sCandalũ (hoc est dictũ vel factum minus
rectũ occasionẽ spũalis ruine pre=
bens) pctm̃ est: quia charitati (qua spũale bonũ ꝓximi
amare ita debemus vt nō in periculũ ruine ponamus) opponi{t$}.
¶ Cōmittitur aũt dupłr. Vel ꝑ se: hoc est ex intentione vt alter
peccet. Et sic est spāle pctm̃. & est mortale, nisi intẽdat vt alter
imꝑfecte hoc est venialiter peccet: quia tũc esset veniale. Vel per
accñs: hoc est non ex intentione vt alter peccet. Et hoc duobus
modis fit. Aut cōmittendo aliquid quod habet spẽm mali. Et sic
etiā est spāle pctm̃: quia ad scandali spẽm hoc pctm̃ reducitur/
sicut detractio preter detrahendi intentionem reducitur ad detra
ctionis speciem. Aut cōmittendo aliquod vere malũ: puta adul=
teriũ publicũ, vnde alijs prebetur malum exemplũ non intentũ
ab adultera. Et hoc nō est spāle pctm̃, sed circunstantia peccati
puta adulterij: quia grauius est si est publicum.
@@0@
@@1@Scisma.
¶ Vtro autem modo scandalum per accidens pōt esse peccatũ
mortale & veniale. Nam vltimo modo si pctm̃ publicum est
mortale/constat scandalum esse mortale: si vero est veniale/
scandalum quo est veniale. Sed primo mō non est ad quali
tatem actus in se spectandum (quia sola apparentia mali in illo
ponitur) sed ad periculum ruine aliene, consideratis conditioni
bus personarum/locorum/temporum & causa℟. Si. n. ex facto
meo habente mali speciem audio a fidedignis ignorantes aut in
firmos scandalizari (hoc est disponi ad ruinam peccati mor=
talis) abstinere debeo donec informentur & clarificentur de
veritate & bonitate operis: ita ꝙ peccarem mortaliter non cu=
rando de pusillorum ruina. videte inquit christus de hac mate
ria loquens/ne contemnatis vnum ex his pusillis. & apo. ad ro.
xiiij. noli cibo tuo perdere pro quo christus mortuus est. Si vero
venialis tantum peccati periculum est in proximo/ constat non
esse mortalem incuriam talis periculi. Et similiter non est mor=
tale si ex ignorantia facti latet me/talem meum actum esse occa
sionem ruine alijs.
Ethec De actiuo scandalo intellige. Nam de passiuoscan
dalo nihil dicendum est/nisi ꝙ est generale pctm̃:
est nan quodlibet peccatum in quod homo ex alterius minus
recte dicto vel facto ruit. Vnde nec circunstantiam aggrauan=
tem peccatum sed monstrantem infirmitatem peccantis addit:
de perfecte siquidem firmis in charitate scriptum est. non est
illis scandalum.
sCisma (hoc est separatio ab ecclesie vnitate
ex intentione) peccatum est mortale: vt
pote contra vnitatem catholice ecclesie.
¶ Incurritur autem scismatis crimen dupliciter. Primo siquis
ex intentione non se habeat vt pars vnius vniuersalis ecclesie:
ita ꝙ operationes suas (credere/ sperare/ministrare sacramẽta/
dare elemosynas/orare/ieiunare/&c.) nolit facere vt pars vnius<-P>
@@0@
@@1@Scisma. 211
<-P>sancte ecclesie, sed ipse se velit hr̃e tanꝗ̈ sit quoddam totũ seor=
sum/ita ꝙ nō sit alterius. i. vniuersalis ecclesie pars: sumus. n. oẽs
membra vnius corporis christi mystici quod vocatur ecclesia ca
tholica. Et similiter iuxta hunc quo modũ incurritur scisma
siquis non se habeat ex intentione ad christi vicarium in terris
romanum pont. indubitatũ vt caput vice christi istius corporis:
quoniam hoc est subtrahere se ab vnitate corporis in ordine ad
vnum caput.
Et aduerte ꝑspicaciter: ꝙ ho℟ vtrũ dupłr incurrere hō pōt.
