Summa caietana de pctis Et noui testamẽti iẽtacula
Yüklə 5,7 Mb.
|
|
tur quomodolibet habeatur/tenetur restituere. Si aũt bona fide habeatur in seipsa / tenetur eam restituere: quia aliena est. Et hinc fit vt qui bona fide emit rem alienam quam putabat esse vendentis/teneatur restituere eā domino rei abs precio aliquo: quia restitutio illa oritur ex re aliena/& nō ex culpa acceptionis. Si autem bona fide hr̃ non in seipsa/sed in suo vel precio vel effectu vel quocũ alio simili aut quasi simili mō, tenetur resti= tuere id in quo factus est ex re illa locupletior/ & non plus: & si in nullo factus est locupletior/ad nullā tene{t$} restōnẽ. Et hinc primo fit / vt siquis bona fide rẽ alienā sibi dono datā vendidit, tenea{t$} restituere dño rei preciũ: quia factus est ex re aliena locu pletior in illo precio. Fit secundo vt si ipse emisset & vendidisset abs lucro eandẽ rem/ad nullā restōnem ipse tenere{t$}, sed solus ille apud quẽ res est: quia aliena est/& alter non est ex ea factus locupletior. Tertio vt siꝗs bona fide inuitatus ad cenā de alieno vitulo comedit, si omnino consuetus sumptus in domo sua cene proprie currit/non tenetur ad restōnem: quia non est factus ex vsu rei aliene locupletior. Si vero propter conuiuium pepercit sumptui quem fecisset pro cena propria, tenetur ad restituendũ non quantum valent comesta in conuiuio/ sed quantum factus est ex rei aliene vsu locupletior. Et hec ideo sint specialiter dicta, vt ex his similia scias dijudicare de vsu aliene vestis / aut cuiuscun alterius rei aliene quando bona fide actum est. ad= uertendo ꝙ nulla est quo ad restitutionem differentia inter rem alienam & fructus rei aliene: quia fructus ipse est res aliena/si fructus est rei aliene: secus autem si esset fructus industrie ex re aliena. @@0@ @@1@ Ex his regulis & exemplis reliqua omnia iudicari posse puto de restitutione ex parte rei consurgente: sicut ex antedictis potest iudicari de restitutione ex parte actionis iniuste consurgente/& sciri quis tenetur ad restituendum. Quando vero aliquis tene tur ad restituendum ex parte vtrius/scilicet actionis iniuste & rei accepte (vt quum is qui iniuste accepit habet rem apud se vel precium eius) non oportet occupare librum: quia ex sim= plicibus consurgunt composita: & applicando dicta de vtra restitutionis radice & regulas earum / facillimum est nosse hoc compositum, scilicet obligatum ad restituendum ex vtra vel altera radice. de rebus vel damnis restituendis. & scito ꝙ si res aliena extat/illa restituenda regulariter est: si vero non extat/aut ex aliquo singulari casu occurrente non potest reddi, restituẽdũ est equiualens. Damna vero vite/membrorum/sanitatis/liber= tatis/honoris/fame/iurium/fructuum/seminum/damni emer= gentis vel lucri cessantis/& similium, restituenda sunt vt possi= bile est in bonis aliquibus loco damnorum/ita vt boni viri arbi trio satisfactũ reputetur quantũ ad quid pro quo: de quātitate. n. nunc nunc dicetur. oportere restitui equale. ¶ Vt aũt discerna{t$} & ꝑuenia{t$} ad restituendũ equale/oportet distinguere de certa vel incerta quātitate rei seu damni. Si nā quātitas rei seu damni est certa, opus est vt tantundẽ restitua{t$} quantũ ablatum/seu in quanto damnificatus quis est. Si vero incerta est quantitas (vt cōtingit in damnis iniuriarũ/ꝑcussio= num/iurium pendentiũ/seminũ/lucri cessantis / & similium) restituendum est tantum quantum vir bonus arbitrabitur cōsideratis singularibus negocij / temporis / loci / ꝑsona℟ &c.