PJrata (hoc est predo marinus) con
tra humani generis pacem ma=
nifeste agit: & est in statu damnato. Quo=
modo autem sint pirate excōmunicati/ habes
supra / excommunicatio.
PLacere Hominibus / peccatũ tunc solũ
est / quum propterea a recta ra=
tione di sceditur. Mortale autem est tunc tm̃/
quum propterea dilectionem dei aut proximi
postponimus. Quod tunc tantum incurrimus/
quũ propterea diuina aut humana precepta transgredimur: vt
quum ministri principis vt placeant illi non curant offendere
proximos, vt placeant iuncto sanguine vel amicitia / negant
iustitiam / aut opprimunt alios faciendo vel loquendo vel ta=
cendo: & sic de alijs. Frequens hoc videtur vitium / par=
uipendentium illud apostoli. si adhuc hominibus placerem/
christi seruus non essem.
POllutio (qua semen humanum soli
tarie funditur) si non est
voluntaria / siue in somno siue in vigilia sit,
peccatum non est. Si autem est voluntaria,
peccatum mortale est: & est vnum de pec=
catis contra naturam/& vocatur mollicies.
¶ Est autem voluntaria non solum si sit procurata, sed etiam si
ex se venienti consensus prebetur / & etiam si quum potest &
debet persona prohibere non prohibet: primis enim duobus
modis est voluntaria directe, tertio aũt est voluntaria indirecte.
Dixi autem si potest & debet: quia ad indirecte voluntarium
culpabile / requiritur vtrun simul, scilicet ꝙ possit & debeat.
Nam si non potest prohibere / quia natura facit opus suum,
constat non teneri. & siłr si possit impedire tollendo occasiones/
& tamen non tenetur illas tollere, non est in culpa.
@@0@
@@1@Precepti transgressio. 191
Et hinc doctores & confessores vacantes cogitationibus vel
auditionibus operum turpium intuitu pietatis, non peccant sub=
sequentibus corporalibus pollutionibus contra eorum volunta/
tem: quia licet possint non tamen debent subtrabere se ab operi/
bus sanctis/propter huiusmodi que sequuntur ex necessitate ma
terie. Et de similibus idem est iudicium. De hoc diffuse scripsi
in quolibeto primo.
Persone vero que sine rationabili causa manent voluntarie in
cogitationibus turpibus aut conuersationibus ingerentibus sibi
huiusmodi commotiones, quia possunt & debent tollere tales
occasiones/incurrunt voluntariam pollutionem nisi inaduerten
tia excuset: quia volendo illas illicitas / periculosas & sibi notas
causas pollutionis proprie, conuincuntur velle culpabiliter ip̃am
pollutionem/earum naturalem effectum.
PRecepti Transgressionem peccatũ esse
constat. Sed quia p̃cepti nomen
vt distinguitur contra consilium / confusum in=
uenitur (dum quando proprie secundum suā
significationem sumitur/vt imponit necessitatem
obediendi, ita ꝙ peccatur si non impletur: iuxta illud. xiiij. q. i.
quod precipitur imperatur / & quod imperatur necesse est fieri
&c. Quando autem anthonomasice / vt imponit necessitatem
talem scilicet mortaliter peccandi si non pareatur: iuxta clemen.
exiui de paradiso. de verb. sig. Et vtro modo in omni iure inue
nitur) ideo obscura redditur discretio transgressionis preceptorũ
quando est mortalis & quando venialis.
¶ Commune est autem vtrius generis precepto/ ꝙ trāsgressio
tam ex contemptu ꝗ̈ ex per se impeditione finis / est peccatum
mortale. Et horum primum clarum est: quia contemptus siue
precepti siue precipientis / iniuriam infert ex propria ratione.
Secundum autem declaratur / ex eo ꝙ finis preceptorum com=
munium est dispositio animi virtuosa necessaria ad salutem: ad<-P>
@@0@
@@1@Precepti transgressio.
<-P>hoc. n. ordinan{t$} p̃cepta naturalia/diuina & ecclesiastica. iuxta
illud apostoli. i. ad thi. i. finis precepti est charitas de corde puro
& cōscientia bona & fide nō ficta. Et declara{t$}. Nā aut sunt de
necessarijs ad salutẽ/qualia sunt que spectant ad pctā mortalia.
aut de necessarijs ad mundiciā: qualia sunt que sunt peccatorũ
venialium: que disponũt ad mortalia/& ad illa ordinantur vt
imperfecta ad perfecta. ac per hoc precepta contra venialia sani
tatem anime perturbantia / ad vitam anime que per mortalia
tollitur ordinantur, sicut sanitas corporalis ad vitam corporis.
