Summa caietana de pctis Et noui testamẽti iẽtacula

COntentio Vt est nomen peccati, signi

ficat pugnā loquutionis nō

secundum rationem/vel quantum ad modum

vel quantum ad rem de qua est cōtentio. Vnde

quando est peccatũ mortale & qñ veniale.

Nam si contentio pugnat contra veritatem cognitam, erit iuxta

veritatis naturam iudicanda: hoc est si veritas impugnata est

veritas fidei aut necessaria ad salutem alicuius / siue quantum

ad animam siue quantum ad corpus / siue quantum ad res seu

famam/& breuiter si veritas est talis ꝙ eius mendacium esset

perniciosum, contentio pugnans contra talem veritatem est per

niciosa/ac per hoc mortale peccatum. Si vero huiusmodi veri=

tas non est talis vt oppositum mendacium sit perniciosum, con=

tentio contra illam peccatum veniale est. Et hec intellige forma

liter, scilicet in pugnante contra veritatem ex intentione contra

veritatem. Nam si ex alia intentione fit (puta propter exercitiũ

aut disputationem) contentio non nisi materialiter est: que pōt

esse & est sepe laudabilis. Si vero contentio a ratione discedat/

quia immoderata est (puta clamando &c.) sic communiter

videtur peccatũ veniale: nisi forte scandalum haberet annexũ

trahens ad mortale. De quo dic vt in fra de scandalo.

COntritionis Quin sunt conside

randa: scilicet diffe=

rentia ab attritione / manteria/ modus/necessitas

& tempus.  Contritio tria exigit: displicen=

tiam de commissis peccatis supra omne odibile/

propositum vitandi peccata supra omne vitabile/ & propositũ<-P>

@@0@

@@1@Contritio.

<-P>confitendi seu satisfaciendi. Hoc tertium requiritur si homo nō

est confessus: duo autem prima simpliciter & absolute exigun{t$}.

¶ Ita ꝙ hinc habes differentiam ab attritione. Nam si alicui

displicet peccatum quod fecit/sed non supra omne displicibile,

non est contritio sed attritio. Et similiter si intendit vitare pecca

tum/sed non supra omne vitabile, non est contritio sed attritio.

 Et scito ꝙ huiusmodi vera cōtritio dupliciter inueniri potest:

scilicet formata vel informis: hoc est cum gratia & charitate

iesu christi/& sine illa. Et homo quidem potest esse certus se

habere contritionem veram/dubitando an sit formata vel infor

mis: quoniam potest esse certus de affectu sue voluntatis ꝙ plus

displicet sibi offendisse deum mortaliter / ꝗ̈ quodcun aliud

malum, & similiter ꝙ plus intendit vitare mortalem offensam

dei ꝗ̈ quodcun aliud: non tamen est certus propter hoc se esse

in charitate & gratia dei. Vnde debet quilibet esse certus de con

tritione humana, hoc est quantum ex nobis pendet: non autem

de contritione formata diuina gratia. Hec de primo.

¶ Materia vero contritionis (hoc est de quo debet homo con

teri) constat principaliter esse peccatum mortale/& secũdario

veniale. Et quia impium est dimidiam a deo sperare veniam,

oportet conteri non de vno peccato sic & de alio non / sed de

omni peccato mortali proprio.

¶ Modus autem contritionis sufficiens adsalutem/ est vt homo

qui multa habet mortalia in generali detestetur omnem suam

mortalem in deum offensam / cum animo vitandi decetero vt

dictum est: hoc est vt displicentia hec odio habeat commissa

supra omne odibile / & propositum vitandi intendat supra

omne vitabile. Sic nan contritio generalis est contritio vir=

tualiter attingens omnia & singula commissa etiam oblita.

Nec exigitur ad salutem habere singulas contritiones iuxta

singula peccata / nec secundum numerum nec secundum spẽs

peccatorum. testante hoc domino dicente de magdalena. dimissa<-P>

@@0@

@@1@Contritio. 42

<-P>sunt ei peccata multa quoniam dilexit multum: & non dixit

quoniam dilexit multotiens.

¶ Necessaria autem est contritio peccatori ad salutem: quo=

niam sine penitentia peccatum non remittitur. penitentia autẽ

principaliter consistit in contritione: que necessaria fuit añ legẽ/

sub lege & tempore gratie.

¶ Tempus aũt quo tenetur post cōmissum mortale quis cōteri,

quantũ ad surgendũ a morte pctĩ/& vitandũ periculũ repẽtine

mortis ac damnationis/determinatũ est ad statim: quia nec per

momentum/tutum est licitũ stare in statu offense & ire dei.

Quantũ aũt ad vitandũ nouũ pctm̃ transgressionis precepti de

contritione/tempus est determinatum ad articulũ necessitatis:

ficut in alijs affirmatiuis preceptis contingit.  Duplex autem

necessitas ex se cogit ad contritionẽ. Prima est periculũ mortis:

quia tenetur homo in hac vita conteri. Secũda est susceptio vel

administratio sacramẽti, & vniuersaliter exercitatio cuiuscũ

actus exigentis necessario hominem sine peccato mortali: quia

nisi conteratur tunc homo/mortale peccatum incurreret. Tertia

vero necessitas scilicet ex precepto ecclesie semel in anno/scilicet

tꝑe cōfessionis, non tute affirma{t$}: ꝗa si attritus (vt p̃dictũ est(

suscipit sacr̃m pñie & eucharistie, satisfacit precepto ecclesie.

 Ex hoc autem ꝙ peccata memorie occurrunt/sicut non tene{t$}

ad tunc confitendum ita nec ad tunc conterendum. Vtrun. n.

est preceptum affirmatiuum/obligās tempore necessitatis, quod

non constituit memoria. Sed tenetur semper ad non approban=

dum/ad non complacendum: quia ista sunt precepta negatiua,

que obligant semper & ad semꝑ. Dies quo festos sanctificare

noua contritione peccatorum/sanctum consilium ac omni obser

uatione dignum est, non tamen preceptum: quia nec ex parte

contritionis preceptum de cōtritione determinatur ad diẽ festũ,

nec ex parte diei festi preceptum de sanctificatione festorum/

determinat sibi contritionem peccatorum.

@@0@

@@1@Contumacia. Cōtumelia. Conuitiũ.