PROTOKOL SƏNƏDLƏRİ
İdarəetmədə məlumat - arayış sənədlərindən daha çox istifadə edilir. Gündəlik
işimizdə bu sənədlərə daha çox rast gəlirik ki, onların hüquqi baxımdan tərtib olunması
ən mühüm şərtlərdən biridir. Bu qrupa daxil olan sənədlər üç yerə bölünür:
1. Protokol s
ənədləri;
2. Xidm
əti məktublar, teleqramlar, fakslar;
3. M
əlumat və izahat vərəqələri, arayışlar, aktlar, vəsiqələr, qəbzlər.
Ölkəmizdə çoxlu sayda kollegial orqanlar və xüsusi müəssisələr fəaliyyət
göstərir. Bunların idarəetmə fəaliyyətinin sənədləşdirilməsinə xüsusi diqqət yetirilir.
Kollegial f
əaliyyətin əsasını iclaslar təşkil edir. İclasların hazırlanması və keçirilməsi
üçün bir sıra sənədlər işlənir. Bunlara iş planı, gündəlik məsələ, arayışlar, qərar layihəsi,
protokol v
ə başqaları daxildir.
İş planı. Plan tərtib edilərkən məsələlərin qoyuluşuna, aktuallığına, təcililiyinə
diqq
ət yetirmək lazımdır. Qoyulmuş məsələlərə təyin olunmuş tarixdə baxılması vacib
şərtdir.
İclasın hər bir məsələsi üçün qabaqcadan məruzəçilər iş planında əks
olunmalıdır. Kollegial orqanın iclası üçün konkret gün təyin edilməlidir.
Gündəlik məsələ. Kollektivin və təsisçilərin iclaslarının gündəliyi istənilən vaxt
d
əyişdirilə bilər, bu real vəziyyətdən asılıdır. Qarşıya çıxmış məsələlər rəhbərliyin heç
olmasa biri il
ə razılaşdırılmalıdır. Daimi iştirakçılar iclasın əvvəlindən axırına kimi iştirak
etm
əlidirlər. İclasdan qabaq bütün iştirakçılar siyahı üzrə qeydiyyatdan keçməlidirlər.
Q
ərar layihəsi. Bir qayda olaraq, qərar layihəsini təşəbbüs qrupu hazırlayır. Bu
qrupa m
əsələləri bütövlükdə öyrənmək tapşırılır. Onlara tapşırılan sahə yoxlandıqdan
sonra qrup arayış tərtib edir və bütün üzvlər onu imzalayır. Bu arayış konkret sahənin
h
əqiqi vəziyyətini sübut edir. Arayış qərar layihəsinə tikilir. Arayışın həcmi qərar
layih
əsindən geniş olur, izahlar nümunələr, diaqramlar, maketlər, cədvəllər, izahlar və
dig
ər izahedici formalar əsasında verilir
Protokolun rekvizitl
ərinə nazirliyin, baş idarənin və ya müəssisənin adı, kollegial
orqanın adı, müşavirə və protokolun növü, tarixi, indeksi, sədrin və katibin soyadı, adı
v
ə atasının adı, iştirak edənlərin sayı, yaxud siyahısı, gündəlik məsələlər, məzmun,
imzalar, b
əzi hallarda təsdiqedilmə və razılaşma qrifləri daxil edilir.
Protokol redakt
ə olunur, sədr və katib tərəfindən imzalandıqdan sonra kollegial
orqanların fəaliyyətinin sənədləşdirilməsi üçün hüquqi qüvvəyə minir.
Protokolların üç növü vardır:
1. Beyn
əlxalq razılaşmalar haqqında yazılmış protokol;
2. S
əlahiyyətli şəxs (avtomobil, sanitariya, yanğından mühafizə müfəttişliyi)
t
ərəfindən tərtib edilən protokol;
3.
İclas, müşavirə, yığıncaq haqqında olan protokollar.
İclas, müşavirə, yığıncaq haqqında olan protokol üç qrupa bölünür:
1. Qısa protokol - burada ancaq qərar hissə yazılır.
2. Tam protokol - burada q
ərardan başqa çıxarışlar və məruzələr də qısaca
yazılır.
