T. A. Kuchkarov tatu "kt va T" kafedrasi mudiri, texnika fanlari nomzodi
Yüklə 2,11 Mb.
|
| 3.4- ràsm. IP àdrås strukturàsi
60
Agàrdà àdrås 0 dàn bîshlànsà tàrmîq À sinfgà tågishli và tàrmîq nîmåri bir bàyt qîlgànlàrini 3 bàyt qilib tàrmîqqà mîs- làshtirilàdi. À sinf 1 dàn 126 gàchà nîmårgà egà bo‘làdi. À sinf tàrmîg‘idà elåmåntlàr 216 dàn yuqîri và 224 dàn îshib kåt- màsligi kåràk. Àgàrdà àdråsning birinchi ikkità biti 10 gà tång bo‘lsà B sinfigà tågishli bo‘làdi. Bu tàrmîq o‘rtàchà tàrmîq hisîblànàdi và elåmåntlàr sîni 28—216 tàgàchà bo‘làdi. Àgàrdà àdrås 110 kåtmà-kåtligidàn bîshlànsà, u hîldà bu tàrmîq C sinfgà kiràdi. Bu sinfning elåmåntlàr sîni 28 dàn kàttà emàs. Àgàrdà àdrås 1110 kåtmà-kåtligidàn bîshlànsà, u hîldà D sinfgà kiràdi và guruhli àdrås — multicostni bildiràdi. Àgàr pàkåtdà bålgilàngàn àdrås sifàtidà D sinf àdråsi ko‘rsàtilsà, u hîldà bu pàkåtni bàrchà elåmåntlàr îlishlàri shàrt. Àgàr àdrås 11110 kåtmà-kåtligidàn bîshlànsà, u hîldà àdrås Å sinfgà kiràdi. U kålgàndà qî‘llànilishi uchun zàxiràgà îlib qo‘yilgàn. Jàdvàldà tàrmîqning hàr bir sinfigà mîs kåluvchi tàrmîq nîmårining o‘lchàmi kåltirilgàn.
61 MÀÕSUS ÀDRÅSLÀR HÀQIDÀ KÅLISHUV: BROADCOST, MULTICOST, LOOPBACK IP prîtîkîlidà IP àdråslàrini mîslàshtirish hàqidàgi bir nåchtà kålishuvlàr màvjud: àgàr IP àdrås fàqàt ikkilik nîllàridàn tàshkil tîpgàn bo‘lsà, ya’ni 0000 . . . . . . . 0000, u hîldà bu pàkåtni qàytà ishlàgàn elåmånt àdråsini bildiràdi; àgàrdà tàrmîq nîmåri màydînidà 0 tursà, ya’ni u hîldà elåmånt pàstga jo‘nàtilgàn tàrmîqqà tågishli bo‘làdi; àgàrdà IP àdråsning bàrchà ikkilik ràzryadlàri 1 gà tång bo‘lsà, ya’ni 1111. . . . . . . .11, u hîldà bundày àdrås bilàn bålgilàngàn pàkåt ushbu tàrmîqdà jîylàshgàn bàrchà elåmåntlàrgà jo‘nàtilishi kåràk. Bundày jo‘nàtmà chågàràlàngàn bàrchà uchun mà’lum õàbàr (limited broadcost) dåb àtàlàdi; àgàrdà bîshlàngàn àdrås màydînidà to‘liq nîllàr tursà, u hîldà bundày àdråsgà egà bo‘lgàn pàkåtning bårilgàn nîmåri bàrchà tàrmîq elåmåntlàrigà jo‘nàtilàdi. Bundày jo‘nàtmà bàrchà uchun mà’lum bo‘lgàn õàbàr (broadcost) dåb àtàlàdi; 127.0.0.1 àdråsi tàrmîqdàgi elåmåntlàrgà pàkåtni råàl jo‘nàtmàlàrsiz dàsturiy tà’minîtning ishini tåstdàn o‘tkàzishdà jàvîb àlîqàsini tàshkil qilish uchun zàxiràgà îlingàn. Bu àdrås loopback nîmigà egà. Guruhli IP àdrås fîrmàsi multicost pàkåtining bir vàqtning o‘zidà bir nåchtà, ya’ni àdrås màydîndà ko‘rsàtilgàn nîmårgà egà bo‘lgàn elåmåntlàrgà jo‘nàtishni bildiràdi. Elåmåntlàr o‘z- o‘zini idåntifikàtsiya qilàdi, ya’ni qàysi guruhgà tågishli ekànli- 62
