23 'Tarih Boyunca Tevhid Müc, ve Hz. Peyg. Hayatı. Mevdudi, Pınar Yay. C.l s.289, 292; Kelimeler ve Kavramlar, Yusuf Kerimoğlu, s.62; Kur'an'da Allah ve insan, Izutsu, s.l90;Yoldaki tşaretler.Seyyid Kutub.s.22,23,102,199,
58 Davar; kutlu taş, merasim, tavaf. Etrafında dönülen şey. Arap putlarının ibadet törenlerinde resmi geçitler. Ve genç kızlar bunu en güzel elbiseleriyle yaparlardı. (îbn-i el-Kelbi, s.43, Notlar; 237, 306, 371)
60 Barnabas incili, s.101;"...Bunun üzerine, yazıcılardan biri dedi ki: "Eğer ben domuz eti veya başka temiz olmayan et yersem, benim vicdanımı kirletmezler mi?
Isa cevap verdi: "itaatsizlik insanın İçine girmez, insandan kalbinden dışarı çıkar ve bu nedenle yasaklanmış yemeği yerse kirlenmiş olur." Barnabas incili, s.101; "Ardından fakihlerden biri dedi: "Muallim sanki israil kavminin putları varmış gibi, verdin puta-tapıcılık aleyhinde konuştun, ve bize haksızlık etmiş oldun."
Isa cevap verdi: "Bugün İsrail halkında odundan heykeller olmadığını ben de pekala biliyorum; fakat, etten heykeller var."
Bütün yazıcılar buna kızarak cevap verdi; "O halde, biz de puta tapıcılardan (mı) oluyoruz?"
Isa cevapladı: "Size diyorum ki, "hükümde tapınacaksınız" demiyor, "Allah'ınız Rabb'(ı) bütün ruhunuzla, bütün
kalbinizle ve bütün düşüncenizle seveceksiniz diyor. Doğru değil mi bu?" "Doğru" dediler hepsi birden."
61 Kitabu'l-Esnam, s.26-27; İbn-i Hişam, C.l s.118; îslâm Öncesi Arap Tarihi, Neşet Çağatay, s. 104
62 Birunî/164,165'ten nakille Tevhid ve Değişim, Celaleddin Vatandaş, Pınar Yay.s.115
63 Bkz: Kur'an ve Hadise Göre Şirk ve Müşrik Toplum. Dr.Nadim Ma-cit.Konyal992s.81
64 Buhari.C: 11 s.4936; Tarih Boyunca Tevhid Müc. ve Hz. Peyg. Haya!;. Mevdudi, Pınar Yay. C:2 s.25; İbn Teymiye KüIliyatı.C:l s.400
65 Kitabu'l-Esnam, s.29
66 İbn Kesir. 13/7543; Kitabu'l-Esnam'a eklenen Notlar'dan. 72-112,
67 îbnKesir.l3/7543
68 Kitabu'l-Esnam'a eklenen Notlar'dan no: 186.
69 lbn-i İshak, s.82; Kitabü'l-Esnam, s.36
70 Kitabü'l-Esnam'a eklenen Notlar'dan 55.
71 "Böylelikie kutlıılaşacaklannı umarlardı. Burada putlarda bulunan güce erişebilmek İçin yapılan bir hareket buluyoruz. Mesela kutlu bir kişinin elbiselerine, eline, sakalına dokunmak gibi." {Kitabü'l-Esnaıria eklenen Not-lar'dan 231;/&«-i Hi^ım, C.Is.123)
72 A.ge.s.39
73 îbn-i Hişam C.l s.124
74 Kitabü'l-Esnam s.39 Kitabü'l-Esnam (a eklenen notlar; s.71 m. 141
75 'A.s.e.s.51-52
76 A.g.e. 29.
77 tbn-i îshak, s.73; İbn-i Hişam, C.l s. 123
78 Tarih Boyunca Tevhid Müc. ve Hz. Peyg. Hayatı. Mevdudi, Pınar Yal. C.2S.25
80 "Ebû Leheb, gelip Hz. Nebi-i Kerim'e sordu: "Ey Muhammed, Abdulmuttalib cehenneme mi gidecektir?" Resûlüllah(s.a.v.) buyurdu ki; "Evet, Abdulmut-talibin dinine bağlı olarak ölen diğer kimseler de cehenneme gidecektir." Bunu duyan Ebû Leheb hiddetlendi ve "Tanrı aşkına, ben her zaman senin düşmanın olacağım. Sence Abdulmuttaîib cehennemde yanacak ha?" dedi". (Tevhid Mücadelesi. Mevdudi, Pınar Yay. C:3 s.287 )
81 Kur'ân da Allah ve însan, s.86; İsiâm Ansiklopedisi C.5 Beliyye mad.
82 îslâm inancında Gayb Problemi. Dr. llyas Çelebi, ifav. s.36,37
83 Şehrİstani M.A.A'el-Milel ve'n-Nihal'dan nakille;Şirk ve Müşrik Toplum. s.85
84 Tarih Boyunca Tevhid Müc. ve Hz. Peyg. Hayatı. Mevdudi, Pınar Yay. C.3 s.82
85 "Kitabü'l-Esnam, s.32 Notlar 81
86 Peygamber (s.a.v.)'in amcası ve hasmıdır. Hakkında 1II. sûre inmiştir.
87 Peygamber (s.a.v.)'in en sert muarızlarından Ebu Uhayha Said b. el As'dır
92 Hak Dini Kur'an Dili/Elmalılı M.Hamdı Yazır.C:ls.3I5
93 Bkz.Hak Dini Kur'an Dili/C:3 s.295
94 Eimalılı M. Haindi Yazır.Tefsirinde; Kitap ehli olan insanların da, hakiki manada müşrik olduklarına dair şu izahı yapar: "Müşrik, Kur'an dilinde iki anlama gelir ki biri zahiri ,digeri hakikidir. Zahirî müşrik, açıktan açığa Allah'a ortak koşan, birden fazla ilâh olduğu kanaatinde olanlardır. Bu anlama göre Kitap ehline müşrik denmez. Hakikî müşrik de gerçekten tevhidi ve islam dinini inkar edenler, yani mü'min olmayan gayr-i müslimîerdir. Bu anlama göre, Kitap ehli olan Yahudiler ve Hıristiyanlar da müşriktirler. Çünkü bunlar, dıştan tevhide inandıklarını ileri sürmelerine rağmen, gerçekte Allah'ın çocuğu olduğu kanaatindedirler. Hıristiyanlar, teslise {Allah'ın Baba, Oğul ve Rûhu'l- Kudüs olmak üzere üç olduğuna) inanırlar. Ve "Mesih.Allah'm oğludur ."derler. Yahudiler de "Üzeyr Allah'ın oğludur." demişlerdi. Böyle demekle birlikte onlar tevhide inandıklarını da iddia ederler. Demek ki her ikisi de dıştan dışa müşrik değillerse de, gerçekte müşriktirler. Bunun için mutlak olarak müşrik denildiği ve Özellikle iman karşılığında söylendiği zaman, mutlak anlamı üzere kullanılmış demektir ve genel olarak kafirleri kapsar. "Ne Kitap ehlinin kafirleri ve ne de müşrikler Rabbinizden size herhangi bir İyilik inmesini istemezler. "(Bakara/105) gibi mutlak küfürle karşılıklı olarak söylendiği zaman da müşrik, kafirden daha özel olarak, Kitap ehlinden başkalarına ait olur. Bu âyette de, "müşrikât" (müşrik kadınlar) ve "Müşrikin" {müşrik erkekler) mü'min karşılığı olarak ve elif-lam'h olarak içine aldığı fertleri daha çok kapsayan, genellik ifade eden bir sözcükle söylenmiş bulunduğundan zahiri ve gerçek, bütün müşrikleri yani bütün kafirleri içine alır. "Ey iman ehli, -ve la tenkihulmuşrikât-gerek dıştan dışa ve gerekse gerçek müşrik olan yani mü'min olmayan kadınlardan hiçbirim nikahınıza almayınız.. ..'(Bakara/221) Burada müşrik kadından mü'min kadın karşılığı söz edilmesi, müşrik kadınlardan maksadın iman etmeyen tüm kafir kadınlar olduğunu ayrıca gösteren bir nastır (delildir)... Ve mü'min olmayanların mutlaka müşrik olduklarını ve bunlarla nikahîanmanm zina ve şirk ile sonuçlanacağını anlasınlar! Bakara/4 âyetinin anlamı gereğince Hz. Muhammed'in tebliği uyarınca tek Allah'a inanan bir mü'min olmayanların hepsinde, zahiri olmasa bile, hakiki bir müşrildik bulunduğu ve bunlarla nikah yapmanın ateşe atılmak demek olduğu da özellikle hatırlatılmıştır ki haramhğın ne kadar şiddetli olduğuna bir uyarıdır. Ancak Mâide/5 âyeti uyarınca bu âyetin birinci fıkrasından Kitap ehlinin kadınları istisna kılınmak suretiyle, Kitap ehlinden kız almaya mekruh olarak ruhsat verilmiştir; fakat ikinci fıkra muhkem olarak kalmış ve kız vermeye hiçbir şekilde izin verilmemiştir." {Hak Dini Kur'an DiliC:2 s.94-97) Bkz: Hak Dini Kur'an Dili C:3 s. 167,168.
Ayrıca , Kur'ân'da Kitap ehli olanların da müşrikler olarak vasfedilmesi ve puta tapanlar, putperestler v.s. hitabının kullanılmasına dair bkz: Baka-ra/U5,221; ÂI-i lmrân/67,95; En'âm/14; Tevbe/28,30,31,33,36; Yûsuf/ 106-108; Hicr/85-96; Nahl/100; Saff/9.
95 Hak Dini Kur'an Dili C:3 s.294,295 Bkz: Şirk ve Müşrik Toplum s.109
96 Paganizm (Putçuluk); İnsanları doğru ve hak yoldan çevirerek her türîü saptırma, saptırılan şeylere tapınma , bunları temsil eden şekilli - şekilsiz, somut- soyut bir takım unsurları bizzat ilah edinme veya bunları Allah'a
aracı kılma demektir. (Şirk ve Müşrik Toplum) s.81.
97 İşrâk; ortak koşmak.
98 Şirk ve Müşrik Topium.s.17-21
99 Kulluk. Beşir İslâmoghı.s.24
100 Fİ zılal-il Kur'an. Seyyid Kutub.4/302
101 Yoldaki işaretler, s.77,129
102 Tirmizi .
103 Fizilari-Kur'an.4/110
104 Hak Dini Kur'an Dili C:l s.474-477; Bkz: (Hû şahıs zamirinin put ve ilahlar için kullanılışına) Kitabü'i-Esnam'a eklenen Notlar'dan: 104,124