VII. SONUÇ
Sürdürülebilir kentleşme/kentsel gelişme yaklaşımı, doğal kaynakların korunması ve iyileştirilmesi amacını sosyal ve ekonomik gelişme amacı ile bütünleştirmekte; kentsel gelişmenin etkilediği ve kentsel gelişmeyi etkileyen tüm çevresel (yapılı çevre/doğal çevre), sosyal, ekonomik unsurları birbiriyle ilişkili ve dengeli biçimde içermekte; gelişimin biçiminin katılımlı süreçlerle kararlaştırılmasını gerektirmektedir. 2000 yılında Rio’da gerçekleştirilen Sürdürülebilir Kent Konferansı’nda sürdürülebilirlik kavramı, kent ile şu şekilde ilişkilendirilmiştir:
“Sürdürülebilirlik kavramı kente uygulandığında, kentsel alanın ve bölgesinin, toplumun arzu ettiği yaşam kalitesi düzeylerinde işlevlerini sürdürmeye devam etmesi, ancak bunu yaparken mevcut ve gelecek nesillerin seçeneklerini kısıtlamaması ve kentsel sınırlar içinde ve dışında olumsuz etkilere neden olmaması anlamına gelmektedir.” (Keiner)
Belirtmek gerekir ki, ülkelerin birbirlerinden farklılaşan iç dinamikleri ve sorunları karşısında yaşadıkları kentleşme ve planlama deneyimleri de çeşitlilik göstermektedir. Bununla beraber, sürdürülebilir kentleşmenin her yerde ortak olabilecek bir takım temel özellikleri de vardır. Bu temel alanlar şunlardır (Wheeler 2004, 66-84):
-
Büyümenin denetlenmesi ve arazi kullanım planlaması
-
Kentsel tasarım
-
Konut
-
Ulaşım
-
Çevre koruma ve restorasyon
-
Enerji ve malzeme kullanımı
-
Yeşil mimarlık ve yapılaşma
-
Eşitlik ve çevresel adalet
-
Ekonomik gelişme
-
Nüfus
Sürdürülebilir kentleşme yaklaşımı, kentin geleceğine ilişkin kararların ilgili tüm yerel grupların katılımı ile alınmasını ve uygulanmasını ön görmektedir. Yerelde kurumsal kapastielerin yaratılması ve güçlendirilmesi önemli bir amaçtır. Diğer bir deyişle, sürdürülebilir kentsel gelişme idealinin aktörleri, yereldeki tüm kamu sektörü, özel sektör, sivil toplum örgütleri, akademi, meslek odaları gibi kesimler olmaktadır. Yerel paydaşların sürece katılması, kararların yerel paydaşlarca benimsenmesini sağlamakta, süreci şeffaflaştırmakta ve kararların uygulanabilmelerini de kolaylaştırmaktadır.
Sürdürülebilir kentsel gelişmenin bir amaç haline gelebilmesi için, bu yönde gelişme olup olmadığının belirli göstergelerle ölçülebilmesi önemlidir. Kentsel sürdürülebilirlik göstergelerini herhangi çevresel, ekonomik ve sosyal göstergelerden ayırt eden özellikler, bu göstergelerin 1) bütünleştirici, 2) ileriye yönelik, 3) dağıtıcı, 4) toplumdaki çok sayıdaki paydaştan alınan girdilerle geliştirilmiş olmalarıdır (Maclaren 1996, 205-209). Göstergelerin sorunları ortaya koymada, eylemi teşvik etmede, halkı eğitmede ve sürdürülebilirlik politikaları üzerinde olumlu etki göstermede önemli rolü vardır. Programların etkinliğini kontrol etmek ve politika revizyonlarına yol göstermek konularında yardımcı olabilirler. Altı çizilmesi gereken bir konu, göstergelerin ilgili kurumlar tarafından politik yükleniminin ve uygulamalarla ilişkilendirilmelerinin gerektiğidir; aksi halde gösterge geliştirilmek sembolik bir egzersiz olmanın ötesine geçemez. Göstergeler geliştirildikten sonra, zaman içinde ortaya çıkan değişimler dikkate alarak güncellenmelidir. Yukarıda irdelenen çeşitli uygulama örnekleri, göstergelerin çeşitli kesimlerin katılımıyla belirlendiğini; bu göstergelerin sürdürülebilirliğin çevresel, ekonomik ve sosyal boyutlarından türetildiğini, yerele özgü bir takım ek göstergelerin de belirlenebileceğini ortaya koymaktadır.
KAYNAKLAR
-
Barton, C. 1992. “Environmental Challenge In Third World Cities“. Journal of the American Planning Association. Sayı 4. syf 411-416.
-
Bristol Mutabakatı 2005; http://www.mimarlarodasi.org.tr/UIKDocs%5Cbristolmutabakati.pdf
-
Charter of European Cities & Towns Towards Sustainability (Aalborg Charter), Sürdürülebilirliğe Doğru Avrupa Kentler ve Kasabalar Şartı (Aalborg Şartı). 1994.
