Summa caietana de pctis Et noui testamẽti iẽtacula



Yüklə 5,7 Mb.
səhifə24/100
tarix14.08.2018
ölçüsü5,7 Mb.
#70988
1   ...   20   21   22   23   24   25   26   27   ...   100
ELemosinam Non facere/ est pec=

catũ mortale in duo

bus tm̃modo casibus. Primus est siquis habet

de superfluo nature & persone. Et tunc ꝗa pre

ceptũ hoc (scilicet q suꝑest elemosinā date)

est affirmatiuũ/& obligat pro loco & tꝑe &c. ꝑꝑea fidei ac

prudẽtie illius qui suꝑfluũ hẽt/cōmissum intelligr̃ qñ & quibus

actualiter dispẽset illud suꝑfluũ/simul vel successiue, vt melius

sibi videbi{t$}.Secundus est quum apparet pauper in extrema

necessitate constitutus: iuxta illud ambrosij. pasce fame moriẽtẽ,<-P>

@@0@

@@1@Emere minoris iusto precio.

<-P>si non pauisti occidisti.

Et in primo casu intellige duo. Primo suꝑ fluũ nō cōsistere in



puncto: qm̃ sicut multis ablatis ab aliquo/ nō cense{t$} ꝗs indigẽs,

ita multis adiunctis nō ꝑꝑea suꝑfluit. Scđo ꝙ suꝑfluũ in tali

latitudine cōsistens, iudicandũ est cōsideratis sumptibus hono=

rabilibus ẽt filio℟/ familie/status, munificẽtia/magnificẽtia/cōi=

bus euẽtibus/heredibus / & alijs eiusmodi: ita vt raro videatur

contingere, vt homo {secundum} statũ gloriose viuens/ suꝑfluũ habeat.

In secundo quo casu intellige extremā necessitatem/non qñ



emissurus est spm̃: sed qñ ob defectũ necessario℟ apparet ꝙ ille

moritur/nisi ei succurratur de necessarijs modo quando pñt ipsi

prodesse subuentiones anteꝗ̈ desperetur de vita illius.

EMere Rem minoris iusto p̃cio ex intentione

emendiseusoluendi minus iusto p̃cio tũc

hic &c. pctm̃ mortale est: ꝗa cōtra iustitiā leditur ꝓxi

mus / minus hñdo ꝗ̈ hr̃e debeat.Circa iustũ aũt p̃cium quid

sit/oportet nō falli: qm̃ iustũ p̃ciũ non solũ est illud quod cōiter

in illa patria currit, sed illud quod nunc/hic/ sub hoc vendendi

seu emendi mō pōt cōiter inueniri. Ita ꝙ licet res aliqua rome a

mercatoribus vendatur centũ, si eadem res rome vltro exposita

venditioni / siue subhastando siue per proxonetas / non inuenit

emptorem nisi pro septuaginta (tum quia vltronee merces vi=

lescunt: tũ ꝗa emptores pauci inueniun{t$} pro tunc, aut quia non

indigẽt re illa/aut ꝗa nō hñt pecuniā promptā pro re illa/aut ꝗa

nō curant hr̃e illā) iustũ tũc ibi huius rei p̃ciũ cōstitui{t$} septua

ginta: ita ꝙ nō peccāt illi ꝗ ex eo ꝙ vidẽt ꝙ res illa venalitati ex

posita pōt hr̃i tali p̃cio / puta septuaginta/inducun{t$} ad emẽdũ.

Nec reddi{t$} iniustũ p̃ciũ ex cā, puta ꝗa necessitate ductus ac per

hoc nō volũtarie vẽdit: ꝗa inopia qua cogi{t$} ꝗs ad vendẽdũ/ nō

redditvẽditionẽ ĩuolũtariā. alioꝗn ẽt si rigido p̃ciovẽderet/ĩuolũ

taria reddere{t$} vẽditio: q cōstat eẽ falsuʒ. Eadẽ siꝗdẽ rōe iustũ

p̃ciũ ẽ, q nũc/hic/sub hoc mō vẽdẽdi vel emẽdi ĩueni{t$} cōiter.

Qua rōe iustũ quo est p̃ciũ quũ post bella aut pestes/domus/<-P>

@@0@

@@1@Emere minoris iusto precio. 55

<-P>agri/horti &c. emuntur vilissime, quia non inueniuntur empto

res. Et eadem ratione gemme que empte fuerant mille modo

emuntur centum, quia non inueniuntur emptores. Et similiter

transeunte naui aliqua videmus emi res vilius ꝗ̈ ibi valeant,

quia non inueniuntur emptores tunc pro alio precio. Et sic de

similibus.Et si hec latius discussa cupis videre cum suis fun=

damẽtis, vide cōmẽtaria nr̃a in prĩo articulo. q. lxxvii. scđescđe.