3. Stenoqrafık və texniki protokol - burada məruzələr və çıxarışlar olduğu kimi
texniki vasit
ələrdən yazılır.
Dövlət idarələrində, təşkilat və müəssisələrində tam protokolların yazılması
daha çox yayılmışdır. Bu o demək deyil ki, həmişə tam protokoldan istifadə edilməlidir,
işin həcmi ilə əlaqədar olaraq qısa prtokoldan daha çox istifadə etmək məsləhət görülür.
Milli M
əclisin sessiyalarının iclaslarının, idarələrin kollegial orqanlarının
iclaslarının, idarə rəhbərlərinin göstərişi ilə keçirilən iclas və müşavirələrin mütləq
protokolu yazılmalıdır.
İcra hakimiyyətlərinin və idarələrin kollegial orqanlannm iclaslarının protokolları
t
əqvim ili çərçivəsində nömrələnir. Milli Məclisin, bələdiyyələrin daimi komissiyalarının
iclasla
rının protokolları isə çağırış çərçivəsində nömrələnir.
Protokolun başlığı kollegial iclasın iş növündən və kollegial orqanın adından
ibar
ətdir. Məsələn, "İcra hakimiyyətinin iclası", "Nazirliyin kollegiyasının iclası" və s.
Bir qayda olaraq, protokolun m
ətni iki hissədən: giriş hissəsindən və əsas
hiss
ədən ibarət olmalıdır. Giriş hissəsində iştirak edən kollegia üzvləri və dəvət olunmuş
adamların sayı (əgər onlann sayı 10 nəfərdən çox deyilsə), adı və soyadları yazılır.
Əgər iştirak edənlərin sayı 10 nəfərdən çoxdursa, onda onların sayı göstərilir və siyahı
tutulur. H
əmin siyahı protokola əlavə edilir. Protokolun giriş hissəsində iclasın sədrinin
v
ə katibinin inisial və familiyaları, baxılmalı olan məsələlərin sadalandığı gündəlik
göstərilir. Protokolun mətninin əsas hissəsi gündəliyin bəndlərinə uyğun bölmələrdən
ibar
ət olmalıdır.
Protokolun
əsas hissəsinin hər bölməsinin mətni aşağıdakılardan ibarətdir:
eşidildi, dinlənildi, çıxış etdilər, qərara alındı. Eşidildi sözünün önündə gündəlik üzrə
bölmənin nömrəsi və məsələnin sıra nömrəsi yazılır.
"Eşidildi" və ya- "Dinlənildi" sözü sol sahə hüdudundan başlayaraq baş hərflərlə
yazılır, bundan sonra iki nöqtə qoyulur, sonrakı sətirdə abzasdan məruzəçinin, əlavə
m
əruzəçinin və müzakirələrdə çıxış edənlərin adı və soyadları yazılır.
Protokolun "Çıxış etdilər" bölməsində bütün çıxışların, suallara cavabların və
arayışların məzmunu yazılır. Çıxışlar yazılıb qurtardıqdan sonra gündəliyin birinci
m
əsələsi üzrə qərar hazırlanır. Qərar əvvəlki mətndən sonra vərəqin sol sahəsinin
hüdudundan üç sətirlərarası intervalla yazılan "icra hakimiyyəti qərara aldı", "kollegiya
q
ərara aldı" və yaxud "Qərara alındı" sözləri ilə başlanır və iki nöqtə qoyulur. Sonra
q
əbul edilmiş qərarın mətni yeni sətirdən-abzasdan yazılır.
İclasların protokolları qısa şəkildə tərtib edilə bilər. Qısa şəkildə olan protokolun
əsas hissəsində çıxışlar yazılmır, məruzəçinin, əlavə məruzəçinin və çıxış edənlərin
adlan, soyadları və təqdim olunmuş layihənin təsdiq və ya rədd edilməsi haqqında qəbul
edilmiş qərarlar göstərilməklə, baxılan məsələlərin yalnız siyahısı verilir.
Q
əbul edilmiş qərarın mətni protokola əlavə olunur.
İclas protokollarını iclasın sədri və katibi imza edir. İclasda müzakirə edilən
m
əsələlər və qəbul edilmiş qərarlar protokol imza edildikdən sonra hüquqi qüvvəyə
malik
ola bil
ər.
Dostları ilə paylaş: