Summa caietana de pctis Et noui testamẽti iẽtacula
Yüklə 5,7 Mb.
|
mortale fornicationis, sed addit statũ pctĩ mortalis. Et ꝑꝑea ad sui veram pñiam exigit nō solũ omissionem actus carnalis/sed recessum a tali statu. vel officiũ/pecuniā accipit ad iudicandũ aut decernendũ quo magis vel minus faciat quod debet, vel ꝑ minas cogit aliquẽ ad faciendũ vel nō faciẽdum) est manifeste mortale pctm̃ / contra iustitiam. multis potest defectibus sub= iacere: qm̃ multas exigit condōnes/que his versi= bus continentur. Sit simplex/ humilis confessio/ pura/fidelis, at frequens/nuda/discreta/libens/<-P> @@0@ @@1@ <-P>verecunda. integra/secreta/lachrymabilis/ accelerata. fortis & accusans/ & sit parere parata. Quas quoniam libellus iste pro= pter confessionem fit/ declarare intendimus. ¶ Prima ergo condō est: vt cōfessio sit simplex: hoc est nō cōposi ta. Esset āt cōposita/qñ artificiose narran{t$} cōmissa: ita vt vera ꝗdẽ dican{t$} / sed ea arte vt vel nō ponderen{t$} a cōfessore/vel delectent suauitate vane eloquẽtie. hoc. n. manifestũ pctm̃ cōtineret. ¶ Secunda/humilis: quantum ad intellectum / recognoscendo se miserum peccatorem & indignum venia: quātũ ad affectũ/ affectando per subiectionem qua confitendo se subijcit cōfessori subijcere seip̃m intus diuino iudicio/nō in furore sed in iustitia iesu chr̃i crucifixi propter nos: quantũ ad linguam in mō etiam loquendi, vt exponat sua peccata vt reus cum reuerentia & tre more quasi coram christo: quātum ad actus exteriores, vt genu flexus omnis vtrius sexus/& capite si sanitas patitur discoper to vir confiteatur ob reuerentiam christi & sacramẽti. Omissio siquidem cuiuscun horum sine peccato non est, nisi causa ra tionabilis ab exterioribus excuset reuerentijs. ¶ Tertia/pura: hoc est nō mixta impertinẽtibus ad pctā ꝓpria. peccat. n. saltem pctō vaniloquij qui alia immiscet, vltra irreue= rentiam quam ex hmōi admixtione exhibet tanto mysterio. Et magis debet esse pura ab admixtione alienorum peccatorum/si propria possunt sine alienis sufficiẽter exprimi. Q si aliter fieri nequit/ & confessor vir est bonus (ita ꝙ nulla sit suspicio fu= ture infamie aut cuiuscun periculi) explicari potest. Vbi aũt periculum fame aliene vel alterius mali timeretur, cōfessor alter adeundus est qui confitentem non noscat. aut ipse confitens ob= uolutus seu transformatus vadat ad confessorem qui ex voce eum non discernat: & tacito suo nomine dicat / ego pecca= tor potens confiteri tibi dico meam culpam &c. Non. n. tenetur penitens manifestare seip̃m quis est/nisi ꝗ̈tũ ad ea que sunt ne cessaria ad sacr̃m hoc: ad quod nō oportet scire quo noĩe voca{t$}/<-P> @@0@ @@1@ ¶ Quarta/fidelis: hoc est verax. Mentiri siquidem in confessio= ne per se (hoc est de pertinentibus ad confessionem) est pecca tum mortale: quia est mendacium perniciosum: quia est menda cium in iudicio/non qualicũ/ sed sacramentali. Et licet peius sit mentiri de aliquo mortali, tamen mentiri quo de veniali/ perniciosum est. Et hoc intellige cum grano salis: scilicet suppo= sito ꝙ penitens subijciat se confessioni quo ad illa venialia: qm̃ ex hocipso ꝙ penitens assumit veniale illud vt materiam con= fessionis/ facit illius confessionem materiam sacr̃i & iudicij, ac per hoc tenetur facere illũ confitendi actum veracem: alioquin iniuriam infert sacr̃o & iudicio, tollens quantũ in se est/vtrius veracitatem: quod constat esse mortale. Sicut si predicator assu/ mat vt materiam predicationis aliquod miraculum vel aliquod gestum alicuius viri sancti, mortaliter peccat si mentiatur: ꝗ̈uis gestum illud seu mirum non spectet secundum se ad predica tionis necessitatem. ex hoc. n. ipso ꝙ assumitur vt materia predi cationis, nascitur vt mendacium de illo in actu predicandi/sit perniciosum: quia quantum in se est eneruat veracitatem predi cationis. Vnde si penitens confitendo mentitur se commisisse<-P> @@0@ @@1@ Aduerte hic/ꝙ quũ mentiri requirat non solũ falsam vocis significationem/sed etiam intentionem fallendi, si persona con fitens putans se bene facere/ falso accuset se commisisse aliquod veniale/vel affirmet aliquam circunstantiam vel aliquod pctm̃ dubiũ pro certo/non ea rōne vt mentiatur aut vt fallat confesso rem/sed tanꝗ̈ putans se eligere tutiorem ꝑtem volendo se face re reum etiam si non esset reus, errat quidem & peccat/quia a recta discedit ratione: quia tamen non dicit mendacium sed falsum / non peccat mortaliter, sed venialiter/ vtpote indiscrete se accusans. ¶ Quinta/ frequens: hoc est vt qui frequenter cadit/ frequenter confiteatur. Et est medicina hec valde conseruatiua hominis in timore dei. Non inuenio tñ preceptum de maiore frequentia ꝗ̈ semel in anno: si tñ pōt dici frequẽtia. Et licet preceptum per se non inueniatur: interroget tamen seipsum quilibet chr̃ianus ꝗ̈tũ<-P> @@0@ @@1@ (hoc est propter tollendas occasiones obliuionum pctō℟ & fir mitatũ seu cōsuetudinũ in peccādo) debeat frequẽtius cōfiteri. Confiteri aũt frequenter eadem peccata/ & laudabile & vitu perabile quādo est. Nam ex scrupulosa & inquieta phantasia cadere in conscientiam iterande & reiterande pluries confessio= nis/ vituperabile est: qm̃ procuranda est pax anime & cōsciẽtie, que cum huiusmodi iterationibus non stat. Et quando hoc acci dit in veritate, deberet talis postquā semel ita confessus est & ab solutus/vt tam ipse ꝗ̈ confessor doctus sufficientem iudicet con= fessionem/quiescere: & si postea scrupulus aliquis occurrit de aliquo tanꝗ̈ non confesso/si sibi videtur ꝙ fuerit confessus/quie scat & non amplius confiteatur. Nec propterea exponit se iste periculo/quia non est certus se esse cōfessum: quoniam hoc repu tandũ est huic bono viro infirmo vt certũ quod apud aliũ esset opinio. Est enim passio hec/infirmitas corporalis tollens seu im= pediens pro tunc firmitatem iudicij: & timor & motus phan= tasie intantum operantur, vt nisi quie scat/consurgent tot ambi gua vt nunquam videatur confessus. Cuius signum est/& ꝙ idem centies confitentur / & ꝙ isti semper in dubium redeunt confessionis: quum forte diligentius ceteris confessi fuerint. Nec est in potestate talis / retinere motum phantasie/nisi in principio comprimatur: vnde sequuntur pericula corporis & anime ad tollendũ vel impediendum vtrius bona. Dixi aũt in veritate/ propter personas iterantes cōfessiones nō ꝙ in veritatescrupulose sint, sed quia nunꝗ̈ in veritate confitentur. ita ꝙ semper cōfiten= tur & nunꝗ̈ sunt confesse, tanꝗ̈ demones semꝑ penitentes & nunꝗ̈ se corrigentes. Confiteri autẽ ex deuotione pluries eadẽ peccata cum conscientia quieta/sine molestia confessorum/non conterendo in hoc tempus in alijs magis pijs aut vtilibus expen dendũ/& breuiter seruatis prudẽtie condōnibus, laudabile est.<-P> @@0@ @@1@ ¶ Septima/ discreta: hoc est prudens. Et quantum ad verba/vt honestis vocabulis explicet sua peccata. Et quantum ad circun= stantias, vt non nisi necessarias in peccatis carnis explicet/ si scit discernere necessarias a non necessarijs. Et quātũ ad modũ nar randi: vt que simul exprimi pñt nō diuisim dican{t$} / aut econtra. verbi gratia p̃t dici/ cōmisi furtũ decies. nō dica{t$} / semel furatus sum/& deinde iterũ furatus sum/ & post cōmisi vnum aliud furtũ &c. Hoc est. n. indiscrete cōfiteri/ & tedio afficere cōfesso= rẽ. & ꝑꝑea vt discreta sit confessio/ debet confessurus p̃meditari & preordinare qũo dicet / & que simul & que diuisim &c. Et quantũ ad querendũ idoneũ confessorẽ: non. n. tute quis se pōt credere cuilibet cōfessori occurrenti: qm̃ multa apparet mul= titudo confessorum ignorantium &c. Sed debet querere idoneũ scientia & authoritate, & bonum: hoc est qui credatur esse in dei gratia. De quibus confessoris cōditionibus in fra erit sermo. Nisi. n. discreta fuerit confessio/constat peccatum saltem impru dentie incurri. ¶ Octaua/libens: hoc est nō ex metu pene/ sed ex amore sanita tis aĩe. sic. n. proprie volũtaria est cōfessio. Et ꝗa timor introducit charitatẽ sicut seta filũ, ad minorẽ spectat deuotionẽ/p̃parationẽ seu dispōnẽ/ ꝙ aliquis male libenter confitetur: ex quo tñ vincit seip̃m & confitetur/ sufficit ad salutem imperfectorum. ¶ Nona/verecunda: hoc est erubescens apud semetip̃m peniten tẽ/dũ non solũ ad memoriā sed verba reuoca{t$} turpitudo fedi= tas ꝓprie aĩe. Erubescens quo apud cōfessorẽ: hoc est nō quasi ĩactando/non quasi narrando historiā, sed estimando turpitudi nẽ pctō℟ suo℟ cōfitea{t$} ꝑ modũ erubescẽtis ꝓpriā turpitudinẽ.