T. C. Başbakanlik diyanet iŞleri Başkanliği trabzon akçaabat darica eğİTİm merkezi

T.C.
BAŞBAKANLIK

DİYANET İŞLERİ BAŞKANLIĞI

TRABZON AKÇAABAT DARICA EĞİTİM MERKEZİ

MÜDÜRLÜĞÜ
EHL-İ KİTAB’A MUHALEFETLE İLGİLİ HADİSLERİN

DEĞERLENDİRİLMESİ
III. DÖNEM

(BİTİRME TEZİ)

Adem VERİM

2001–1169
DANIŞMAN

Abdurrahman AKKUŞ


TRABZON 2006

ÖNSÖZ

Her peygamber, gönderildiği zaman dilimi içerisinde beraber yaşadığı insan topluluklarının ihtiyaçları ve taşıyabilecekleri sorumlulukları doğrultusunda yüce Allah’ın takdir ettiği emir ve yasakları getirmiştir. Ayrıca Cenab’ı hakkın daha önce gönderdiği vahiyler, insanlar tarafından tahrif edilip unutulmaya, değiştirilmeye ve bozulmaya yüz tutunca yeni bir peygamberin başka vahiylerle gönderildiğini bilmekteyiz. Yüce Allah’ın ayrı zamanlarda ayrı peygamberler aracılığıyla gönderdiği bu vahiylerin hiçbirisi diğerine aykırı bir şekil arz etmemiş, aksine her biri diğerini doğrulayıp tasdik etmiştir. Çünkü her birinin menbaı aynıdır.

Peygamber’imiz(s.a.v.) vahyin gelmediği hususlarda putperestlere uymaktansa ilahi kaynaklı Ehl-i Kitab’a uymayı tercih etmiştir. Gerek ibadetlerde gerek kılık kıyafetlerde yeni bir İslam modeli ortaya çıkarmaya çalışan Peygamber(s.a.v.), Müslüman’ları Ehl-i Kitab’tan ayırmak için İslamiyet’in genel prensiplerine aykırı olan hususlarda onlara muhalefeti emretmiştir. Bitirme tezi olarak ortaya koyacağımız bu çalışmada Ehl-i Kitab’a muhalefetle ilgili hadisleri iyi anlamak ve sağlıklı bir sonuca ulaşmak için öncelikle bu hadislerin gerek senet ve gerekse metin açısından iyi analiz edilmesi gerektiğini düşünüyoruz. Ayrıca muhalefeti emreden hadislerin, konu ile alakalı diğer hadislerle beraber değerlendirilmesinde ve hadislerin toplumsal açıdan gözden geçirilmesinde büyük faydalar mülahaza ediyoruz. Çünkü muhalefeti emreden hadisin muhtevasında bulunan emir sığasının emir mi, nedb mi yoksa ibahe manasını mı içerdiği ancak bu şekilde netlik kazanacaktır.

Bu çalışmamız, giriş bölümü hariç iki bölüm ve sonuçtan oluşmaktadır. Giriş kısmında Ehl-i Kitab’ın tanımını ve Ehl-i Kitab kavramıyla kimlerin kastedildiğini, bu kavram içerisine kimleri dâhil edip kimleri dâhil etmeyeceğimizi belirteceğiz.

Birinci Bölümde ibadetlerde Ehl-i Kitab’a muhalefle ilgili hadislerin senet ve metin açısından değerlendirmesini yapacağız. Bu başlık altında a)Namazda; hayızda, ayakkabı ile namazda, cenaze kabre konurken oturmada, b)oruçta; sahura kalmada, Aşura orucu tutmada ve Cumartesi Pazar orucunu tutmada Ehl-i Kitab’a muhalefetle ilgili hadisleri değerlendireceğiz.

İkinci bölümde günlük davranışlarda (kılık kıyafette) Ehl-i Kitab’a muhalefle ilgili hadislerin senet ve metin açısından değerlendirmesini yapacağız. Bu başlık altında saç ve sakal boyamada, saçları taramada, sakalı uzatıp bıyığı kısaltmada ve etek giymede Ehl-i Kitab’a muhalefetle ilgili hadisleri değerlendireceğiz. Son olarak ta çalışmamız, sonuç bölümü ile sona erdirilecektir.

Bu çalışmada, beni sabırla ve dikkatle takip eden, çalışmanın çeşitli kademelerinde yardımını esirgemeyen ve çalışmaya olan katkılarından dolayı değerli danışman hocam, Abdurrahman AKKUŞ bey’e ve eğitim merkezindeki diğer hocalarıma, yaptıkları fedakârlıktan ve gösterdikleri ilgi ve alakadan dolayı şükranlarımı ifade etmek isterim.

