T. C. Adnan menderes üNİversitesi sosyal biLİmler enstiTÜSÜ İŞletme anabiLİm dali
Yüklə 3,81 Mb.
|
3. Doğal Kaynak PotansiyeliTarım, hatvancılık, ormancılık ve madencilik gibi doğal kaynaklar bakımından Aydın’ın genel olarak durumu şu şekildedir: 3.1. TarımAydın’da tarımın hemen hemen her alanında faaliyet gösterilmektedir. İlde, sanayi bitkileri, bağ ve bahçe ürünleri yetiştirilen işletmeler ağırlıkla bulunmakta, hayvancılık ise ikinci derece bir faaliyet alanını oluşturmaktadır. İlin yüzölçümünün yüzde 49,3’ünün oluşturulan kısımda tarımsal faaliyetler yürütebilmektedir. Geri kalan arazi ise, ormanlardan, meralar ve çayırlardan oluşmaktadır. Çizelge 38, ilin arazi dağılım durumunu ortaya koymaktadır. Çizelge 38. Aydın İli Arazi Dağılımı
Kaynak:atob.org.tr, 2003. Sulanabilir nitelikte arazilerin sadece yüzde 68’lik bir kısmı olan 173.173 hektarlık bir alanda sulu tarım yapılabilmektedir. İlin sahip olduğu tarım arazisi içinde zeytinlikler ve meyve bahçeleri yüzde 51’lik payla ilk sırada yer alır. Yüzde 28’lik paya sahip sanayi bitkilerini, yüzde 10 ile hububat ve yüzde 8 payla diğer tarla ürünleri izlemektedir. Sebze alanı yüzde 3 paya sahiptir (Çizelge 39). Aydın, Türkiye genelinde zeytin, incir, kestane üretiminde birinci sırada, pamuk üretiminde de Şanlıurfa’dan sonra ikinci sırada yer almaktadır. (atob.org.tr, 2003). İlde üretilen başlıca endüstriyel ürünler; pamuk, tütün, ayçiçeği ve tütündür (Çizelge 40). Pamuk, Aydın’ın tarihinde de büyük önem taşıyan bir üründür. Tarih boyunca bu yöredeki ekonominin gelişmesinde kilit vazifesi gören başlıca ürün olmuştur. Ancak, uygulanan yanlış politikalar, girdi maliyetlerinin çok yükselmesi ve iklimde meydana gelen değişiklikler bu ürünün yörede üretimini her geçen sene azaltmıştır. İlde 30.000’in üzerinde çiftçi ailesi pamuk üretimiyle uğraşmaktadır. Bölgede üretilen bir başka sanayi bitkisi de ayçiçeğidir. Ayçiçeğinin genel olarak pamuğun alternatifi olarak çoğunlukla Söke ve Koçarlı ovalarında ekimi yapılmaktadır. Geçen iki yılda bu ürünün yörede üretiminde gözle görülür bir artış meydana gelmiştir. Tütün ekimi ise yörede sınırlı alanda yapılabilmektedir. Bunu en önemli nedeni, tütünün yetişebilmesi için gerekli toprak tipinin sadece belirli yörelerde olmasıdır. Kabul edilen son “Tütün Yasası” ile birlikte bölgede bu ürünün üretimi de imkansız hale gelecektir. Çizelge 39. Aydın İli Tarım Arazileri Dağılımı.
