Tartışılmaz olan ve herkes tarafından kabul edilmesi gereken özgürlüklere hak denir.
Temel özelliği : Her hak, kendine saygı gösterilmesini de zorunlu kılar.
HAK NEDİR ?
a)Yetki : Hakkın özü bir şeyi yapabilme yetkisidir. Ancak, hak sahibi hakkın konusundan yararlanıp yararlanmamak bakımından bir takdir yetkisine sahiptir. Kişi hakkını kullanmaya da zorlanamaz.
b)Talep : Her hak sahibine olumlu ya da olumsuz bir talepte bulunma yetkisi verir.
c)Tanınma, Saygı Gösterilme :
Her hak , onun tanınmasını, ona saygı gösterilmesini gerektirir. Hak sahibi, hakkını tanımayan veya ihlal edenlere karşı yasal yollara başvurabilir.
İNSAN HAKLARI
İnsan Hakları;
İnsanın salt insan olması nedeniyle öznesi olduğu, onun tüm yönleriyle kişiliğini korumayı ve geliştirmeyi amaçlayan evrensel ilke ve kurallar bütünüdür.
İNSAN HAKLARININ TEMEL ÖZELLİKLERİ
İnsan hakları "olan" değil "olması gereken" haklardır.
İnsan Haklarının özü ayırım gözetmemedir. Çünkü tanımında da belirttiğimiz gibi,insanın bazı özelliklerine bakılmaksızın, sadece insan olması nedeniyle vardır.
İnsan Hakları evrenseldir. Yani içerik, yer ve zaman bakımından değişmeyen haklardır.
İnsan Hakları, insanın kişiliğini korumayı ve geliştirmeyi amaçlar.
İNSAN HAKLARININ TEMEL ÖZELLİKLERİ
İnsan Hakları, dokunulmazdır. Bu hüküm, Anayasamızın 17. maddesinde de yer almıştır. (Hiç kimsenin vücut bütünlüğüne dokunulamaz, işkence ve eziyete maruz kalamaz, hiç kimseye insan onuru ile bağdaşmayacak ceza verilemez.)
İnsan Hakları, bireyseldir. Bu özellik, insanların hiç kimseye bağlı olmadan, kendi başlarına davranabilmesi, irade açıklayabilmesi anlamına gelir.
İnsan Hakları, vazgeçilemez ve devredilemezdir. Herhangi bir çıkar karşılığı vazgeçilmesi söz konusu değildir.
İNSAN HAKLARININ GELİŞİMİNDE ÜÇ EVRE
BİRİNCİ EVRE: (17. Ve 18.yylar )
İngiliz, Amerikan ve Fransız devrimlerinin getirdiği klasik hak ve özgürlüklerdir.
Bunlar:
Yasal eşitlik, kişi güvenliği, düşünce ve inanç özgürlüğü, mülkiyet hakları, siyasal haklar. Devletin görevi, karışmamaktır.
İNSAN HAKLARININ GELİŞİMİNDE ÜÇ EVRE
İKİNCİ EVRE: (19. yy.)
Kitle hareketleriyle ortaya çıkan “sosyal haklar” söz konusudur.
“Sosyal devlet” kavramı doğmuştur.
Bu dönemde, özellikle çalışma hakkı, adil ücret, sosyal güvenlik, sendika ve grev, sağlık ve eğitim gibi haklar gündeme gelir.
İNSAN HAKLARININ GELİŞİMİNDE ÜÇ EVRE
ÜÇÜNCÜ EVRE: (20.yy.)
Bu dönemde ortaya çıkan haklar, 3. Dünya ülkelerinin talepleridir.
Bunlar:
Ulusların sosyal, ekonomik, siyasal ve kültürel geleceklerini belirleyebilme hakkı, sosyal gelişme hakkı.
Barış hakkı, sağlıklı bir çevrede yaşama hakkı vb. haklar.