<-P> @@0@ @@1@ ¶ Decima/ integra. quantum ad peccata mortalia alias non cō= fessa tam certa ꝗ̈ dubia / & eorum circunstantias necessarias. Confessio. n. non integra non est confessio que est materia sacr̃i penitentie, sed confessionis simulatio: quia ex propria rōne repu= gnat sacramenti forme, hoc est absolutioni: impium est. n. a deo dimidiam sperare veniam. Dupliciter autem contingit cōfessio= nem non esse integram. vel per se vel per accidens. Tunc est confessio per se non integra/quando ex intentione seu volunta= rie dimidiatur. & sic truncata confessio non valet: immo est nouum peccatum mortale sacrilegij contra sacramentum peni= tentie. Tunc autẽ confessio est non integra per accidens/quando non voluntarie dimidiatur: puta quia per obliuionem relinqui{t$} aliquid quod necessario fuisset confitendum. & confessio sic non integra valet: quoniam est per se & formaliter integra, & per accidens ac materialiter dimidiata: actus autem iudicandi sunt formaliter & per se/ & non per accñs & materialiter. Opus est autem hic non paruo sensu / ad discernendum in singulari= bus si per se aut per accidens confessio ab integritate recedit: quia multipliciter vtrun euenire potest. Dimidiatur siquidem confessio per se & formaliter, vel directe: vt quum intendit confitens tacere aliquod necessarium: siue hoc occasionem ha/ beat ex verecundia / siue ex pusillanimitate / siue ex quacun alia illicita causa. Vel indirecte: vt quum confitens negligit di= scutere conscientiam suam, paruifaciens in suo affectu aut val= de notabiliter in effectu / si aliquid necessarium confessioni omit tatur. Tunc enim redit actus in naturam sue forme, & per= inde est ac si formaliter fuissetintentus: quia sicut actus virtuo sus est non solum qui centrum attingit / sed etiam qui prope<-P> @@0@ @@1@ Dimidiatur quo per accidens & materialiter tm̃ cōfessio, vel ex obliuione/vel ex insufficiente discussione ꝗ̈uis diligente (siue hoc cōtingat ex ignorantia iuris siue facti: & breuiter qũocun contingat preter intentionem cōfitentis, facta iuxta conditionẽ suam diligentia/ita vt vere credat se diligenter confiteri. Nā tũc constat confessionẽ non esse per se dimidiatam/nec ex propinquo affectu ad formam dimidiate reduci) vel quia ordinarius cōfes= sor superior non audit nisi cōfessionem casuũ reseruato℟. cōfessio siquidem illa qua quis hñs multa mortalia/cōfitetur ep̃o vel eius vicario vnũ mortale reseruatum, est confessio nō integra per ac= cidens & materialiter: quia non ex voluntate penitentis proue nit non integritas, sed ex parte talis confessoris reseruantis &c. Et propterea huiusmodi confessio quamuis non integra/sancta est: sic nan sancte matris ecclesie vsus habet: nec oportet sa= pere plusꝗ̈ oportet/ sed sapere ad sobrietatem. Caue autem ne er res/dicendo absolutionem illam quam impendit episcopus hu= iusmodi peccatis non esse sacramentalem. Ex hoc nan ꝙ con= fessio illa partialis est sacramentalis (quod patet & ex eo ꝙ sigil lum confessionis illius est sacramentale: potest. n. ep̃s sicut quili= bet confessor iurare se nihil scire. & ex eo ꝙ aliter penitentes es= sent delusi: quia nō intendunt nisi cōfiteri/nec tenẽtur nisi cōfes= sione sacr̃ali ire ad ep̃m) consequens necessario est/vt absolutio quo sit sacr̃alis: nec est hoc vertendũ in dubium. Nota dili= gẽter hic ex hoc vsu eccłie hr̃i mirāda: scilicet ꝙ aliqua cōfessio<-P> @@0@ @@1@ Yüklə 5,7 Mb. Dostları ilə paylaş:
|