Summa caietana de pctis Et noui testamẽti iẽtacula
Yüklə 5,7 Mb.
|
catũ mortale in duo bus tm̃modo casibus. Primus est siquis habet de superfluo nature & persone. Et tunc ꝗa pre ceptũ hoc (scilicet q suꝑest elemosinā date) est affirmatiuũ/& obligat pro loco & tꝑe &c. ꝑꝑea fidei ac prudẽtie illius qui suꝑfluũ hẽt/cōmissum intelligr̃ qñ & quibus actualiter dispẽset illud suꝑfluũ/simul vel successiue, vt melius sibi videbi{t$}. Secundus est quum apparet pauper in extrema necessitate constitutus: iuxta illud ambrosij. pasce fame moriẽtẽ,<-P> @@0@ @@1@ ¶ Et in primo casu intellige duo. Primo suꝑ fluũ nō cōsistere in puncto: qm̃ sicut multis ablatis ab aliquo/ nō cense{t$} ꝗs indigẽs, ita multis adiunctis nō ꝑꝑea suꝑfluit. Scđo ꝙ suꝑfluũ in tali latitudine cōsistens, iudicandũ est cōsideratis sumptibus hono= rabilibus ẽt filio℟/ familie/status, munificẽtia/magnificẽtia/cōi= bus euẽtibus/heredibus / & alijs eiusmodi: ita vt raro videatur contingere, vt homo {secundum} statũ gloriose viuens/ suꝑfluũ habeat. In secundo quo casu intellige extremā necessitatem/non qñ emissurus est spm̃: sed qñ ob defectũ necessario℟ apparet ꝙ ille moritur/nisi ei succurratur de necessarijs modo quando pñt ipsi prodesse subuentiones anteꝗ̈ desperetur de vita illius. emendiseusoluendi minus iusto p̃cio tũc hic &c. pctm̃ mortale est: ꝗa cōtra iustitiā leditur ꝓxi mus / minus hñdo ꝗ̈ hr̃e debeat. Circa iustũ aũt p̃cium quid sit/oportet nō falli: qm̃ iustũ p̃ciũ non solũ est illud quod cōiter in illa patria currit, sed illud quod nunc/hic/ sub hoc vendendi seu emendi mō pōt cōiter inueniri. Ita ꝙ licet res aliqua rome a mercatoribus vendatur centũ, si eadem res rome vltro exposita venditioni / siue subhastando siue per proxonetas / non inuenit emptorem nisi pro septuaginta (tum quia vltronee merces vi= lescunt: tũ ꝗa emptores pauci inueniun{t$} pro tunc, aut quia non indigẽt re illa/aut ꝗa nō hñt pecuniā promptā pro re illa/aut ꝗa nō curant hr̃e illā) iustũ tũc ibi huius rei p̃ciũ cōstitui{t$} septua ginta: ita ꝙ nō peccāt illi ꝗ ex eo ꝙ vidẽt ꝙ res illa venalitati ex posita pōt hr̃i tali p̃cio / puta septuaginta/inducun{t$} ad emẽdũ. Nec reddi{t$} iniustũ p̃ciũ ex cā, puta ꝗa necessitate ductus ac per hoc nō volũtarie vẽdit: ꝗa inopia qua cogi{t$} ꝗs ad vendẽdũ/ nō redditvẽditionẽ ĩuolũtariā. alioꝗn ẽt si rigido p̃ciovẽderet/ĩuolũ taria reddere{t$} vẽditio: q cōstat eẽ falsuʒ. Eadẽ siꝗdẽ rōe iustũ p̃ciũ ẽ, q nũc/hic/sub hoc mō vẽdẽdi vel emẽdi ĩueni{t$} cōiter. Qua rōe iustũ quo est p̃ciũ quũ post bella aut pestes/domus/<-P> @@0@ @@1@ ¶ Et pro nunc vide differentiam precij inter rem expectantem emptorem & seipsam non expectantem emptorem: & clarifica bitur intellectus tuus. Domus enim expectans emptorem ven= ditur quantum valet absolute: domus autem non expectans/ venditur quantum inuenitur. Et tunc vere venditur quantum valet nunc hic exposita, ꝗ̈uis non vendatur quantum valeret expectans emptorem. Iustum autem precium est non quantum valeret si expectaretur, sed quātum valet nunc/hic/& reliquis singularibus que tunc occurrũt pensatis: vt patet in pignoribus que authoritate curie a pauperibus propter debita ablata/ expo= nuntur sub hasta plus offerenti. Et scito ꝙ emens minoris iusto precio/citra tamen medietatẽ, licet excusetur a iure ciuili/non tamen excusatur a iure diuino. Permissiue siquidem iure humano dicitur licitũ decipere citra dimidium iusti precij: sed lex domini immaculata est, secun= dum quam peccatum mortale est ledere proximum in quacũ re notabili. lum peccatum sit, si tamen litigiosa sint aut futu ra credantur/turpe vr̃: quum non deceat hominẽ lites querere. Et si minoris iusto precio emat/peccat: & non tenetur ei secun dum ciuilia iura debitor plus dare ꝗ̈ emerit. Et sicut alia iura ita iura quo creditorum (quibus scilicet debentur pecunie mutuate aut censuales/& breuiter ex quocũ contractu licito, siue debeantur in pñti siue in futuro certo tempore) pñt licite<-P> @@0@ @@1@ Secundo ex fraude in substantia/quantitate aut qualitate: vt siquis ab ignorante emeret quasi auricalcum aurum / aut in magno pondere pro paruo / aut quasi vitiosam rem quum esset abs vitio. Tertio ex anticipata solutione: vt siquis minoris emit ꝗa prius soluit. vt faciunt hi qui emendo fruges assignandas primo tꝑe/ presoluunt minus. Aduerte tamen ꝙ in huiusmodi emptione<-P> @@0@ @@1@ Quarto ex pacto de retrouendendo/ & quando etiam cum pacto de locādo venditori sub annuo censu moderato, si p̃cium quo emitur minus est ꝗ̈ res valeat. Habet. n. tũc speciem mutui palliati sub nomine emptionis / & vsure palliate sub nomine census. Vnde si precium est iustum / contractus licitus reputa= tur, & frequẽter fit. Yüklə 5,7 Mb. Dostları ilə paylaş:
|