İNSAN HAKLARININ TÜRKİYE’DE TARİHSEL GELİŞİMİ
Padişahın Bağışladığı Haklar Evresi
Güvencesiz Anayasal Haklar Evresi
Güvencesiz Doğal İnsan Hakları Evresi
Güvenceli Çağdaş İnsan Hakları Evresi
Sınırlamaların Kurala Dönüştüğü Evre
1.Padişahın Bağışladığı Haklar Evresi (1876 öncesi dönem)
Bu evrede insan hakları anlayışı yoktur.
Haklar, özgür bireyler olarak “yurttaşlara” değil, sultanının kulu sayılan “uyruklara” bir lütuf olarak verilmiştir.
1839 Tanzimat Fermanında, bazı kişi hakları vardır ancak bunlar, devlete karşı ileri sürülebilen dokunulmaz, vazgeçilemez ve devredilemez haklar değildir.
2.Güvencesiz Anayasal Haklar Evresi (1876-1924 arası dönem)
Tüm Osmanlıların kişi özgürlükleri vardır.
Böylece, ilk kez bireylere devlete karşı ileri sürebilecekleri bazı haklar tanınmış ve “anayasal haklar” dönemi başlamıştır.
Ancak, siyasal katılma haklarının kullanımında cinsiyet ve servet temeline dayanan ayrımcılıklar vardır.
3.Güvencesiz Doğal İnsan Hakları Evresi (1924-1961 arası dönem)
Bu evrede, ilk kez doğal haklar anlayışıyla insan hakları tanınmış, Türklerin devlete karşı ileri sürebilecekleri kamusal haklar düzenlenmiştir.
Bunlar ; kişi dokunulmazlığı, konut dokunulmazlığı, düşünce, seyahat, çalışma, dernek kurma vs.. gibi haklardır.
4. Güvenceli Çağdaş İnsan Hakları Evresi (1961-1982 arası dönem)
1961 Anayasası, “İnsan Haklarına Dayalı Devlet” ilkesini benimsemiştir.
Anayasanın 10. maddesine göre, herkes kişiliğine bağlı, dokunulmaz, devredilmez ve vazgeçilmez temel hak ve hürriyetlere sahiptir.
1961 Anayasasında, temel hakların ve ödevlerin düzenlenmesinde, özgürlük asıl, sınırlama istisnadır.
1961 Anayasasının önemli özelliklerinden biri de, insan kişiliğine gerçek saygının, insanın ancak sosyal haklardan yararlanmasını sağlamakla gerçekleştirilebileceğini vurgulamasıdır.
5. Sınırlamaların Kurala Dönüştüğü Evre (1971’de başlayan ve 1982 sonrası devam eden dönem)
1971 Anayasa değişiklikleri ile başlayan ve 1982 Anayasası ile devam eden bu evrede insan hakları , anayasayla sınırlandırılmıştır.
1961 Anayasasındaki “ İnsan Haklarına Dayalı Devlet” anlayışından “İnsan Haklarına Saygılı Devlet” anlayışına geçilmiştir.
1982 Anayasası, 1961 Anayasasının benimsediği evrensellik ve özgürlüğü kural, sınırlamaları istisna alan yaklaşımı terk etmiş, yerine geniş yasaklama ve kısıtlamalar getirmiştir.
HASTA HAKLARI
Hasta hakları;
Sağlık hizmetlerinden faydalanma ihtiyacı bulunan fertlerin, sırf insan olmaları sebebiyle sahip bulundukları ve T.C. Anayasası, milletlerarası antlaşmalar, kanunlar ve diğer mevzuat ile teminat altına alınmış bulunan haklarını, ifade eder.
Hasta Hakları = İnsan Hakları ( Sağlık
Kuruluşundaki )
HASTA HAKLARI YÖNETMELİĞİ
Ülkemizde Hasta Hakları Yönetmeliği 01.08.1998 tarih ve 23420 no’lu Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.