<-P> @@0@ @@1@ ¶ Si autem restitutio consurgit ex acceptione iniusta / discer= nendum est an acceptio illa iniusta fuerit ex datione prohibitæ (ita ꝙ non solum obligatus ad restituendum accepit iniuste, sed etiā ille qui donauit/donatione iniqua dedit) ita ꝙ ipsa datio fuerit mala: vt quum datur pecunia pro corrumpendo iudice/ vel ingressu monasterij/vel quocun spirituali/ & breuiter qñ ĩpsum dare est prohibitum. Quia in huiusmodi casibus resti= tutio facienda est, sed non illi ꝗ male dedit/sed ecclesie in cuius iniuriam datũ est/ & eadem ratione homini in cuius iniuriam corruptus est iudex/aut christo heredi vniuersorum. Si vero sola interuenit acceptio iniusta / restitui debet damnificato ex illa acceptione iniusta. Ita ꝙ due conditiones oportet ꝙ simul concurrant. Prima ꝙ ille damnum habeat: alioquin nulla esset<-P> @@0@ @@1@ ¶ Quacun autem ex causa contingat restituere alicui mor= tuo/ignoto vel absenti, seruandum hoc est ꝙ mortuo succedit heres: ignoto vero post exactam diligentiam ad cognoscendũ succedit christus: de quo scriptum est ꝙ heres est vniuersorũ. Absenti autem si fideliter & facile mitti potest/mitti debet, vel saltẽ significari vt disponat de tali re sibi debita in tali loco. nisi forte res tam parua sit / & absentia tam a remotis, vt arbitrio boni viri censeatur ratum habendũ a domino si sciret/ ꝙ detur<-P> @@0@ @@1@ Si vero restō consurgit ex actione iniusta, restituendũ est vbi acceptio iniusta patrata est/si locus congruit restōni: vt sic resti= tuatur in pristinũ statum in quo inuenta est tam res accepta ꝗ̈ possessio domini. Si vero locus ille restōni non congruit, resti= tuendum est vbi est dominus/seu illic quo tunc dñs translatu rus rem suam erat: & breuiter debet dñs seruari indemnis/& grauari occupator qui semper fuit in mora. oportere fieri statim: quia restituere licet pertineat ad preceptum affirmatiuum obligans pro loco & tẽpore, hẽt tñ annexũ preceptũ negatiuũ/ scilicet non detinebis alienum inuito dño: negatiuũ aũt preceptũ obligat semꝑ & ad semꝑ: & ꝑꝑea statim oportet restituere. Quod intellige cũ grano salis: hoc est ꝙ quantũ ad p̃parationem animi statim hñdus est animus non detinẽdi alienũ inuito dño/sed paratus restituere cui quod suũ est, quantũ vero ad exequutionẽ restōnis tꝑe cōgruo reddere. non. n. oportet surgere media nocte ad restituendum, sed cum prudentia actum restituendi exercere seruando congruas circũ= stantias loci/temporis &c. ¶ Aduerte hoc in loco, vt quum de restitutione iudicas/habeas semper pre oculis preceptũ negatiuũ/ scilicet nō detinebis alienũ inuito dño: quoniā hinc videbis ꝙ sola aut voluntas domini aut ignorantia aut impotentia excusat a statim restituendo. Volũtas<-P> @@0@ @@1@ <-P>quidem domini sicut excusaret totaliter a restitutione si donaret debitori libere/ita excusat a nunc restituendo si consentit dilatio ni: tunc enim constat alienum detineri non inuito sed consentiẽte domino ad tantum tempus. Ignorantia quo siue facti siue iuris (que tamen rationabiliter excusat talem hominem) ꝗ̈diu manet sicut excusat a restituendo ita excusat a tempore resti= tuendi. Impotentia autem si vere est impotentia nunc resti= tuendi / excusat a statim restituendo: quia reddit detentionem alieni inuito domino inuoluntariam: tunc enim voluntas resti= tuendi parata sufficit coram deo/ & sufficere debet bominibus velint nolint. Est autem vere impotens ad restituendũ statim/ non solum constitutus in extrema necessitate, sed etiā cōstitutus in necessitatis articulo tali ꝙ magnũ damnũ bonorũ propriorũ incurreret ex pñti restōne alienorũ/quod magnũ damnũ vita= retur ex dilatione nō damnosa illi cui restituẽdũ est: nam impo tens non solũ dr̃ ꝗ nō pōt omnino/sed qui vix pōt. In hmōi aũt humanis vix posse/est cũ magno suo damno posse. Et hoc qñ restituere quis tenetur ex sola aliena re/& nō ex iniusta acceptio ne propria: impium quippe videtur, vt is qui sine culpa est/dam nificetur in suis ex restitutione alieni. Quando vero aliquis ex propria iniquitate tenetur ad restituendum, quia seipsum posuit in tali casu sibi damnoso/sibi imputet: multum tñ equitati inniti videtur dilatio restōnis etiam in hoc ad tantũ damnũ euitandũ. Notanter vero dixi damnum magnum propriorum: quia si damnum magnum esset non in proprijs / sed quia magna sunt que restituenda sunt, non excusaretur a statim: quia damnum hoc non est in proprijs / sed in carere alienis. Et similiter si damnum magnum est lucri cessantis: puta quia si restituit non potest amplius lucrari: hoc enim non est damnum in pro= prijs, sed in non posse vti alieno. Notanter quo dixi ex dilatiōe non damnosa illi cui restituendum est: quia si dilatio esset dam nosa illi cui debet fieri restitutio, oporteret aut statim restituere<-P> @@0@ @@1@ (qualis est fama) ob vinculum ad statim restituendum. Et ne preceptum hoc de statim restituendo/confitentes & con
@@0@ @@1@ ¶ Ad particularia vero descedendo/de restitutione incertorum difficultas mouetur an per se vel alium &c. Veritas tamen est ꝙ tutius homo per seipsum restituit christo. Potest tamen per fide dignam personam restituere confidendo ꝙ melius dabit in= digentibus &c. Occulta quo, occultando persone crimen ꝑ se vel alium fide dignum reddenda sunt. Priuilegiata autem/ hoc est ea de quibus lex statuit / quomodo restituenda sunt (vt quum publici vsurarij restitutio agenda est) iuxta ca. ꝗ̈ꝗ̈ de vsu. in sexto seruanda est lex. Famam falso ablatam tenetur restituere dicendo se falsum dixisse. Si autem non falso ablata est / debet restitui dicendo se iniuste infamasse. Esto tamen hic prudens: quia si coram po= pulo aut vulgaribus restō hec secunda facienda est / debet sic fieri. Sed si coram sapientibus tantum/ista restō esset cōfirmatio infamie: quia intelligentes penetrant ꝙ licet male & iniuste/ verum tamen dixit detrahendo. De bonis aũt anime / si pertinent ad partem intellectiuam, vt siquis damnificauit aliquem docendo falsa / tenetur restituere docendo vera/vel saltẽ significādo illi ꝙ falsa sunt que docuit. Si aũt ꝑtinent ad partem affectiuā (vt sunt illa que ad mores spectant, que non pñt ab inuito tolli / nec ab altero pñt restitui) tenetur dare operam ad reducendũ eundem ad bonos mores si pōt, vel saltẽ or̃onibus/ieiunijs/elemosynis iuuare illũ vt resipi= scat. Et hec ꝓprie hñt locum quando dānificatio in huiusmodi bonis anime fuit per se: qm̃ si fuit ꝑ accñs (puta quia doctor putauit se vera dicere: & lasciuus sociũ prouocauit ad similes<-P> @@0@ @@1@ ¶ Inter certa igitur prius restituenda sunt que adhuc in sua spẽ extant & aliena sunt: qualia sunt deposite res / & similiter res furto aut rapina occupate. quia res huiusmodi non computan{t$} inter bona restituentis, vtpote quarum dominium nunꝗ̈ fuit in eum translatum: & ideo res ipse ante omnia restituende sunt dominis. Similiter etiam si res empte & possesse sed non solute/ adhuc in sua specie extant, reddende sunt illi a quo empte sunt: quoniam licet translatum fuerit dominium in eum qui emit,<-P> @@0@ @@1@ Postꝗ̈ autem res extantes aliene simpliciter vel propter pen= dentem solutionem ipsarum restitute sunt, seruanda videntur statuta municipalia si extant & iniqua non sunt/circa restituẽdi ordinem in huiusmodi: vt in multis locis dicuntur esse circa numularios qui decoxerunt. Si vero nullum extat statutum/ius ciuile seruandum videtur. & vbi diuersitas opinionum occur= rit/tutior pars eligatur si vera nescitur. Esto ergo cautus in huius iudicio / interrogando si ibi extant statuta aliqua de hoc: & si nescis consule peritos an iustificata sint. Si nan contra supradicta pugnarent/ tuta nō viderentur. nisi forte circa vltimum dictorum aliter disponerent: quia pro communi bono creditorum certorum quos oportet aliquid per= dere de suo, tolerabile videtur / vt res empte ac possesse extantes licet nō solute inter bona debitoris cōputarentur sicut alia: quia hoc etiam pro communi bono ciuitatis videtur, & non contra ius naturale / sed ciuile. Sed ꝙ res extantes aliene in veritate & indubie / computarentur promiscue sicut alia debitoris bona, contra naturale ius est/quo aliena bona tuenda non occupanda non minuenda sunt vt alteri benefiat. ¶ Circa questionem vero illam / an quum bona vsurarij non sufficiunt ad satisfaciendũ debitis licite contractis (puta emptio nis/conductionis/mutui honesti/& similium) & vsuris, prius satisfaciendum sit debitis licite contractis & de residuo vsuris quantum potest / an econtrario. Naturalis ratio dictat ꝙ resti= tuenda sunt integre debita licite contracta / si due adsint condi= tiones. Prima est ꝙ res vsurarie non extent in propria specie/vt si extent pignora per vsuram acquisita. Nam quia huiusmodi res sunt aliene (hoc est domini pignoris) debent hec prius restitui dominis reddentibus quod mutuo acceperant super illis pignoribus / & postea restitui debita licitorum contractuum:<-P> @@0@ @@1@ Ratio autem quare regulariter prius restituenda sunt debita ex licitis contractibus ꝗ̈ vsure est: quia non sunt accipienda alie na inuito domino vt restituantur alias male accepta aliena: si autem debita ex licitis contractibus non redderentur, eoipso ꝙ inciperent detineri inuito domino / acciperentur aliena inuito domino/que vs in illam horam accepta & possessa erant vo= lente & expectante domino. Et si instetur ꝙ si ista ratio effi= cax est/ concluderet etiam ꝙ quando esset factus ad restituen= dum pauperior ex licito contractu/adhuc prius restituenda sunt debita ex licito contractu ꝗ̈ vsure: quia tunc si debita ex licito contractu non redduntur / incipit detineri alienum inuito do= mino. Soluitur hec instantia / intelligendo ꝙ in tali casu quo ex contractu debiti liciti factus est ad restituendum priores vsuras pauperior, non incipit detineri alienum inuito domino: sed incipit detrahi ex debito talis contractus tantum quantum<-P> @@0@ @@1@ ¶ Et scito ꝙ seclusis licitis contractibus / acceptio obligans ad restitutionem est duplex. Quedam iniusta proprie (hoc est secundum propriam rationem iniustitie) quia scilicet damni= ficans proximum: vt acceptio furtiua/raptiua/ vsuraria/fraudis lenta/violenta tam absolute ꝗ̈ mixtum inuoluntarium inducẽs (vt meretricum blande valde extorsiones supra debitam mer cedem/& cupida attractio quasi compellens ad ludendum. est siquidem omnis similis actio ex suo genere damnificatiua