Et pro nunc vide differentiam precij inter rem expectantem



emptorem & seipsam non expectantem emptorem: & clarifica

bitur intellectus tuus. Domus enim expectans emptorem ven=

ditur quantum valet absolute: domus autem non expectans/

venditur quantum inuenitur. Et tunc vere venditur quantum

valet nunc hic exposita, ꝗ̈uis non vendatur quantum valeret

expectans emptorem. Iustum autem precium est non quantum

valeret si expectaretur, sed quātum valet nunc/hic/& reliquis

singularibus que tunc occurrũt pensatis: vt patet in pignoribus

que authoritate curie a pauperibus propter debita ablata/ expo=

nuntur sub hasta plus offerenti.

Et scito ꝙ emens minoris iusto precio/citra tamen medietatẽ,



licet excusetur a iure ciuili/non tamen excusatur a iure diuino.

Permissiue siquidem iure humano dicitur licitũ decipere citra

dimidium iusti precij: sed lex domini immaculata est, secun=

dum quam peccatum mortale est ledere proximum in quacũ

re notabili.

Emere Iura aliena temporaliũ bonorum licet in se nul=

lum peccatum sit, si tamen litigiosa sint aut futu

ra credantur/turpe vr̃: quum non deceat hominẽ lites querere.

Et si minoris iusto precio emat/peccat: & non tenetur ei secun

dum ciuilia iura debitor plus dare ꝗ̈ emerit. Et sicut alia iura

ita iura quo creditorum (quibus scilicet debentur pecunie

mutuate aut censuales/& breuiter ex quocũ contractu licito,

siue debeantur in pñti siue in futuro certo tempore) pñt licite<-P>

@@0@

@@1@Emptio illicita.

<-P>emi/dummodo iusto precio emantur. Iustum autem talium

iurium precium est quod communiter inuenitur abs dolo/

fraude &c. sicut in ceteris venalibus tantum valet res quanti

vendi potest. Contingit autem huiusmodi iura paruo vendi/

& tñ iusto precio/quia paucos inueniunt emptores: vilescũt. n.

res que a paucis emuntur. & propter penuriam pecunie: sicut

cetere res vilescunt quando & vbi rara currit pecunia.

Emptio Est illicita multipliciter. Primo ex fraude iusti

precij: vt siquis cognoscẽs preciosam gemmā/

de manu rustici nō cognoscentis quid habet/emat vno carlino.

nam voluntaria commutatio ex notitia prouenit: simile est. n.

acsi aurum pro auricalco ab ignoranter vendente ꝗs emeret.

Et tenetur huiusmodi emptor ad restitutionem damni vltra

peccatum. Secus autem esset / si tam emente ꝗ̈ vendente igno=

rantibus/committunt se fortune valeat quantum valeat. tunc

enim bona fides vtrius/& voluntas cōmutandi cum incuria

discussionis, transfert dominium licite.Siquis quo emptor

cognoscit precium gemme/ & monet rusticum ꝙ ipse vult cũ

bona conscientia habere abs scrupulo etiam si valeret mille

aureos / & clare explicat ꝙ pro donato habeatur quicquid am=

plius est, non videtur iniuste emere: ex quo dominus rei mo=

nitus cum protestatione/non curat discutere rem suam, propte=

rea quia non emit sed inuenit eam. Et emptor non tenetur ei ex

plicite affirmare quantum valet: quum habeat alios vnde possit

hoc inquirere & scire.

Secundo ex fraude in substantia/quantitate aut qualitate: vt



siquis ab ignorante emeret quasi auricalcum aurum / aut in

magno pondere pro paruo / aut quasi vitiosam rem quum esset

abs vitio.

Tertio ex anticipata solutione: vt siquis minoris emit ꝗa prius



soluit. vt faciunt hi qui emendo fruges assignandas primo tꝑe/

presoluunt minus. Aduerte tamen ꝙ in huiusmodi emptione<-P>

@@0@

@@1@Emulatio. 56

<-P>spectatur ad estimatum precium tẽpore assignationis frumenñ.

Et propterea si verisimiliter creditur frumentum valiturum

mense iunij decem vel circa/licet nunc valeat quindecim, licite

ego ex nunc emo pro mense iunij decem: vt patet ex ca. naui=

ganti. de vsu. Nec obstat ꝙ in augusto creditur valiturum duo

decim aut quindecim: quoniam emptor non emit pro augusto/

sed pro iunio. Sed si emeret pro augusto decem/& creditur va

liturum quindecim, iniqua est emptio ex anticipata solutione

iustitiam violans.Nota tñ ꝙ quia precia re℟ non cōsistunt in

puncto/sed distinguuntur in pium/moderatũ & rigorosum, si

ex hoc ꝙ homo prius aut tunc soluit/ad precium pium deducit

emptionem/nullum peccatum est. Et hinc fit vt abs peccato

eandem rem vnus emat decem modo soluens / & alius postea

soluturus emat duodecim: quia ille p̃cio miti/iste rigoroso emit.

Quarto ex pacto de retrouendendo/ & quando etiam cum



pacto de locādo venditori sub annuo censu moderato, si p̃cium

quo emitur minus est ꝗ̈ res valeat. Habet. n. tũc speciem mutui

palliati sub nomine emptionis / & vsure palliate sub nomine

census. Vnde si precium est iustum / contractus licitus reputa=

tur, & frequẽter fit.


Yüklə 5,7 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   20   21   22   23   24   25   26   27   ...   100




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©muhaz.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin