilməsi, məmulun hazırlanmasında enerji və yanacaq tutumunun azaldılması, məmulun enerjisinin istehsal prosesində azaldılması, materiala qənaət, fəhlələrin işinin dərəcəsindən asılı olaraq yerinə yetirilir. Standartlaşdırmanın tətbiqindən əldə edilən iqtisadi effektlilik bu standartları tətbiq edən və ona uyğun məhsul hazırlayan bütün müəssisələrin iqtisadi effektliyinin müəyyən edilməsi ilə satndartlaşdırmanın iqtisadi effektliyi təyin edilir. Məsələn: metalkəsən dəzgahların, tikinti yol maşınlarının standartda göstərilən metodlarla hazırlanmasından əldə edilən iqtisadi effektlik aşağıdakı düsturla tapılır: E Σ
1 -P 2 - məhsulun istehsalı üçün istehsalata qoyulan məsrəfin miqdarı və satndartlaşdırmadan sonra müəssisəyə qoyulan xərclərin miqdarı. Bu göstərilən məsrəfləri ( ) müəssisəyə qoyulmuş əsaslı və cari xərclər də
aid edilir. Göstərilən düsturdan dövlət səviyyəsində standartlaşdırmadan əldə edilən iqtisadi effektliyin hesablanmasında istifadə edilir. Ölkə iqtisadiyyatının sürətli inkişafı ilə əlaqədar lazım olduqda sahə və müəssisə standartının tətbiqindən əldə edilən iqtisadi effektliliyin hesablanmasını da aparırlar. Hər bir məmulun layihə edib, hazırlanması
işlərinin görülməsindən əvvəl bu layihənin iqtisadi effektliliyi hesablanaraq hesablanmalıdır.
Yüklə 0,53 Mb. Dostları ilə paylaş:
|