Hasta Hakları Yönetmeliği’nin hükümlerini Sağlık Bakanı yürütür.
AMAÇ
Temel insan haklarının sağlık hizmetleri sahasındaki yansıması olan ve başta TC Anayasası'nda, diğer mevzuatta ve milletlerarası hukuki metinlerde kabul edilen "hasta hakları"nı somut olarak göstermek
Sağlık hizmeti verilen tüm kurum ve kuruluşlarda ve bu kuruluşlar dışında sağlık hizmeti verilen hallerde, insan haysiyetine yakışır şekilde herkesin "hasta hakları"ndan faydalanabilmesini sağlamak.
Hastaların hak ihlallerinden korunabilmesini ve gerektiğinde hukuki korunma yollarını kullanabilmesini sağlamak.
DİĞER AMAÇLAR
Hastalara sağlık hizmetlerinden tam olarak yararlanma konusunda yardımcı olmak ve sistemle ilgili sorunların olumsuz etkisini azaltmak.
Hastalarla sağlık personeli arasındaki yararlı ilişkiyi desteklemek ve geliştirmek; özellikle de hastaların sağlık hizmeti sürecine daha aktif katılımını cesaretlendirmek.
Hasta kuruluşları, sağlık personeli ve sağlık yöneticileri arasındaki iletişim için yeri fırsatlar yaratmak, var olanları güçlendirmek.
Temel insan haklarının korunmasını sağlamak, başta çocuklar, psikiyatrik hastalar, yaşlılar ve ağır hastalar olmak üzere tüm hastalara sunulan hizmetin insancıllaştırılmasını geliştirmek.
HASTA HAKLARI NELERDİR ?
Sağlık Hizmetlerinden Adalet ve Hakkaniyete Uygun Olarak Faydalanma Hakkı
Hasta, sağlık hizmetlerinden ihtiyaçlarına uygun olarak faydalanma hakkına sahiptir.
Bilgi İsteme Hakkı
Hasta, sağlık hizmetlerinden nasıl faydalanabileceği konusunda bilgi isteyebilir. Bütün sağlık kurum ve kuruluşları, hastayı bilgilendirmek için bir birim oluşturmak; burada hastaya yeterli bilgi verebilecek ehliyete sahip personeli istihdam etmek ve kuruluşun uygun yerlerinde bilgilendirici tabela, broşür ve işaretler bulundurmak gibi tedbirleri almak zorundadır.
HASTA HAKLARI
Sağlık Kuruluşunu Seçme ve Değiştirme
Hasta, sağlık kurum ve kuruluşunu seçme hakkına sahiptir. Mevzuat ile belirlenmiş sevk sistemine uygun olmak şartı ile hasta sağlık kuruluşunu değiştirebilir.
Ancak, kuruluşu değiştirmenin hayati tehlikeye yol açıp açmayacağı ve hastalığının daha da ağırlaşıp ağırlaşmayacağı hususlarında, hastanın tabip tarafından aydınlatılması ve hayati tehlike bakımından tıbben sakınca görülmemesi esastır.
HASTA HAKLARI
Personeli Tanıma, Seçme ve Değiştirme
Hastaya talebi halinde, kendisine sağlık hizmeti verecek veya vermekte olan doktorların ve diğer personelin kimlikleri, görev ve unvanları hakkında bilgi verilir.
Mevzuat ile belirlenmiş usüllere uyulmak şartı ile hastanın, kendisine sağlık hizmeti verecek olan personeli serbestçe seçme, tedavisi ile ilgilenen tabibi değiştirme hakkı vardır.
Tıbbi Gereklere Uygun Teşhis, Tedavi ve Bakım
Hasta, modern tıbbi bilgi ve teknolojinin gereklerine uygun olarak teşhisinin konulmasını, tedavisinin yapılmasını ve bakımını istemek hakkına sahiptir.