IP prîtîkîlidà bàrchà uchun mà’lum tushunchàsi yî‘q, ya’ni u lîkàl tàrmîqning kànàl sàthidàgi prîtîkîlidàn fîy- dàlànàdi. Bundà mà’lumît bàrchà elåmåntlàrgà yåtkàzilishi kåràk bo‘làdi. Chågàràlàngàn bàrchà uchun mà’lum IP àdrås và Intårnet tàrmîqdà bàrchà uchun mà’lum IP àdrås kångàyishi mumkin – ulàr pàkåt mànbàyi – elåmånt jîylàshgàn tàrmîq yoki bålgilàngàn àdråsdà nîmår ko‘rsàtilgàn tàrmîq îrqàli chågàràlàngàn bo‘lishi mumkin. Shuning uchun hàm tàrmîq màrshrutizàtîr yordàmidà bo‘lingàn và uning qismlàri bàrchàgà mà’lum hîldà lîkàlizàtsiya qilingànidà hàm bàribir u umumiy tàrmîqning bir qismi hisîblànàdi. Shu sàbàbdàn hàm pàkåtni tàrmîqning bàrchà tàshkil etuvchi tàrmîq elåmåntlàrigà àdrås- làsh usuli màvjud emàs. FIZIK ÀDRÅSLÀRNI IP ÀDRÅSDÀ ÀKS ETTIRISH: ARP VÀ RARP PRÎTÎKÎLLÀRI Elåmåntning IP àdrås prîtîkîlidà, ya’ni kîmpyutår yoki pîrt màrshrutizàtîr àdråsi tàrmîq àdministràtîri tîmînidàn iõtiyoriy bålgilànàdi và u lîkàl àdrås bilàn to‘g‘ridàn to‘g‘ri bog‘lànmàgàn bo‘làdi, misîl uchun IPX prîtîkîlidà buni ko‘rishimiz mumkin. IR dà fîydàlànilgàn yondàshuvlàrni kàttà tàrmîqlàrdà qî‘llàsh qulày hisîblànàdi. Lîkàl àdrås IR prîtîkîlidà fàqàtginà màrshrutizàtîr và ushbu tàrmîq elåmåntlàri o‘rtàsidà mà’lumîtlàrni àlmàshinuvi uchun ishlàtilàdi. Màrshrutizàtîr elåmånt uchun pàkåtni birîr- bir tàrmîqdàn îlib, pàkåtni jo‘nàtish uchun ushbu tàrmîqdà qàbul qilingàn tàlàblàrgà mîs kåluvchi kàdrni yaràtish kåràk và elåmåntning lîkàl àdråsi ko‘rsàtilàdi. Misîl uchun uning MÀS àdråsi. Kålàyotgàn pàkåtlàrdà bu àdrås ko‘rsàtilmàgàn bo‘làdi. Shuning uchun màrshrutizàtîrlàrni îldigà uning pàkåtidà bål- gilàngàn àdrås sifàtidà ko‘rsàtilgàn IP àdråsini qidirish vàzifàsi turàdi. Lîkàl àdråsni IP àdrås bo‘yichà àniqlàsh uchun ruõsàt etil- 63 gàn àdrås prîtîkîli Address Resolution Protocol fîydàlànilàdi. Yanà õuddi shundày qàytish màsàlàlàrini yåchàdigàn prîtîkîl màvjud bo‘lib, uning vàzifàsi – mà’lum lîkàl àdrås îrqàli IP àdråsini tîpishdàn ibîràt. U råvårsiv ARP-RARP (Revirse Address Resolution Protocol) dåb àtàlàdi và undàn bîshlàng‘ich dàqiqàlàrdà o‘zining IP àdråsini bilmàydigàn disksiz stànsiyalàr stàrtidà fîydàlànilàdi. Lîkàl tàrmîqdà ARP prîtîkîli IP àdrås bilàn bårilgàn elåmåntni qidirish kànàl sàthi prîtîkîlining bàrchàgà mà’lum kàdrlàridàn fîydàlànilàdi. IP àdråsni lîkàl àdråsdà àks ettirishi kåràk bo‘lgàn elåmånt ARP so‘rîvini yaràtib, kànàl sàthidàgi prîtîkîl kàdrigà mà’lum IP àdråsni ko‘rsàtgàn hîldà jîylàshtiràdi và bàrchàgà mà’lum hîldà so‘rîvni jo‘nàtàdi. Bàrchà elåmåntlàr ARP so‘rîvini îlàdi và o‘zining IP àdråsi bilàn ko‘rsàtilgàn IP àdråsni sîlishtiràdi. Mîs kålgàn hîllàrdà elåmånt ARP jàvîb tàyyorlàydi. ARP jàvîbdà o‘zining IP àdråsi và lîkàl àdråsini jîylàshtiràdi và uni ARP so‘rîv jo‘nàtuvchi ko‘rsàtgàn lîkàl àdrås bo‘yichà jo‘nàtà- di. ARP so‘rîvlàr và jàvîblàrdà bir õil pàkåt fîrmàtidà ishlàtilà- di. Huddi lîkàl àdrås hàr õil turdàgi tàrmîqlàrdà hàr õil uzun- likdà bo‘lishi mumkin. ARP prîtîkîlining pàkåt fîrmàti esà tàr- mîq turidàn fàrq qilàdi. 3.6-ràsmdà Ethernet tàrmîg‘i bo‘ylàb jo‘nàtish uchun ARP prîtîkîlining pàkåt fîrmàti ko‘rsàtilgàn.
Yüklə 2,11 Mb. Dostları ilə paylaş:
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||