OSculum Beneuolentie/ bonum ac lau=
dabile est iuxta morẽ patrie,
inter quascun personas sit. Osculum vero
libidinis nisi inter cōiuges sit/ est pctm̃ mortale:
iuxta superius dicta de impudicitia.
PEccatum Mortale est quod priuat in
presenti animam vita spiritua
lis amicitie / que est seu esse debet inter homi=
nem & deum: homo enim qui est in gratia
dei / amat in veritate deum plusꝗ̈ quācũ rem
creatā, & ecōtrario amatur a deo vt charus amicus. Quia ergo
priuat hominẽ spũali hac vita/que cōsistit in charitate, ideo dr̃
& est pctm̃ mortale. Et etiam quia facit hominem dignum
morte eterna: hoc est perpetua separatione a vita celestis patrie/
adiuncta simul perpetua miseria.
@@0@
@@1@Penā statutam indemnatũ subire.
¶ Consistit autem omne peccatum mortale in offensa diuine
amicitie: quia quilibet peccans mortaliter/ vel expresse vel inter=
pretatiue refutat deum pro vltimo fine suo & pro amico suo,
dum mauult implere voluntatem suam ꝗ̈ dei. & ideo dauid
dicebat deo/tibi soli peccaui. Et si hoc non penetras / vide ex
contrario: ꝙ existens in charitate prefert in amore suo deum
omnibus amabilibus/delectabilibus / honorabilibus / horribili=
bus &c. & sic videbis ꝙ peccans mortaliter/ ac per hoc amans
aliquid aliud plusꝗ̈ diuinam facere voluntatem, remouet deum
a loco suo quem in corde illius habere debet: quia non prefert
amplius eum omni amabili &c. sed illud in quo peccat morta
liter pluris facit pro tunc ꝗ̈ diuinam voluntatem.
Veniale Autem peccatum non in fringit diuinā amici
tiam: vtpote non contrased preter diuinam exi
stens voluntatem/non contra sed preter charitatem/non contra
sed preter diuina precepta: & ideo veniam a deo amico mere{t$}.
Quemadmodũ in humanis amicitijs siquid displicens amico/
saluo tamen amicitie federe acciderit, facile remittitur.
Pedagium Illicitum vide in verbo vectigal.
PEnam Subire statutam licet non tenea
tur aliꝗs in foro conscientie nisi
postꝗ̈ ad illam damnatus est a iudice: quia
tamen hoc fallit in duobus casibus/scilicet in
censuris & testamentarijs, ideo & excom=
municatus & suspensus & interdictus &
irregularis est quisquis contra latam a canone de huiusmodi
sententiam facit/abs alia declaratione iudicis. Et rursus ideo
vidua non caste viuens/cum mala con scientia perseuerat dōna
& domina & vsu fructuaria vt relicta fuit a marito cum con
ditione si caste vixerit. Vnde tenetur de consumptis postꝗ̈ non
vixit caste / etiam si nullus iudex humanus ad hoc compellat.<-P>
@@0@
@@1@Percussio. Perfidia. 185
<-P>Et hoc subtiliter consideratum non ideo est quia pena testamen
taria infligitur sine exequutore: sed ideo est quia euenit casus
in quo voluntas testatoris sic disposuit. Et propterea sicut reliqua
a testatore disposita in diuersis casibus non egent declaratione
iudicis quum casus illi eueniunt, ita disponente testatore ꝙ vxor
sua sit domina &c. ꝗ̈diu caste vixerit/adueniente casu castita=
tis omisse/desinit succedere marito in illis bonis sic sibi disposi=
tis. Simile est. n. hoc alteri casui/quo maritus relinquit illam vsu
fructuariam nisi transierit ad secundas nuptias: constat. n. ꝙ siue
clam siue publice nubat/desinit esse vsu fructuaria, etiā si nullus
iudex/nullus exequutor inhibeat. Horum. n. omnium vna cōis
est ratio: quia scilicet ventũ est ad casum in quo testator noluit
bona sua ad illam transire. ac per hoc nullum tunc habet ius
mulier in illis bonis, que ex testatoris voluntate sola habebat
quicquid iuris in illis habebat.
PErcussio / Qua proximus verberatur,
peccatum est mortale ex suo
genere: quia iniuriosa est & nocet proximo.
Propter imperfectionem tamẽ actus si minima
est/venialis est. Quod si authoritatiue fiat / vel
aiudice vel a prelato / patre / magistro &c. non est peccatum:
sed opus iustitie & charitatis, modo non sit immoderata / nec
malo animo fiat.
PErfidia / Qua hō nō facit quod ꝓmisit,
peccatum est: vtpote contra vir
tutem fidei/qua fiunt dicta: quia promissione facit
se homo debitorẽ implende promissionis.
¶ Inuenitur aũt triplex: scilicet perniciosa/offi=
ciosa/ & iocosa. Et iocosa quidem ac officiosa/venialis est: qm̃
ex simplici promissione non nascitur maius debitum/ꝗ̈ sit natu=
rale debitũ nō mentiendi: nam vtrũ debitum est debitum mo
rale, sine quo morũ honestas saluari nequit. & ad eandẽ virtutẽ<-P>
@@0@
@@1@Periculo peccandi se exponere.
<-P>reduci credi{t$}, scilicet ad virtutẽ veracitatis: & vtrũ ad alterũ
est/pro cōuictu/vtilitate & conuersatione hũana. Perniciosa
aũt (que scilicet nocet proximo/siue quo ad animam/ siue quo
ad corpus aut res) pctm̃ est mortale/sicut mendaciũꝑniciosum.
Et hec de perfidia simplici dicta sint. Nā quũ promissio transit
in debitũ legale (vt quũ quis promittit ita ꝙ pōt quantũ est ex
vi promissionis cogi in iudicio humano) tunc supra debitum
morale adiungitur debitum legale/ ac per hoc debitum iustitie.
Et si non seruantur promissa/incurruntur duo crimina: scilicet
perfidie & iniustitie/quā constat ex suo gñe esse pctm̃ mortale.
¶ Cũ quibus omnibus momẽto hic/ꝙ ꝑꝑ imꝑfectionem actus
sepe actus excusa{t$} a mortali. siue imꝑfectio sit ex ꝑte affectus:
vt in primis motibus. siue ex parte materie: vt in nocumẽtis mi=
nimis. siue ex parte forme: hoc est quia non per se seu ex inten
tione pctm̃ illud fit: puta non intendit quis violare fidem, sed ex
obliuione aut ignorantia facti / aut ex fiducia quā accipit de eo
cui promisit/aut ex causa que sibi vr̃ rōnabilis, & breuiter qñ
non ꝑ se est ꝑfidus/nō incurrit mortale. nisi ꝑ accñs: hoc est ꝑꝑ
notabile nocumentũ aut scandalum/ & siquod aliud eiusmodi
esset accñs. Et hinc habes claritatẽ infinito℟ casuũ cōtingentiũ in
nō seruata fide de tacendo/de fauendo/de eundo/ faciendo/&c.
Dostları ilə paylaş: |