Summa caietana de pctis Et noui testamẽti iẽtacula

COntumacia pro quanto cōtra obediẽ

tiam iudici debitā tẽdit/

peccatum est mortale. In cuius signum potest cō

tumax excommunicari.

COntumelia (qua quis malum culpe

iniuriose in proximũ co

ram profert: puta tu es fur) peccatum mortale est

formaliter sumpta: quia quantum in se est/ ledit

proximũ in bono honoris. Dixi formaliter, hoc

est ex intentione dehonorandi: quia materialiter (hoc est nō ex

intentione dehonorandi) possunt verba contumeliosa etiā abs

vllo peccato dici reprehensionis gratia, vel cum peccato veniali

ex leuitate.

 Memento quo hic & vbi ꝙ huiusmodi peccata mortalia

ex suo genere/sunt venialia propter imperfectionem actus. vel

quia primi motus/vel quia contumelia in minimo/vel quia ma

terialiter tantum contumelia est: nisi forte notabilis lesio proxi=

mi inde sit.

COnuitium duplicis iniurie nomen est.

Quādo enim generalem

sonat iniuriam in proximum/coram illatam ver

bis: siue significetur malum culpe, vt esse sacrile=

gum/sicarium &c. siue malum pene: vt eẽ cecũ

vel claudum. ita ꝙ contumelia est species conuitij. Quādo au

tem sonat iniuriam plurium simul vociferantiũ iniuriose contra

proximum: vt dicatur conuicium quasi conuocium a multitu=

dine vocum. vt contingit sepe transeunti pauperi a leuibus per=

sonis iocose tamen fieri. Et vtro modo ex suo genere/ formali

ter (hoc est ex intentione dehonorandi factũ) constat esse pctm̃

mortale: quia ꝗ̈tũ est ex intentione actus & loquentis/leditur ꝓ=

ximus in honore. Verũtamen propter imperfectionẽ actus (puta<-P>

@@0@

@@1@Correctio superioris. 43

<-P>quia materialiter tantum conuitium dicitur sine notabili detri=

mento honoris, aut quia non vere consensit vt dehonorandi gra

tia conuitiaretur/sed quasi primus motus fuit quo ad hoc, aut

quia in minimo non curauit dehonorare) veniale tantum pec

catum incurritur. De exemplo autem dicto conuitiantium io=

cose/diximus, vt intelligatur conuitij significatio / non ꝙ iocose

factum sit mortale: communiter enim veniale est conuitium

iocosum. sed quod serio & formaliter fit / mortale est ratione

dicta.

COrrectionis Qua subditi a suꝑio

ribus corrigi debent

(siue puniendo factis siue increpando verbis:

siue superiores sint prelati ecclesiastici siue do=

mini seculares) omissio quādo/sicut/vbi &c.

oportet, proculdubio peccatum est mortale / nisi propter imper=

fectionem actus sit veniale: quia preceptum de huiusmodi cor

rectione/est preceptum de actu iustitie necessarie ad publicum

precipue bonũ.  Sed perspicere in singularibus casibus occur=

rentibus / si nunc huius hec correctio est de necessitate iustitie,

non est facile. ita ꝙ in generali constat correctionem de qua lo=

quimur non posse sine peccato mortali omitti quādo est necessa=

ria ad rempu. si correctio incumbit propter bonum publicum,

vel ad personam priuatam/si correctio exigitur propter bonum

alicuius priuati: tenetur. n. superior ad exercẽdam iustitiam pro=

pter vtrun bonum. Sed quoniam contingit quando punitio=

nem que propter bonum publicum esset absolute necessaria/pro

pter incidentia non expedire tunc, sed eẽ differendā (vt dauid

distulit punitionem ioab/qui occiderat duos principes) aut re=

mittendā (vt dauid pepercit absalon qui interfecerat fratrẽ/$unclear &

pepercit nabal) aut aliter cōmutandā &c. ideo prudentia que

circa singularia versatur/maximum locum habet circa huius=

modi correctionis preceptum exequendũ. Nec facile damnandi<-P>

@@0@

@@1@Correctio fraterna.

<-P>sunt quinon omnia corrigunt / rationabiliter aliquas correctio=

nes omittentes (isboseth quia minus caute increpauit abner ꝙ

ad concubinam patris introisset / regnum perdidit. Dauid quia

nunꝗ̈ increpauit amon suum primogenitum de stupro sororis/

reprehenditur a scriptura) nec facile excusandi sunt omitten

tes corrigere. Ex parte siquidem correctoris/ si conatur secun=

dum prudentiam implere correctionis preceptum, in tuto a

mortali peccato conscientia est/ etiam si quando erraret: esset

enim tunc materialiter tantum transgressor, scilicet non ex in=

tentione omittendi correctionem. & venialiter peccaret sicut &

leuium correctionem omittendo/ propter imperfectionem actus

ex parte materie.