Tıbbi Gereklilikler Dışında Müdahale Yasağı
Ölüme veya hayati tehlikeye yol açabilecek veya vücut bütünlüğünü ihlal edebilecek veya akli veya bedeni mukavemeti azaltabilecek hiçbir şey yapılamaz ve talep de edilemez.
Ötenazi Yasağı : Ötenazi yasaktır. Kendisinin veya bir başkasının talebi olsa dahil, kimsenin hayatına son verilemez.
Tıbbi Özen Gösterilmesi : Hastanın hayatını kurtarmak veya sağlığını korumak mümkün olmadığı takdirde dahi, ıstırabını azaltmaya veya dindirmeye çalışmak zorunludur.
tedavinin kabul edilmemesi halinde ortaya çıkabilecek muhtemel sonuçları ve
hastalığın seyri ve neticeleri
konusunda sözlü veya yazılı olarak bilgi istemek hakkına sahiptir. (hastanın küçük, temyiz kudretinden yoksun veya kısıtlı olması halinde velisi veya vasisi isteyebilir. )
Sağlık Durumu İle İlgili Bilgi Alma Hakkı
Kayıtları İnceleme : Hasta, sağlık durumu ile ilgili bilgiler bulunan dosyayı ve kayıtları inceleyebilir ve bir suretini alabilir. Bu kayıtlar, sadece hastanın tedavisi ile doğrudan ilgili olanlar tarafından görülebilir.
Kayıtların Düzeltilmesini İsteme : Hasta; kayıtlarda eksik, belirsiz ve hatalı tıbbi ve şahsi bilgilerin tamamlanmasını, açıklanmasını, düzeltilmesini ve nihai sağlık durumu ve şahsi durumuna uygun hale getirilmesini isteyebilir.
HASTA HAKLARININ KORUNMASI
Mahremiyete Saygı Gösterilmesi
Hastanın, mahremiyetine saygı gösterilmesi esastır. Her türlü tıbbi müdahale, hastanın mahremiyetine saygı gösterilmek suretiyle icra edilir. Ölüm olayı, mahremiyetin bozulması hakkını vermez.
Rıza Olmaksızın Tıbbi Ameliyeye Tabi Tutulmama : Kanunda gösterilen istisnalar hariç olmak üzere, kimse, rızası olmaksızın tıbbi ameliyeye tabi tutulamaz.
Bilgilerin Gizli Tutulması
Sağlık hizmetinin verilmesi sebebiyle edinilen bilgiler, kanun ile müsaade edilen haller dışında, hiçbir şekilde açıklanamaz.
Araştırma ve eğitim amacı ile yapılan faaliyetlerde de hastanın kimlik bilgileri, rızası olmaksızın açıklanamaz.
Tıbbi Müdahalede Hastanın Rızası
Hastanın Rızası ve İzin
Tıbbi müdahalelerde hastanın rızası gerekir. Hasta küçük veya kısıtlı ise velisinden veya vasisinden izin alınır.
Kanuni temsilciden veya mahkemeden izin alınması zaman gerektirecek ve hastaya derhal müdahale edilmediği takdirde hayatı veya hayati organlarından birisi tehdit altına girecek ise, izin şartı aranmaz.
Tedaviyi Reddetme ve Durdurma
Kanunen zorunlu olan haller dışında ve doğabilecek olumsuz sonuçların sorumluluğu hastaya ait olmak üzere; hastanın tedaviyi reddetmek veya durdurulmasını istemek hakkı vardır. Bu halde, tedavinin uygulanmamasından doğacak sonuçların hastaya veya kanuni temsilcilerine veyahut yakınlarına anlatılması ve bunu gösteren yazılı belge alınması gerekir.
Tıbbi Araştırmalar
Tıbbi Araştırmalarda Rıza
Hiç kimse; Bakanlığın izni ve kendi rızası bulunmaksızın, tecrübe, araştırma veya eğitim amaçlı hiçbir tıbbi müdahale konusu yapılamaz.
