T. Bekjäýew Köne türKmen ýazuwy ﻯﻭﺯﺎﻴ

ﭽـ
ﭼ
چ
«Çim» harpy «jim» harpyna meňzeş, şekildeş harpdyr. No ka‑
dynyň üçdügi bilen tapawutlanýar. Bu harp hem dört görnüşli harpla ra 
degişlidir. «Çim» harpy ýokarda görüp geçişimiz ýaly, 
ﭖ ﮊ
harplary 
bilen birlikde elipbiýe soň goşulan harplara degişlidir. «Ç» sesi arap 
diline mahsus däldir. Şu sebäpden hem bu harp türki dillerdäki, şol 
sanda türkmen dilindäki, şeýle‑de pars dilindäki sözlerde ulanylýar. 
«Çim» harpynyň ýazylyşy:
ﭻﭽﭼ چ
ﺮﭼآ یﺎﭼ یرﺎﭼ
1-nji gönükme.
«Çim» harpynyň dört görnüşiniň her birinden 
iki setir ýazyň.
2-nji gönükme.
Aşakdaky sözleri köne türkmen ýazuwyna geçiriň:
Çary, çaý, çit, çok, üç, uç, owuç, çap, iç, üçin, açar, çopan, täç. 

---

57
3-ni gönükme.
Sözlemleri köne türkmen ýazuwyna geçiriň:
Çary ajy çaý içýär. Turaç ot çokýar. Çopan açar tapdy. Oraz 
Ajaba owadan täç berdi. Ojar batyr at çapdy. Abat eje üç owuç 
undan nan ýapdy.
«Hy» harpy
ﺦ
 
ـخـ
ﺧ
ﺥ
«Hy» harpy türkmen dilindäki «h» sesini berýär. Bu harpyň ýa‑
zylyşy «çim» we «jim» harplarynyň ýazylyşyna meňzeşdir. Ýöne olar
-
dan nokadynyň sanynyň birdigi hem‑de harpyň üstünde goýulýandygy 
bilen tapawutlanýar. «Hy» harpy hem dört görnüşli harplara degişlidir. 
Iki tarapyndaky harplara goşulyp ýazylýar. 
Halk, bag(h)t, tag(h)t 
ýaly 
sözleriň ýazylyşynda peýdalanylýar. Harplaryň özara goşulyşy:
ﺦخﺧ ﺥ
ﺥﺮﭼ ﺮبﺧ ﺥﺮن تخب
1-nji gönükme.
«Hy» harpynyň her görnüşinden üç setir ýazyň.
2-nji gönükme.
Aşakdaky sözleri okaň we depderiňize göçüriň.
ﺝرﺧ ريﺧ ﻥ وﺗ ﺎﺧ ربﺧ ﺏ ﺎنﺟ تخﺑ تخﺗ تﺧﺭ ﺩ
ﺭﺎﺑ ﭺﺍﻭﺍﺭ یﺩﺭوي ديرﺧ ريجنﺍ ﻥﺍﺩﺭﺍﺯﺎﺑ ﺭﺎبﺧﺍ ﻥوﺧ ﻥﺎﺧ ﻥﺍدنﺧ