Kaynak:atob.org.tr, 2003. Aydın sadece ekili endüstriyel bitkilerin değil, aynı zamanda dikili endüstriyel bitkilerin de oldukça fazla üretildiği bir ildir. Bu bitkilerden en önemlileri, zeytin, incir, ceviz ve kestanedir (Çizelge 41). Zeytin, bilindiği gibi, Akdeniz çanağının en önemli bitkisidir. Sadece gıda sektöründe değil, kimya sektöründe de kullanılmaktadır. İlk çağlardan bu yana yörenin en önemli ürünlerinden biri olmuştur. Zeytinyağı, Türkiye açısından önemli bir ihraç mamulüdür. Ancak, bilimsel tekniklere uyulmadan yapılan hasat sonucu yüksek asitli zeytinyağı üretilmekte ve bu zeytinyağı da kısa sürede bozulmaktadır. (Azazi vd., 1998: 99). İlin karakteristiğini taşıyan ve tanınmasında büyük etkisi olan bitki ise incirdir. İncirin Aydın’ın simgelerinden biri olmasındaki haklı neden, bu ürünün en özellikli türlerinin bu yörede yetiştirilmesidir. Türkiye’de incir üretiminin en fazla olduğu il Aydın’dır. Özellikle kuru incir yurt dışına ihraç edilmekte ve il ekonomisine büyük katkılar sağlamaktadır. Ancak, kurutmada hijyenik kurallara ve gereken koşullara uyulmaması son yıllarda bu ürünün ihraç edilen ülkelerden geri döndürülmesine neden olmuştur. Aydın için potansiyeli olan bir başka ürün de kestanedir. Türkiye’de kestanenin en çok üretildiği il Aydın’dır. İlde, Türkiye’deki toplam üretimin yaklaşık 40’ı üretilirken, son yılarda çıkan salgın hastalıklar sonucu bu oran yüzde 30’lara gerilemiştir. Kestane üretimi son derece yüksek olmasına rağmen, kestanenin işlenmesi ve pazara sunumu diğer illerdeki işletmelerde yapılmaktadır. (atob.org.tr, 2003.) Çizelge 40. Aydın İlinde Bazı Endüstriyel Bitkilerin Ekiliş Alanları ve Üretim Durumu (1999-2001)
Kaynak: atob.org.tr, 2003. Çizelge 41. Aydın İlinde Bazı Meyvelerin Ağaç Sayıları ve Üretim Durumu
Kaynak: atob.org.tr, 2003. Üretim miktarı ve ekili alan itibariyle önemli bir başka bitki, hububattır. Tarımsal arazinin yaklaşık yüzde 10’unda ekili olan hububat, bölgede gıda ve yem sanayinde hammadde ihtiyacını karşılamaktadır. Yıllara (nadas) ve gerçekleşen hava şartlarına göre pamukla münavebeli olarak ekilmekte olduğundan rekolte her yıl değişmektedir. Hububat üretiminde en yüksek payı buğday daha sonra sırasıyla, arpa, mısır, yulaf ve çavdar izlemektedir (atob.org.tr, 2003). Çizelge 42. Aydın İlinde Hububat Üretimi.
Kaynak:atob.org.tr, 03.04.2003. Aydın yöresi, meyve ve sebze üretiminde de diğer bölge illerine göre ileri konumdadır. Bunun en önemli nedeni, Akdeniz ikliminin iç kısımlara kadar girmesi ve ılıman bir ekolojik sistemin yörede oluşmasıdır. Karakteristik bir Akdeniz meyve grubu olan narenciye, yörede büyük miktarda yetiştirilmektedir. Bunun yanı sıra çilek, şeftali üretimi de yapılmakta ve özellikle bu ürünler başta Arap ülkeleri olmak üzere bir çok ülkeye ihraç edilmektedir. Son yıllarda bölgede üretimine ağırlık verilen bir başka ürün de domatestir. Sofralık ve salçalık domates üretimi yörede giderek yaygınlaşmıştır. Domates üretiminin yaygınlaşmasının en büyük nedenleri, bitkinin girdi maliyetinin bölgede yetiştirilen ürünlere göre düşük olması (özellikle pamuk) ve verim bakımından iyi olmasıdır. Pazarlar ve ulaşım bağlantıları koordineli bir şekilde gerçekleştirildiği takdirde domates, ilin ilerdeki tarımsal faaliyetlerinin ve ekonomisinin kilit ürünü olacaktır. Aydın’da her geçen gün ilerleme kaydeden bir başka tarımsal kol da ilin hemen hemen her bölgesinde yapılan bağcılıktır. Özellikle, yayla bağcılığı, bir çok yerde çiftçiler için önemli bir geçim kaynağı olmaktadır (Çizelge 43). Çizelge 43. Aydın İlinde Bağ-Bahçe ve Meyve Üretimi
Kaynak: atob.org.tr, 2003. Yüklə 3,81 Mb. Dostları ilə paylaş:
|