Existente aũt cōium precepto℟ fine necessario ad salutẽ, conse
quẽs est vt si hmōi p̃cepta transgredia{t$} ꝗs vt impediat finẽ/vel
(& in idẽ redit) ꝑꝑ aliquid cui annexa per se est impeditio
finis/peccet mortaliter: qui. n. hoc mō p̃ceptũ trāsgredi{t$}/propor=
tionaliter se habet ad finẽ precepti/sicut qui transgredi{t$} ex con=
temptu se habet ad preceptũ seu precipientẽ: nā iste respuit finẽ/
sicut ille respuit preceptũ. Verbigr̃a circa preceptũ de audiendo
missam. non solum peccat mortaliter qui omittit audire missam
quia non vult subijci precepto, sed etiam si ideo omittit quia nō
vult mente vacare deo.
Preter Hos vero duos modos mortalis transgressionis
preceptorũ/ sunt alij quattuor modi discernendi
hmōi trāsgressiones seu p̃cepta: scilicet ex materia pena verbis/
& intentione. Diuinorũ. n. & naturaliũ preceptorum anthono
masice materia est necessaria ad vitā anime: vt sunt nō occides/
non mechaberis &c. & ꝑꝑea eo℟ transgressio est mortalis. Pre=
cepto℟ aũt alio℟ materia necessaria est ad sanitatẽ aĩe: vt sunt/
nō dices verbũ ociosum/ iurationi nō assuescat os tuum &c. &
propterea eorũ transgressio nō occidit sed egrā reddit animam.
In iure aũt humano exsola materia discernere precepta impossi
bile vide{t$}: quũ inuenian{t$} minima quedā precepta sub mortali
pctō: vt patet de concidentibus cadauera vt transferant ad alia
loca, quod ex se nullũ est pctm̃. &c.
@@0@
@@1@Precepti transgressio. 192
¶ Pena preceptorum anthonomasice/ est excōmunicatio / vel
aliquid simile quod non stat cum vita anime. & propterea vbi
cun apponitur excōmunicatio / incurritur peccatum mortale
transgrediendo. Pena autem aliorum preceptorum est aliquid
stans cum vita anime: vt suspensio/interdictum / irregularitas/
vel aliqua pena pecuniaria / & huiusmodi. & propterea non
oportet in transgressiosie horum incurrere peccatum mortale.
Siste tamen hic pedem/& aduerte ꝙ inter excōmunicationẽ
late sententie & cōminatam excōmunicationis penam/ differen
tia est etiam quantum ad peccatum transgressionis, in hoc ꝙ
transgressor precepti cum lata excōmunicationis sententia/ pec=
cat mortaliter: quia solum peccatum mortale dignum facit ex=
cōmunicatione. transgressor autem precepti sub cōminata pena/
non peccat mortaliter quous transgressio nō peruenerit ad hoc
ꝙ ille dignus sit excōmunicari. Quod ideo dico / quia si debet
precedere monitio anteꝗ̈ ille excōmunicetur, non peccat morta=
liter anteꝗ̈ monitorio resistat: quia non est adhuc dignus excō=
municari. Verbigratia: clericus si nutrierit comam / excōmuni=
cetur. si nutriens comam non debet excommunicari nisi moni
tus gñaliter vel specialiter, nō peccat mortaliter quous monitus
perseueret: tunc. n. vtpote excōicatione dignus/peccat mortaliter.
¶ Verba distinctiua preceptorum non sunt certa: quum ipsum
precepti nomen incertum sit / vtpote cōmune vtris preceptis.
Et propterea de preceptis iuris cōis incerta est sententia. In quali
bet aũt ecclesia seu religione, illa im̃ verba vim ẜcepti anthono
masice obtinent que cōsueuerunt intelligi apud illos pro p̃cepto
anthonomasice: & que non cōsueuerunt sic intelligi/nō habent
vim huiusmodi precepti: quia nominibus vtimur iuxta vsum.
¶ Intentio demum potest referri vel ad hominẽ vel ad legem.
Et intentio quidem hominis precipientis si sciri potest / sufficit:
quoniam ex intentione precipientis pendet precepti vis. I ntentio
autem legis in cōmuni certa est: qm̃ est facere hoĩes virtuosos.<-P>
@@0@
@@1@Precipitatio. Predicatorũpctā.
<-P>Et legis ecclesiastice intentio est non inijcere laqueos animabus,
sed ad edificationem corporis christi mystici promouere. Et
hinc fit vt non tam lata multitudo preceptorum obligantium
ad mortale in iure interpretanda sit, ne laqueus multiplicatus
contra animas censeatur Hinc etiam fit vniuersalis regula. ꝙ
in his que sunt positiui iuris / si abs contemptu ac refutatione
finis ex ignorantia pura/aut ex apparente sibi excusatione trans=
gressio fiat ab eo qui animum habet nullo pacto consentiendi
contra preceptum obligans ad mortale, non incurritur mortale
peccatum: quoniam non est intentio pie ac iuste matris ecclesie/
bonas hmōi animas illaqueare tam hostili vinculo. Et propterea
talis apud deum non incurreret excommunicationem: absoluen
dum tamen ad cautelam crediderim ignorantem.
Dostları ilə paylaş: |