COntumacia pro quanto cōtra obediẽ
tiam iudici debitā tẽdit/
peccatum est mortale. In cuius signum potest cō
tumax excommunicari.
COntumelia (qua quis malum culpe
iniuriose in proximũ co
ram profert: puta tu es fur) peccatum mortale est
formaliter sumpta: quia quantum in se est/ ledit
proximũ in bono honoris. Dixi formaliter, hoc
est ex intentione dehonorandi: quia materialiter (hoc est nō ex
intentione dehonorandi) possunt verba contumeliosa etiā abs
vllo peccato dici reprehensionis gratia, vel cum peccato veniali
ex leuitate.
Memento quo hic & vbi ꝙ huiusmodi peccata mortalia
ex suo genere/sunt venialia propter imperfectionem actus. vel
quia primi motus/vel quia contumelia in minimo/vel quia ma
terialiter tantum contumelia est: nisi forte notabilis lesio proxi=
mi inde sit.
COnuitium duplicis iniurie nomen est.
Quādo enim generalem
sonat iniuriam in proximum/coram illatam ver
bis: siue significetur malum culpe, vt esse sacrile=
gum/sicarium &c. siue malum pene: vt eẽ cecũ
vel claudum. ita ꝙ contumelia est species conuitij. Quādo au
tem sonat iniuriam plurium simul vociferantiũ iniuriose contra
proximum: vt dicatur conuicium quasi conuocium a multitu=
dine vocum. vt contingit sepe transeunti pauperi a leuibus per=
sonis iocose tamen fieri. Et vtro modo ex suo genere/ formali
ter (hoc est ex intentione dehonorandi factũ) constat esse pctm̃
mortale: quia ꝗ̈tũ est ex intentione actus & loquentis/leditur ꝓ=
ximus in honore. Verũtamen propter imperfectionẽ actus (puta<-P>
@@0@
@@1@Correctio superioris. 43
<-P>quia materialiter tantum conuitium dicitur sine notabili detri=
mento honoris, aut quia non vere consensit vt dehonorandi gra
tia conuitiaretur/sed quasi primus motus fuit quo ad hoc, aut
quia in minimo non curauit dehonorare) veniale tantum pec
catum incurritur. De exemplo autem dicto conuitiantium io=
cose/diximus, vt intelligatur conuitij significatio / non ꝙ iocose
factum sit mortale: communiter enim veniale est conuitium
iocosum. sed quod serio & formaliter fit / mortale est ratione
dicta.
COrrectionis Qua subditi a suꝑio
ribus corrigi debent
(siue puniendo factis siue increpando verbis:
siue superiores sint prelati ecclesiastici siue do=
mini seculares) omissio quādo/sicut/vbi &c.
oportet, proculdubio peccatum est mortale / nisi propter imper=
fectionem actus sit veniale: quia preceptum de huiusmodi cor
rectione/est preceptum de actu iustitie necessarie ad publicum
precipue bonũ. Sed perspicere in singularibus casibus occur=
rentibus / si nunc huius hec correctio est de necessitate iustitie,
non est facile. ita ꝙ in generali constat correctionem de qua lo=
quimur non posse sine peccato mortali omitti quādo est necessa=
ria ad rempu. si correctio incumbit propter bonum publicum,
vel ad personam priuatam/si correctio exigitur propter bonum
alicuius priuati: tenetur. n. superior ad exercẽdam iustitiam pro=
pter vtrun bonum. Sed quoniam contingit quando punitio=
nem que propter bonum publicum esset absolute necessaria/pro
pter incidentia non expedire tunc, sed eẽ differendā (vt dauid
distulit punitionem ioab/qui occiderat duos principes) aut re=
mittendā (vt dauid pepercit absalon qui interfecerat fratrẽ/$unclear &
pepercit nabal) aut aliter cōmutandā &c. ideo prudentia que
circa singularia versatur/maximum locum habet circa huius=
modi correctionis preceptum exequendũ. Nec facile damnandi<-P>
@@0@
@@1@Correctio fraterna.
<-P>sunt quinon omnia corrigunt / rationabiliter aliquas correctio=
nes omittentes (isboseth quia minus caute increpauit abner ꝙ
ad concubinam patris introisset / regnum perdidit. Dauid quia
nunꝗ̈ increpauit amon suum primogenitum de stupro sororis/
reprehenditur a scriptura) nec facile excusandi sunt omitten
tes corrigere. Ex parte siquidem correctoris/ si conatur secun=
dum prudentiam implere correctionis preceptum, in tuto a
mortali peccato conscientia est/ etiam si quando erraret: esset
enim tunc materialiter tantum transgressor, scilicet non ex in=
tentione omittendi correctionem. & venialiter peccaret sicut &
leuium correctionem omittendo/ propter imperfectionem actus
ex parte materie.
Dostları ilə paylaş: |