proxi mi/causans inuoluntariam dationem rei sue: quia non minus necessitatur ex huiusmodi humanus animus ad dandum sua ꝗ̈<-P> @@0@ @@1@ Vide ergo quando occurrit casus aliquis/si aliqua restitutionis radix inuenitur an nō. Verbigratia si queritur an meretrix seu adultera teneatur restituere, considerabis ꝙ licet personis istis cā accipiendi (.s. concubitus malus) cadat sub prohibitiōe & sit peccatum/ipsa tamen acceptio non est peccatum: non enim peccat meretrix accipiendo mercedem, ac propterea non tenetur ad restituendum ratione acceptionis: nec ratione rei, quia volũ tarie ei data est. si fraudulenter accepisset/ teneretur ratione ac= ceptionis. Similiter videre potes in lucratis ex ludo. nam dato ꝙ ludere sit peccatum, accipere tamen quod ex ludo euenit abs fraude/non est peccatum. nisi hoc alicubi esset prohibitum/& esset in obseruantia: quia tunc acceptio ipsa esset peccatum. Perspice quo exempla de actionibus iniustis. Si queritur an impediens proximum a cōsequutione alicuius boni/ teneatur re stituere, vide si impediuit ius illius aut gratuitum beneficium. Nam si impediuit ius proximi/tenetur restituere: quia actio im peditiua terminatur ad iniustum. & propterea tenetur restitue re ad equalitatem iusti reducendo. Et hinc consurgit ꝙ impe= diens clericum dignum a consequendo ecclesiasticum benefi= cium/tenetur ad restituendum: quia impediuit iustum distri butiuum/quo illi digno erat debitum &c. Si vero impediuit gratuitum beneficium (puta donationem/legatum/testamentũ, procurando ꝙ donator reuocet legatum / testamentum aut do= nandi voluntatem) non tenetur restituere, ꝗ̈uis mortaliter pec= cauerit si ex odio fecit: quia actio impeditiua nō terminatur ad<-P> @@0@ @@1@ ¶ Primus est circa restōnem fame indirecte lese. Verbigratia. petrus accusatur vel denunciatur de furto a ioanne. & licet vere petrus fecerit furtum illud, negat tamen affirmando in iudicio se non fecisse furtum illud: ac per hoc indirecte petrus facit ioannem mendacem mendacio pernicioso/vt patet. Dubi= tatur an petrus teneatur ad restitutionem fame ioannis. Si respondendo distinguitur de obligatione accusati petri. vel est obligatus secundum iuris ordinem fateri veritatem vel non: & rursus vel ioannes potest probare vel non. & dicatur ꝙ in casu quo non potest ioannes probare / aut in quo petrus non tenetur confiteri, sibijpsi imputet ioannes suam infamiam: quia non de buit temere accusare. Si sic inquam dicatur/ aduerte ꝙ erratur. tum quia non licet maleficium maleficio compensare. tum quia non agitur nunc de culpa, sed de fama. Vnde supposito ꝙ ioan nes temere/de vero tamẽ crimine accusasset, si propterea a petro accusato fuisset percussus / constat ꝙ deberet ei a petro satisfieri de iniuria & damno. & si pro quia sic est, consequens est ꝙ si est ab eodem percussus in fama/debet ei restitui fama: quanto damnum fame maius est damno rerum. Vnde non est atten=<-P> @@0@ @@1@ Dicendum est autem ad casum: ꝙ quia non directe petrus ac cusatus tollit famā (quia non animo detrahendi ioanni petrus negat/sed excusandi sui gratia) ideo secundum regulas detra= ctionis materialiter tantum respondendum est. ꝙ si ex hmōi negatione subsequuta est lesio fame ipsius ioannis (puta quia inde reputatur mendax perniciose) tenetur petrus restituere illi famam. Si vero ex hoc ioannes non minus bonus habetur/ sed creditur ꝙ ille omni quo potest modo se excusat siue vere siue falso, non tenetur ad