-
Commission of the European Communities. 1998. Sustainable Urban Development in the European Union: A Framework for Action. Brüksel.
-
DAMPO Danışmanlık Araştırma Mimarlık Planlama Ltd. Şti. 2007. Kentsel Göstergeler Kılavuzu (Bayındırlık ve İskan Bakanlığı TAU için yapılan çalışma).
-
DISCUS Projesi (Developing Institutional and Social Capacities for Urban Sustainability ) Internet Adresi: http://www.localcapacity21.org/index.php?id=1442
-
DPT Bolgesel Gelisme ve Yapısal Uyum GM. 2006. Yeşilirmak Havza Gelişim Projesi, Bölgesel Gelişme Ana Planı. Ankara.
-
Girardet, H. 1992. The Gaia Atlas of Cities: New Directions for Sustainable Urban Living.
-
Hamilton Kenti Internet adresi: http://www.myhamilton.ca/myhamilton/CityandGovernment/ProjectsInitiatives/V2020/IndicatorsMeasuringProgress/Annual+Sustainability+Indicators+Report.htm
http://www.myhamilton.ca/myhamilton/CityandGovernment/ProjectsInitiatives/V2020/ActionsImplementation/CommunityAction/
-
Haughton, G.1997. “Developing Urban Sustainability Models“. Cities. Vol 14, No.4, pp. 189-195.
-
Haughton, G. 1999. "Searching For The Sustainable City: Competing Philosophical Rationales And Processes”.
-
Keiner, M. “Sustainability oriented urban development: A General Introduction with Case Studies from Gaborone, Johannesburg and Santiago de Chile”.
-
Maclaren, V. 1996 “Urban Sustainability Reporting”. Wheeler, S. M. ve T. Beatley. 2004. (eds) The Sustainable Urban Development Reader. London: Routledge. syf. 203-210.
-
McCarney, P. 1995. “Four Approaches to the Environment of Cities“. Urban Research in the Developing World. eds. Stren, R. ve J. Bel. Center for Urban and Community Studies. Cilt 4. University of Toronto.
-
Mebratu, D. 1998. “Sustainability and sustainable development: historical and conceptual review”. Environmental Impact Assessment Review. Cilt 18. syf 493-520.
-
Mega, V. ve J. Pedersen. 1998. Urban Sustainability Indicators. European Foundation for the Improvement of Living and Working Conditions.
-
Nader, M.R. ve diğerleri. 2007. “Environment and sustainable development indicators in Lebanon: A practical municipal level approach”. Ecol. Indicat. (2007),
-
PROPOLIS Project Final Report. Project funded by the European Commission under the energy, environment and sustainable development thematic programme of the fifth RTD framework programme. Internet adresi: http://www1.wspgroup.fi/lt/propolis/PROPOLIS_Final_100204.pdf
-
Spiekermann, K. ve M. Wegener. 2003. “Modelling urban sustainability”. International Journal of Urban Sciences. Cilt.7. Sayı.3.
-
Street, P. 1997. “Scenario Workshops: A participatory approach to sustainable urban living?”. Futures. Cilt. 29. Sayı. 2. syf 139-158.
-
Sustainable Seattle, Indicators of Sustainable Community, http://www.sustainableseattle.org/Programs/RegionalIndicators/1998IndicatorsRpt.pdf
-
T.C. Bayındırlık ve İskan Bakanlığı, Teknik Araştırma ve Uygulama Genel Müdürlüğü. 2007. Dampo Danışmanlık Araştırma Mimarlık Planlama Ltd. Şti. Kentsel Göstergeler Kılavuzu.
-
Türker, P.A. 1999. “Evaluation of Turkish Planning System Within The Context of Sustainable Urban Development”. International Conference on 20th Century Urbanisatıon and Urbanısm: Urban Debate on The Eve of The New Mıllenıum. Bled-Slovenia.
-
Türker, P.A. 2000. “Kent ve Bölge Planlama Pratiğinde Kentsel Çevreye Yaklaşımlar ve Sürdürülebilirlik”. 9. Ulusal Bölge Bilimi/Bölge Planlama Kongresi. Trabzon.
-
Türker-Devecigil, P.A. 2002. “Konut Politikalarının Geliştirilmesinde Sürdürülebilirlik, Yaşanabilirlik ve Hakçalık”. Konut Kurultayı, İstanbul, 22-23-24 Mayıs 2002.
-
Ülengin, B., F. Ülengin, Ü. Güvenç. 2001. “A Multidimensional Approach to Urban Quality of life: The Case of İstanbul.” European Journal of Operational Research. 130.
-
WCED. 1987. Our Common Future.
-
Wheeler, S. 2004. Planning for Sustainability: Toward Livable, Equitable, and Ecological Communities. Londra ve New York: Routledge.
Dostları ilə paylaş: |