GÜVENLİK
Güvenliğin Sağlanması
Herkesin, sağlık kurum ve kuruluşlarında güvenlik içinde olmayı bekleme ve bunu istemek hakları vardır.
Bütün sağlık kurum ve kuruluşları, hastaların ve ziyaretçi ve refakatçi gibi yakınlarının can ve mal güvenliklerinin korunması ve sağlanması için gerekli tedbirleri almak zorundadırlar.
Sağlık Kuruluşlarında Dini Vecibeleri Yerine Getirebilme ve Dini Hizmetlerden Faydalanma
Sağlık kurum ve kuruluşlarının imkanları ölçüsünde hastalara dini vecibelerini serbestçe yerine getirebilmeleri için gereken tedbirler alınır.
Hizmetlerde aksamalara sebebiyet verilmemek, başkalarını rahatsız etmemek ve yürütülen tıbbi tedaviye hiç bir şekilde müdahalede bulunulmamak şartı ile hastalara dini telkinde bulunmak ve onları manevi yönden desteklemek üzere, talepleri halinde, dini inançlarına uygun olan din görevlisi davet edilir. Bunun için, sağlık kurum ve kuruluşlarında uygun zaman ve mekan belirlenir.
İnsani Değerlere Saygı Gösterilmesi ve Ziyaret
Sağlık hizmetlerinde görev alan bütün personel; hastalara, yakınlarına ve ziyaretçilere güler yüzlü, nazik, şefkatli ve ilgili mevzuat hükümlerine uygun şekilde davranmak zorundadır.
Sağlık hizmetlerinin her safhasında, hastalara, onların bedeni ve ruhi durumları dikkate alınarak, hangi işlemin neden ve nasıl yapıldığı, yapılacağı ve bekletilmeleri sözkonusu ise, bekletilmenin sebepleri hususunda yeterli bilgi verilir.
Sağlık kurum ve kuruluşlarında, insan haysiyetine yakışır gereken her türlü hijyenik şartların sağlanması, gürültünün ve rahatsız edici diğer bütün etkenlerin bertaraf edilmesi esastır.
Hasta ziyaretçilerinin kabul edilmesi, kurum veya kuruluşça belirlenen usul ve esaslara uygun olarak ve hastaların huzur ve sükunlarını bozacak fiil ve tutumlara sebebiyet vermeyecek şekilde gerçekleştirilir ve bu konuda gereken tedbirler alınır.
Refakatçi Bulundurma
Muayene ve tedavi sırasında hastaya yardımcı olmak üzere; mevzuatın ve kurum imkanlarının elverdiği ve hastanın sağlık durumunun gerektirdiği ölçüde, tedaviden sorumlu olan tabibin uygun görmesine bağlı olarak, refakatçi bulundurulması istenebilir.
Hizmetin Sağlık Kurum ve Kuruluşu Dışında Verilmesi
Hastalar, aşağıdaki hallerde sağlık hizmetlerinden bulundukları yerlerde de faydalanabilirler:
Koruyucu sağlık hizmetlerinin verilmesinde,
Tıbbi sebeplerden dolayı sağlık kuruluşuna bizzat gidilemeyen veya götürülemeyen hallerde,
Tabii afetler gibi olağanüstü hallerde.
Sorumluluk ve Hukuki Korunma Yolları
Müracaat, Şikayet ve Dava Hakkı
Hastanın ve hasta ile ilgili bulunanların, hasta haklarının ihlali halinde, mevzuat çerçevesinde her türlü müracaat, şikayet ve dava hakları vardır.
Sağlık Kurum ve Kuruluşlarının Sorumluluğu
Hasta haklarının ihlali halinde, personeli istihdam eden kurum ve kuruluş aleyhine maddi veya manevi veyahut hem maddi ve hem de manevi tazminat davası açılabilir.