restitutionem: quia nō est illi ablata fama ne secundum rem ne secundum affectum: quia vt dictum est/non animo detrahendi negauit. ¶ Secundus casus est circa restitutionem etiam fame: an falso confitens se homicidium aut aliud crimen patrasse/ob dolorem seu timorem tormẽtorum, teneatur ad restitutionem sue fame. Si dicitur ꝙ si potius vult mori in illa sua infamia ꝗ̈ experiri iterum tormenta/que oporteret experiri iterum si postꝗ̈ ratifica= uit retractaret restituendo sibi famam, non tenetur ad restitutio nem fame. Aduerte ꝙ erratur: quoniam detinere alienā famā non restituendo illam, multo grauius est ꝗ̈ detinere es alienũ. non minus autem tenetur homo ad restituendum sibijpsi iesu christi membro famam ꝗ̈ alteri: est igitur in peccato detentio= nis fame ꝗ̈diu illam non restituit. Vnde sicut tormenta non ex= cusant a negatione veritatis necessarie ad salutem, ita nec ab huiusmodi omissione restitutionis fame membri christi: quum sit necessarium ad salutem non detinere famam non minus suā ꝗ̈ proximi a se lesam. Quia igitur iste infamando seipsum ob tormenta/peccauit mortaliter/vt patet (quoniam commisit de= liberate actum ex suo genere peccati mortalis / detractionem scilicet falsam) consequens est vt detinendo quo famā quā<-P> @@0@ @@1@ <-P>detrahendo abstulit/peccet mortaliter: ac per hoc sicut tormento rum metus aut dolor non excusauit detractionem/ita nec excu= set detentionem fame. Tenetur igitur restituere sibi christi mem bro famam. ¶ Tertius casus est de restitutione rerum: an vxor/filia/serua hominis nihil aliud habentis ꝗ̈ bona aliena seu ad restitutionẽ obligata, peccet victum sumẽdo & teneatur restituere. Ad hoc dicitur immiscendo ea que sunt per accidens: ꝙ si persone iste consumentes hec bona, induunt personas vtiliter gerentes nego= cium creditorum (puta quia dant operam vt maritus / pater/ dominus &c. restituat) vel si tantum operarum suarum im/ pendũt ad bonificandum bona illa/& huiusmodi: aut si sunt in extrema necessitate/in qua sunt omnia communia, non tenen tur restituere. Manẽdo autem in casu seclusis his accidentibus/ dicendum est ꝙ non est dubium personas istas que aliena con sumunt in suo victu / teneri ad restitutionem: quia alienas res consumunt. Sed an peccent sic vtendo quasi coacte (quia oportet vxorem/filias/ & huiusmodi personas sub aliena pote= state constitutas vesci his que in mensa sunt, vestiri vestes quas maritus/pater &c. dat) non facile patet. Crediderim ego has & similes personas posse abs peccato vti rebus hmōi alienis, non tanꝗ̈ inuito domino: sed sub rationabili ratihabitionis spe ꝙ ego innocens vescar/induar, restituturus de meo si habeo aut si habuero/ tantundem: ita tamen ꝙ si non habeo in presenti vnde restituere possim/solis necessarijs cũ timore domini vtar. quia rationabile est vt quis velit alteri quod sibi vellet fieri: constat autem ꝙ quilibet innocens sub patria potestate / vellet sibi hoc concedi: igitur rationabile est ꝙ quis hoc velit alteri in tali articulo constituto. Quumprimum autem persona sui iuris est / tenetur potius mendicare ꝗ̈ de alieno viuere. Si autẽ habeo in presenti vnde & possum & volo restituere equiualẽs, possum etiā non subditus/vti re aliena abs mea culpa accepta:<-P> @@0@ @@1@ ¶ Quartus casus est de restitutione rerum ex fictione: an fin= gens se bonum aut pauperem aut oraturum/ teneatur restituere elemosynaliter sibi collata. Et breuiter distinguendum occurrit/ si fictio talis