EXcōmunicamus Omnes qui
decetero ser
uari fecerint statuta edita/& consuetudines vel
potius abusiones introductas contra ecclesiasti=
cam libertatem, nisi ea de capitularibus suis in
fra duos menses post huiusmodi publicationem sententie fece=
rint amoueri. Excommunicamus quo statutarios & scripto
res statutorum ipsorum, necnon & potestates & cōsules/recto
res & consiliarios locorum vbi decetero huiusmodi statuta &
consuetudines edita fuerint vel obseruata: necnon & illos qui
secundum ea presumpserint iudicare/vel in publica forma scri
bere iudicata. Hono. iij. de sen. excom. nouerit.
Canonum Istorum materia est sacrilegiũ quo eccle=
siastica libertas per statuta seu consuetudi
nes offendi{t$}. Et quo ad personas/primus canon vniuersalis est.
Quo ad actiones vero duas punit actiones. prima est facereser
uari statuta & consuetudines contra ecclesiasticam libertatem:
secunda est non facere amoueri huiusmodi statuta de capitu=
laribus suis. Secundus autem canon specificat sex genera per
sonarum: scilicet statutarios/scriptores statutorum/potestates/cō
sules/rectores & consiliarios locorum vbi fuerint edita vel ser
uata. Deinde vniuersaliter extendit se ad omnes quantum ad
duas actiones. prima est iudicare secũdum huiusmodi statuta:
secunda est scribere in publica forma/hmōi iudicata.
¶ Vbi sunt multa notanda. Primo notanda est differẽtia inter
absolute violantes ecclesie libertatem / & inter illam violantes
respectiue ad statuta vel consuetudines: quoniam neuter istorũ<-P>
@@0@
@@1@Excōmunicatio. 81
<-P>canonum excommunicat primos: sed solos secundos, qui cum
relationibus seu dependentijs ad statuta seu consuetudines/vio=
latores reputantur: vt patet discurrenti per omnes casus in his
canonibus comprehensos. Secundo notanda est constructio
primi canonis: quia aliud significat & aliud intelligitur. Nam
significat requiri ad incurrendum illum canonem duo simul.
primum est facere seruari huiusmodi statuta vel consuetudi=
nes: secundum est non facere amoueri illa in fra duos menses
de capitularibus. quia manifeste excommunicat facientes primũ
cum cōiunctiōe exceptiua/nisi fecerint amoueri &c. Intelligi{t$}
autem diuisim. ita ꝙ sint duo casus: & tam facientes seruari ꝗ̈
non facientes amoueri/sunt excommunicati. Mihi videtur nō
esse recedendum a plano sensu litere: adiungendo ꝙ canon iste
specialis est. & respicit statuta & consuetudines tunc temporis
edita & introductas: & propterea dedit illis tempus duorum
mensium a publicatione istius sentẽtie. Ita ꝙ disposuit hono. iij.
quo ad tunc edita statuta ꝙ vtrun requireretur ad incurren=
dum illam sententiam: & ꝙ si non fecissent illa seruari/ suffi=
ciebat, nec ligabantur quia non debebant. Propterea quo sub=
iunxit alium canonem ad futura statuta & consuetudines. Et
siquis affirmandum omnino censet primum canonem respicere
statuta cuius temporis (quia non dicit hactenus edita) am=
plectatur quo literam cum sensu suo: vt scilicet vtrun requi
rat simul: & non sensum appositum. Ita ꝙ non sufficit non fa
cere amoueri statuta de capitularibus / ad incurrendum hunc
canonem: sed simul oportet ꝙ sit de numero facientium illa
seruari: quia sic clare dicit textus. Faciens ergo seruari si non
facit deleri/est excommunicatus: & si non facit deleri / & tñ
non facit seruari, nō est excōmunicatus ex hoc solo ꝙ non facit
deleri. Tertio nota in secundo canone / ꝙ illa sex personarum
genera que excommunicantur abs actionum propriarum ex=
plicatione (quoniam non dicitur. qui consenserint aut fecerint:<-P>
@@0@
@@1@Excōmunicatio.
<-P>sed impersonaliter dicitur/vbi consuetudines vel statuta fuerint
edita vel seruata) non sunt sic dure interpretanda. quia excom
municatio est maxima pena ecclesie, que non nisi pro mortali
peccato infertur. Sed quoniam due actiones in textu explicātur
(scilicet edi & seruari) hinc intelligendum est ꝙ sex illa gña
personarum pro quanto concurrunt ad alteram harum actio=
num (hoc est vel ad edendum vel ad seruandum) sunt
ipso facto excommunicata. Et propterea statutarij (qui scilicet
faciunt statuta hec) & similiter scriptores illorum/vt cancel=
larij & similes/sunt ipso facto excommunicati: vtpote concur=
rentes ad editionem statutorum. Potestates vero/consules/recto
res & consiliarij si nihil operantur ad editionem aut obseruatio
nem, non sunt excommunicati. Quarto nota / ꝙ tam statu=
tarij ꝗ̈ alij excusantur ab excommunicationis censura / si pura
mente & recto animo/nolentes aliquid contra ecclesie liberta=
tem statuere aut sustinere, consulunt doctores reputatos &c.
seu committunt examen eorum doctoribus huiusmodi, &
certificati ab illis ꝙ nihil est contra ecclesie libertatem/statuũt/
scribunt &c. aliquid quod in veritate esset contra libertatem
ecclesie: quia agunt ex ignorantia plus ꝗ̈ probabili. Et nec
apud deum nec apud ecclesiam agunt contra ecclesie liberta=
tem: quia fecerunt quantum in se est quod viros probos de
cet. Et excusantur non solum a tanto / sed a toto. Quinto
nota quid importat libertas ecclesiastica. Et scito ꝙ com=
prehendere videtur omne id in quo ecclesia non subijcitur aut
arctatur: siue illud spectet ad esse naturale vel spirituale/siue
ad operari aut recipere / siue ad quodcũ aliud. & rursus
siue illud conueniat ecclesie ex dono naturali siue gratuito, siue
ex iure communi siue ex priuilegio: ita ꝙ vnde habeat non est
cure. Et hoc ex libertatis nomine haberes nisi libertas limitare{t$}
per ecclesie nomen formaliter sumptũ: hoc est quatenus ecclesie
rōnem habet. Ex hoc. n. hẽs/ꝙ proprie loquendo libertas ecclesie<-P>
@@0@
@@1@Excōmunicatio. 82
<-P> non comprehendit nisi illa in quibus ecclesia quatenus ecclesia
est libera: vndecun illa habeat, siue a deo/siue a papa/siue ab
imperatore &c. Et ꝙ ita canones intelligant ecclesie liberta=
tem, patet ex eo ꝙ in sexto de immu. ecc. ca. libertatis. dicitur
ꝙ inhibere ne clericis molant/coquant/vendant &c. presumi=
tur contra libertatem ecclesie. Presumi dixit/non esse: quiasecun
dum veritatem sunt hec contra libertatem politici conuictus/
& non contra ecclesiam quatenus ecclesia. Ex ecclesie rursus
nomine accipe ꝙ est sermo de libertate communi vniuerse ec=
clesie, & non de libertate propria tali ecclesie vel tali religioni.
Ita ꝙ siquis statuit contra priuilegium proprium alicuius col=
legij ( puta prothonotariorum) aut alicuius religionis ( puta
monachorum) aut alicuius ecclesie ( puta mediolanensis) nō
incurrit hunc canonem: sed oportet ꝙ statuat contra illud quod
cōe est omnibus ecclesiis. Et bene intellige nouicie: quia nō dici
mus ꝙ oportet statui contra oẽs ecclesias mundi: sed dicimus ꝙ
oportet statui cōtra illud quod est libertatis cōis oĩbus ecclesiis
mundi. Vñ siquis statuat ꝙ non possit quis donare tali ecclesie
(puta sancti donati) ꝗ̈uis contra vnā tendat ecclesiā particula
rem, incurrit tñ excōicationem hanc: quia statuit cōtra libertatẽ
communem omnibus ecclesiis. commune siquidem est omni
ecclesie christi/ ꝙ potest cuilibet donari: libertas. n. communis
offenditur in illa vna. & sic de alijs.