DÜNYADA HASTA HAKLARI
Dünyada hasta haklarının kapsamını belirleyen ilk belge Dünya Tabipler Birliği’nin 1981 yılında kabul ettiği “Lizbon Hasta Hakları Bildirgesi”dir. Buna göre hastanın;
hekimini özgürce seçme,
hiçbir baskı altında kalmadan karar verebilen hekim tarafından bakılabilme,
kendisine önerilen tedaviyi kabul veya reddetmeye,
kendisiyle ilgili tıbbi veya özel bilgilerin gizliliğine saygı duyulmasını beklemeye,
onurlu bir şekilde ölmeye, ruhi ve ahlaki teselliyi kabul veya reddetmeye hakkı vardır.
AVRUPA’DA HASTA HAKLARI
Avrupa'da hasta haklarının geliştirilmesi ve korunması ile ilgili çeşitli mekanizmalar mevcuttur.
Bu yasalar ülkeden ülkeye birtakım farklılıklar göstermektedir.
Ortak nokta; şikayetlerin tıbbi kurum veya servislerin çalışmasını denetleyen otoritelerce yapılmasıdır. Bu otoriteler;
Yerel Sağlık Yetkilileri (İngiltere-Local Health Authority),
İl Özel İdareleri (İsveç, Finlandiya-County Council) veya diğer Yerel Kurumlar (Local Agency) olabilmektedir.
ŞİKAYET YÖNTEMLERİ
Bazı ülkelerde ise şikayetler Devlet Kurumlarına (National Authorities) örneğin, direkt olarak Sağlık Bakanına veya Ulusal Sağlık Kuruluna (National Board of Health) yapılmaktadır. Bunun için Danimarka'da özel bir kurum oluşturulmuştur (Hasta Şikayet Kurulu-Patients Board of Complaints).
Diğer ülkelerin yasalarında ise Sağlık Kurumları bünyesinde oluşturulmuş hasta şikayetleri ile ilgilenen mekanizmalar olduğu gibi (Belçika, Hollanda, Avusturya),hastane dışındaki kurumlarda da şikayetleri kabul eden "Hastane Kamu Denetçisi" gibi merciler oluşturulmuştur (Avusturya Hospital Ombudsmen).
Diğer önemli kurum ise 1990'da Avusturya'da Psikiyatri Hastanelerinde oluşturulan "Hasta Temsilcileri"dir (Patients' Trustee).
TOPLUM KATILIMI
Batı Avrupa ülkelerinin neredeyse tümünde hastalar veya temsilcileri, yerel veya ulusal düzeyde sağlık hizmetlerinin sunumunda rol alan kurumlar yönetimlerinde yer almaktadır.
Hastaların katılımı, sağlık hizmeti sunumundan merkezi veya yerel yetkililerin sorumlu olmasına bağlıdır. Toplum katılımı yerel seviyedeki Politik Kurumlarda (Political Bodies At Territorial Level) veya Halk Sağlığı Meclislerinde (Community Health Councils) olabilmektedir. Çok az ülke toplum katılımını yasal olarak zorunlu hale getirmiştir; örneğin Portekiz'de oluşturulan Hastane Konseyi (Hospital Council), Danimarka ve Hollanda'da Zihinsel Özürlü veya Psikiyatri Hastanelerinde danışma görevi gören Hasta Komiteleri veya Konseyleri (Patients' Committee/Council) oluşturulmuştur.
Çoğu Batı Avrupa ülkelerinde Ulusal Hasta Organizasyonları (National Patients' Organizations) politik kanallarda temsil edildiği gibi, aynı zamanda sağlık politikalarının oluşturulmasında, önemli kararlarda söz sahibi olabilmekte, ayrıca Ulusal Sağlık Konseylerinde (National Health Council) temsil edilmektedir.
ETİK KOMİTELER
Pek çok ülkede bu konuda yasal bir düzenleme yoktur.