Primo stando in fra limites volũtatis p̃cise: hoc est quia nō vult
recognoscere vnitatẽ ecclesie/seu capitis, ꝗ̈uis credat illā. & tũc
est scismatis crimen purũ. Altero modo extendendo malā hanc
volũtatẽ ad actus fidei. ita ꝙ nō solũ vult vnitatẽ ecclesie scin=
dere aut vnum caput nō recognoscere, sed etiam credit nō esse
vnā omniũ fideliũ christiano℟ ecclesiā/aut si credit vnā eccle=
siā in seipsa nō tñ vnam ẽt secundũ vnũ caput christi in terris
vicariũ. Et sic est nō scisma purũ, sed admixtũ heresi cōtra illũ
articulũ/et vnā sanctā ecclesiā catholicā. Et si ꝗdẽ vnitatẽ eccłie
nō credit, manifesta ẽ heresis. si vero vnitatẽ capitis hoc est pape
nō credit, ꝗ̈uis in dubium forte reuocetur an sit hereticus ꝑꝑea
quia non inueniri videtur a sacris concilijs dānata hec heresis/
cōis tamen doctrina hereticum reputat.
Alio aũt mō incurri{t$} scisma / quũ aliquis mauult voluntatẽ
suā implere seu opus aliquod efficere vel ꝑficere ꝗ̈ seruare vni
tatẽ ecclesiasticā: vt cōtingit his qui vłes synodos contẽpto capite
celebrant aut celebrare volunt quasi ipsi sint ecclesia catholica.
Tunc. n. secundũ effectũ scisma incurrũt, sicut homicidiũ {secundum}
effectũ incurri{t$} ab illo qui etsi nō intendit occidere / intendit tñ
potius suam implere voluntatem sagittando in loco non deserto
ꝗ̈ homicidij periculũ vitare: dum. n. vsurpant isti ecclesie nomẽ,
ab vnitate vere ecclesie catholice que secũdũ vnitatẽ capitis est/
seipsos separant. Vtro autem modo scismatis crimen cum suis<-P>
@@0@
@@1@Scrupulosorum medicina.
<-P>penis incurritur, sicut homicidij crimen vtro simili modo in=
curritur.
Siautem Tempore dubiorũ pontificum incertitudo
veri pontificis hominem dubium reddat de
certo christi vicario, teneatur primo quod certum est: scilicet vt
quilibet se reputet & habeat vt vnius ecclesie catholice / & ad
vnum ipsius caput in celo christum, & dubios vicarios christi
habeat vt dubios / nulli vt certo & indubitato pontifici inhe=
reat: quoniam errandi periculo non se tenetur exponere. nec du=
bia tenetur habere pro certis: immo temere ageret inherendo
dubio pontifici tanꝗ̈ certo. Deinde consulat peritos viros simul
ac bonos: a quibus si certum consilium tute se habendi habere
poterit sequatur illud: si vero in ambiguo consilium manet/eli=
gat tutiorem partem. Et hoc ideo summarie pertranseo/ quia
longo opus est tractatu de modo se habendi quo ad obedientiā
tempore scismatis propter multitudinem dubiorum ex vario
facto causante scisma emergentium: quem si deus cōcesserit/
intendimus seorsum condere.
Aduerte tamen perspicaciter ꝙ scismatis peccatum tendit con
tra vnitatem siue ecclesie siue capitis formaliter, & non contra
vnitatem cum ista vel illa persona determinate. Et propterea si
rōnabiliter dubitatur has personas esse partes seu mẽbra ecclesie/
& similiter fi rōnabiliter dubita{t$} hāc ꝑsonā esse caput ecclesie/
& ꝑꝑea nō hr̃ hic pro papa certo aut non hr̃ totaliter pro papa
rōne ad hoc ducẽte, nō incurri{t$} crimen scismatis ẽt si error in=
terueniret: quia nō interuenit scisma formaliter. Et rō probabilis
excusat vt scisma materialiter non redeat in naturā sue forme/
hoc est in formale scisma in casu quo sic erraretur.
Dostları ilə paylaş: |