Sexto nota/ꝙ statuere cōtra ecclesie libertatem/est ꝑ se (hoc
est ex intentione) tendere cōtra ecclesiasticam libertatem: qm̃
quod est ꝑ accidens/alienũ est ab arte & iure. Et hoc tā secun
dum doctrinā demonstratiuā ꝗ̈ secundũ iura: qm̃ipsa quo sup
ponũt & assumũt ꝙ volũtate & ꝓposito maleficia distinguun
tur. Per se autem seu ex intentione contra ecclesiasticā liberta=
tem intellige penes intentionem operis statuti. I ta ꝙ si opus qd#[2018]
statui{t$} / per se ( hoc est suapte natura) tendit contra ecclesia
sticā libertatẽ, statutum est cōtra illā. S i aũt ꝑ se nō tendit cōtra<-P>
@@0@
@@1@Excōmunicatio.
<-P>illam, statutum ex se non est contra illam. ꝗ̈uis cōtingere possit
ꝙ ex intentione statuentis fuerit contra illam/ex odio & mali=
gnitate in ecclesie libertatem factum. Discernere autem actum
exsua natura tendentem contra ecclesie libertatem/non est diffi
cile scientibus ꝙ idem est per se seu ex propria natura & inten
tione. Et sicut detractio contra famam/contumelia contra hono
rem/adulterium contra alienum thorum / homicidium contra
humanam vitam: ita statuere ꝙ clericis non dentur decime/
elemosyne/ꝙ non possint iudicare in causis ecclesiasticis / ꝙ te=
neantur soluere vectigalia de rebus suis non negociandi gratia/
& similia, contra ecclesiasticam tendit per se libertatem.
Et iuxta hanc rationabilem theoricam dicendum est/ ꝙ statu
tum ciuitatis disponens de honore mortuariorum/modum im=
ponendo ne excessus fiat/ & pauperes ambitio in fletibus non
grauet, si non disponit nisi de illis que per se ordinantur ad ho=
norem/licitum & sanctum est, etiam si inde non perse sed per
accidens proueniat effectus aliquis qui videtur contra ecclesie
libertatem: quoniam secundum id quod est per se iudicandum
est etiam in moralibus, & non secundum id quod est per acci
dens. Et propterea quum constet sumptuosa sepulcra/ multitu=
dinem luminarium / indumenta equorum ac pedissequorum/
multitudinem crucum/varietatem religionum/ & similia / ad
temporalem honorem defuncti aut viuorum per se ordinari nō
solum ex intentione facientium hec/sed ex natura ipsorum ope
rum, consequens est vt moderari hec ad potestatem politicam
spectet/ad quam spectat cura ciuium circa honores tẽporales.
Nec obstat ꝙ tanguntur clerici: quia non tanguntur nisi vt ma
teria temporalis honoris/ non ipsorum clericorum sed ciuium.
Regulare autem est/ꝙ cognoscens/iudicans/ curam habens
de forma, cognoscit / iudicat ac disponit de materia quatenus
respicit illam formam: vt patet in omnibus artibus. Nec rur/
sus obstat ꝙ ista moderatio sit nociua clericis / & subtractiua<-P>
@@0@
@@1@Excōmunicatio. 83
<-P>elemosinarum / & diminutiua cultus diuini / & ademptiua
suffragiorum que obuenirent ex reliquijs horum remanentiũ
apud ecclesias vel ecclesiasticas personas: quoniam hec omnia
& similia per accidens eueniunt: per se autem de honore tꝑali
agitur. Nec obstat/ꝙ extra de re. ec. nō alie. ca. fi. decernitur esse
cōtra libertatem ecclesie statuere de mortuarijs/tanꝗ̈ de annexis
ecclesiastice iurisdictioni: quoniam hoc intelligendum est de
mortuarijs ordinaus per se ad ecclesiam / salutem defuncti seu
cultum diuinum: secus autem de per se ordinatis ad tempora=
lem honorem.
¶ In eos qui represalias aduersus personas ecclesiasticas seu
bona ipsarum concedunt vel extendunt. Ca. xxxij.
Dostları ilə paylaş: |