Etik Komitelerin görevleri, araştırmalarda insanların denek olarak kullanılması konusundaki tavsiye ve eleştirilerden ibarettir.
Birçok ülkede bu komitelerin sayısı artmaktadır.
Danimarka, Fransa, Lüksemburg gibi ulusal düzeyde yer almaktadır.
Belçika, İsviçre gibi ülkelerde ise, kurumların bünyesinde, genellikle büyük hastanelerde veya üniversite kliniklerinde yer almaktadır.
YARGI YOLU:
Medeni Hukuk,
Ceza Hukuku,
İdare Hukuku,
Disiplin Hukuku'na göre yargılanırlar.
ÜLKEMİZDEKİ UYGULAMALAR
Ülkemizde sağlık personelinin yanlış uygulamaları konularını ele alan ve sonuçlandıran 3 kurum mevcuttur;
YARGI YOLU: İlgili kanun maddelerine göre cezalandırılırlar .
YÜKSEK SAĞLIK ŞURASI: 1593 sayılı Umumi Hıfz. Kan.nun 10.mad.ne göre; "Bakanlıkça kendisine verilecek önemli sağlık konuları hakkında görüş bildirmek ve hekimlik ve hekimlikle ilgili mesleklerin yanlış uvgulanmasındandoğan adli işlerde karar vermekle görevli 'Yüksek Sağlık Şurası' kurulmuştur".
TÜRK TABİPLERİ BİRLİĞİ: 6023 No'lu Türk Tabipleri Birliği Kanunu'na göre: "Türkiye sınırları içerisinde meslek ve sanatlarını icraya yetkili olup da sanatını serbest olarak yapan veya meslek diplomasından istifade etmek suretiyle resmi veya özel görev yapan tabiplerin katıldığı Türk Tabipler Birliği; tabipler arasındaki mesleki deontolojiyi ve dayanışmayı korumak, tabipliğin kamu ve kişi vararına uygulanıp geliştirilmesini sağlamak ve meslek mensuplarının hak ve yararlarını korumak amacıyla kurulmuş kamu kurumu niteliğinde mesleki bir kuruluştur"
ÜLKEMİZDEKİ UYGULAMA İÇİN ÖNERİLER
Hukukta Sağlık Personelinin malpractice konusunda hukuki ve cezai sorumluluğu vardır, bu da kusura dayalı sorumluluktur. Ancak bu konuya özel bir yasal düzenleme yoktur, bundan dolayı gerekli yasal düzenlemelerin yapılması gerekmektedir.
Normal ve olası komplikasyonları malpractice'den ayıracak mevzuat gerekmektedir.
Denetim mekanizmasının etkili çalışması ve hastanın hakkını kolay biçimde araması için bu konuda politikalar belirlenmesi ve uygulamada kurumsallaşma gerekmektedir.
ÜLKEMİZDEKİ UYGULAMA İÇİN ÖNERİLER
Hasta veya hasta sahibinin 'Hasta Hakları' konusunda bilgilendirilmesi gerekmektedir.
Ayrıca hastanelerde Tıbbi Denetim Komitelerinin kurulması ve öncelikle her hastanenin bu konuda kendi iç denetim mekanizmasını oluşturması gerekmektedir.
Sağlık Personeli her türlü hastaya çalıştığı şartlarda optimum uygulama yapacak bilgi ve beceriye sahip olmalıdır.
Sağlık Personeli, çalıştığı ortamda karşılaşabileceği sağlık sorunlarının gerektireceği minimal teknik imkanlarla desteklenmelidir.
AVRUPA’DA HASTA HAKLARI
Son yıllarda hasta haklarının yeniden tanımlanması için çabalar yoğunlaşmış, bu kapsamda, “Avrupa’da Hasta Haklarının Geliştirilmesi Bildirgesi” hazırlanmıştır. Bu bildirgede aşağıdaki stratejiler belirlenmiştir:
Sağlık kurumlarının, sağlık personelinin ve hastaların sorumlulukları, yetkileri ve haklarına ilişkin özel yasa veya yönergeler hazırlanması,
Hasta ve sağlık personeli arasında ilişki ağı kurulması,
Hükümetlerin hasta hakları alanında çalışan kuruluşların etkili olmasını sağlaması ve bu tür kuruluşların kurulmasını desteklemesi
AVRUPA’DA HASTA HAKLARI
Ulusal düzeyde yapılacak sempozyum ve konferanslar ile hasta hakları konusunda ortak duygu geliştirilmesi,
Medyanın katkısı ile hasta hakları konusundaki duyarlılığı artırmak, yapıcı tartışmaları uyarmak ve halkı bilgilendirmek,
Hasta haklarıyla ilgili değişik ülke deneyimlerini izlemek, değerlendirmek.
HEKİM HAKLARI
Çağdaş bilimsel tıp olanaklarını uygulama hakkı
Hekimlik mesleği, son yıllarda yükselen bir ivme ile gelişen iletişim ve bilgisayar teknolojisine her düzeyde gereksinen bir uygulamaya dönüşmüştür. Tıp eğitiminde yüksek teknolojinin tıptaki uygulama alanları ile tanışan bir hekimin iş yaşamında tanı ve tedavide söz konusu gelişmeleri yaşamayı istemesi hakkıdır.
Mesleğini uygularken etik ilkelere bağlı olma hakkı
Hekim mesleğini uygularken etik ikilemlerde yasal, politik, toplumsal , estetik ve ekonomik değerlerle çatışabilir. Bu çatışmayı çözümlerken hekimin özgür ve bağımsız karar verme hakkı olmalıdır.
HEKİM HAKLARI
Tıp fakültelerinden mezun olurken iyi bir eğitim alarak mezun olma hakkı,
Tıp fakültelerinden mezun olduktan sonra da mezuniyet sonrası eğitimlerini sürdürebilme hakkı,
Tıp fakültelerinde, ilerdeki çalışma koşullarına ve doğacak gereksinimlere göre yetiştirilme hakkı,
Aydın kimliği oluşturabilme ve bunu sürdürebilme hakkı;
HEKİM HAKLARI
Hekimin baskı altında olmadan mesleğini uygulama hakkı
Hekimin kendi değerlerine ters düşen durumlardan kaçınma hakkı
Hekimin sağlığını koruma hakkı : Hekimin, mesleğini icra ederken sağlık risklerini en aza indirecek çalışma koşullarını talep etme hakkı.
Hekimin yeterli bir gelir düzeyi talep etme hakkı
Hekimin hastayı reddetme hakkı
Hekimin yönetsel süreçlere katılma hakkı : Hazırlanan mevzuatlarla ilgili görüş bildirme hakkı.
Hekimin danışma hakkı : yetersiz kaldığı durumlarda
İyileşme garantisi vermeme hakkı
HEKİM HAKLARI
Yeterli zaman ayırma hakkı : Hekimden hastasına gerekli özeni göstermesi, bilgi ve belgeleri iyi bir şekilde kaydetmesi, hastaya hastalığı ile ilgili bilgileri vermesi beklenmektedir. Bu nedenle, bir hekim bir poliklinikte günde 20 hastadan fazlasına bakmama hakkına sahiptir.
Tanıklıktan çekilme hakkı : Hekim meslek sırrının söz konusu olduğu durumlarda tanıklıktan çekinebilir "Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu (HUMK) 245/4 , Ceza Muhakemeleri Usulü Kanunu (CMUK) 48.m".
Tedavi Yöntemini Seçme Hakkı : Bir hastalığın tedavisinde aynı anda birden fazla tedavi yöntemi uygulanabilmekte ise, hekim bunlardan dilediğini seçmeye özgürdür. Fakat uzun zamandan beri bilinen ve genel olarak kabul edilmiş yöntemlere öncelik vermelidir.