concurrit per se (hoc est ex intentione) ita ꝙ pro pterea ille fingat vt habeat elemosynam: aut si concurrit per ac= cidens, hoc est si non propter habendam elemosinam fictio ista fit/sed propter alium finẽ. Nam si primo modo concurrit fictio, consequens est vt lucrum hoc fraudulentum sit/& iste simula tor reus sit fraudulente actionis acquisitiue: & propterea tene= tur ad restitutionem/ sicut quilibet alius ex fraude & dolo ac= quirens. Non est tamen restituendum illi qui elemosynaliter dedit, sed christi pauperibus / seu operibus talibus qualibus ille qui dedit putauit se dare: quia ex quo dator elemosyne principa= liter dedit christi bonis seruis seu pauperibus / seu pro missis & orationibus expositis, iam ius quesitum aut quasi quesitum est christo / qui mercedem reddidit (iuxta illud: qui dederit calicẽ aque frigide alicui in nomine discipuli / non perdet mercedem suam) iam non est suum quod dedit christo in nomine disci= puli, siue ille sit vere discipulus siue non. Si vero fingit quis se bonum aut sanctum non ratione lucri, non tenetur restituere / sed satisfacere deuotioni elemosynam dantis: quia licet dans decipiatur in opinione bonitatis ab isto hypocrita, non tamen decipitur ab eodem quantum ad actionem dandi elemosynam / sed ad hanc ex pro pria deuotione ducitur. @@0@ @@1@ Aduerte tamen si seruata est moderatio inculpate tutele / & quantum ad factum & quantum ad animum deliberatum. passiones nan nisi ad deliberatum consensum vindicte indu= cant / veniales sunt. & similiter modicus excessus moderate tutele venialis est. est mortale ex suo genere: quia violationem / hoc est irreuerentiam seu iniuriam rei sacre ponit. ¶ Est autem triplex sacrilegij species. Vna qua fit iniuria persone sacre vt sic: vt si clericus percutiatur / aut a seculari iudice puniatur: si contra votum personale (puta ca= stitatis vel abstinentie) peccetur: & sic de similibus. Alia qua fit iniuria loco sacro: vt si de loco sacro extrahatur ibi salua tus / aut inde furto vel rapina res accipiatur / aut sanguine vel semine humano voluntario locus sacer violetur. Tertia species est qua fit iniuria rebus sacris seu dicatis deo. ita ꝙ non solum iniuria que fit sacramentis & vasis sacris & reliquijs sanctorum ac imaginibus eorum / sed etiam que fit rebus ecclesie mobilibus vel immobilibus, quia deo dicate sunt / dum ad vsum ministrorum dei mancipate sunt/ sacrile= gium committitur. @@0@ @@1@ ¶ Et si vis cognoscere quando proprie committitur sacrilegiũ in omnibus eius speciebus, considera ad quid persona/ locus vel res sanctificata est: & vide si contra illud ad quod sanctificata dicitur actum est. Verbigratia. ager ecclesie est sanctificatus quo ad hoc ꝙ est exemptus a secularibus oneribus & iurisdictioni= bus. Committitur ergo sacrilegium si grauetur seculari authori tate &c. non autem siquis ibi fornicetur: quia non est ab hoc exemptus per hoc ꝙ est ecclesie. & similiter sacrilegium est siquis in loco sacro fornicetur, non autem siquis ibi detrahat: quia loci sanctitas est ad exemptionem ab effusione seminis humani, non autem a detractione. Similiter sacrilegium est si sacerdos fornicetur/quia sanctificatus est ad castitatem. nō aũt si blasphemet: quia non est ad eius oppositum directe sanctifi= catus. & sic de similibus. Ex his nan habes vnde potes di= scernere que sint sacrilegia ab his que non sunt sacrilegia etiam si sint peiora sacrilegio. Yüklə 5,7 Mb. Dostları ilə paylaş:
|