Adem VERİM

DARICA-2006

İÇİNDEKİLER

ÖNSÖZ II

İÇİNDEKİLER IV

KISALTMALAR VII

GİRİŞ 1

I.KONU VE KAYNAKLAR 1

II. EHLİ KİTABIN TANIMI 2

III. MUHALEFETİN TANIMI 3

BİRİNCİ BÖLÜM 4

İBADETLERDE EHL-İ KİTAB’A MUHALEFET 4

1.NAMAZDA EHL-İ KİTAB’A MUHALEFET 4

1.1.HAYZ 4

1.1.1. Hadisin Sened Değerlendirmesi 6

1.1.1.1. Hadisin Müslim Rivayeti 7

1.1.1.2. Hadisin Ebu Davud Rivayeti 8

1.1.1.3.Hadisin Tirmizi’nin Birinci Rivayeti 8

1.1.1.4. Hadisin Tirmizi’nin İkinci Rivayeti 8

1.1.1.5. Nesai Rivayeti 9

1.1.1.6. İbn-i Mace Rivayeti 9

1.1.1.7. Ahmed b. Hanbel’in Birinci Rivayeti 10

1.1.2.Hadisin Metin Değerlendirmesi 11

1.2. AYAKKABI İLE NAMAZ 14

1.2.1. Hadisin Sened Değerlendirmesi 14

1.2.1.1. Hadisin Ebu Davud Rivayeti 15

1.2.1.2. Hadisin Hâkim Rivayeti 16

1.2.1.3. Hadisin Ahmed b. Hanbel Rivayeti 16

Ayakkabı ve mest ile namaz kılarak Yahudi ve Hıritiyan’lara muhalefeti emreden üç hadis zikrettik. Bunlardan Ebu Davud ve Hâkim’in naklettikleri hadisler sahihtir. Ahmed b. Hanbel’in Ebu Ümame’den rivayeti hasendir. 18

1.2.2. Hadisin Metin Değerlendirmesi 18

1.3. CENAZE KABRE KONURKEN OTURMA 21

1.3.1. Hadisin Sened Değerlendirmesi 22

1.3.1.1. Hadisin Ebu Davud Rivayeti 23

1.3.1.3. Hadisin İbn- Mace Rivayeti 25

1.3.1.4. Hadisin Beyhaki Rivayeti 26

1.3.1.5. Ahmed b. Hanbel’in Birinci Rivayeti 26

1.3.1.6. Ahmed b. Hanbel’in İkinci Rivayeti 28

1.3.2. Hadislerin Metin Değerlendirmesi 29

2- ORUÇTA EHL-İ KİTAB’A MUHALEFET 32

2.1. SAHURA KALKMA 32

2.1.1. Hadislerin Sened Değerlendirmesi 32

2.1.1.1. Müslim’in Birinci Rivayeti 33

2.1.1.2. Müslim’in İkinci Rivayeti 34

2.1.1.3. Müslim’in Üçüncü Rivayeti 34

2.1.1.4. Hadisin Tirmizi ve Nesai Rivayeti 35

1.2.1.5. Hadisin Ebu Davud Rivayeti 35

2.1.1.6. Hadisin Darimi Rivayeti 36

2.1.2. Hadislerin Metin Değerlendirilmesi 36

2.2.AŞURA ORUCU TUTMA 37

2.2.1. Hadisin Sened Değerlendirmesi 41

2.2.1.1. Hadisin Ahmed b. Hanbel ve Beyhaki Rivayeti 42

2.2.1.2. Hadisin Abdürrezzak Rivayeti 43

2.2.1.3. Hadisin Tirmizi Rivayeti 44

2.2.2. Hadisin Metin Değerlendirmesi 44

2.3.CUMARTESİ PAZAR ORUCU 46

2.3.1.Hadisin Sened Değerlendirmesi 48

2.3.1.1.Hadisin Ahmed b. Hanbel Rivayeti 48

2.3.1.2.Hadisin Hâkim ve Beyhaki Rivayeti 50

2.3.2. Hadislerin Metin Değerlendirmesi 50

II. BÖLÜM 52

GÜNLÜK DAVRANIŞLARDA EHL-İ KİTAB’A MUHALEFET 52

1.KILIK KIYAFETTE MUHALEFET 52

1.1.SAÇ VE SAKAL BOYAMADA MUHALEFET 52

1.1.1. Hadisin Sened Değerlendirmesi 54

1.1.1.1. Buhari’nin Birinci Rivayeti 55

1.1.1.2. Buhari’nin İkinci Rivayeti 56

1.1.1.3. Müslim’in I. Ve II. Rivayeti 56

1.1.1.4. İbn-i Mace Rivayeti 58

1.1.1.5. Ebu Davud’un Rivayeti 58

1.1.1.6. Nesai’nin Birinci Rivayeti 58

1.1.1.7. Nesai’nin II. Rivayeti 59

1.1.1.8. Nesai’nin III. Rivayeti 59

1.1.1.9. Nesai’nin IV. Rivayeti 60

1.1.1.10. Nesai’nin V. Rivayeti 60

1.1.1.11. Nesai’nin VI. Rivayeti 61

1.1.1.12. Ahmed b. Hanbel’in Birinci Rivayeti 61

1.1.1.13. Ahmed b. Hanbel’in İkinci Rivayeti 61

1.1.1.14. Ahmed b. Hanbel’in Üçüncü Rivayeti 62

1.1.1.15. Ahmed b. Hanbel’in Dördüncü Rivayeti 62

1.1.1.16. Ahmed b. Hanbel’in Beşinci Rivayeti 62

1.1.2.Hadislerin Metin Değerlendirmesi 63

1.2.SAÇLARI TARAMADA EHL-İ KİTAB’A MUHALEFET 65

1.2.1. Hadisin Sened Değerlendirmesi 67

1.2.1.1. Buhari’nin I. Rivayeti 67

1.2.1.2. Buhari’nin II. Rivayeti 69

1.2.1.3. Buhari’nin III. Rivayeti 70

1.2.1.4. Müslim’in I. Rivayeti 70

1.2.1.5. Müslim’in II. Rivayeti 71

1.2.1.6. Ebu Davud Rivayeti 71

1.2.1.7. Tirmizi Rivayeti 72

1.2.1.8. İbn-i Mace Rivayeti 72

1.2.1.9. Nesai Rivayeti 72

1.2.1.10. Ahmed b. Hanbel’in I. Rivayeti 73

1.2.1.11. Ahmed b. Hanbel’in II. Rivayeti 73

1.2.1.12. Ahmed b. Hanbel’in III. Rivayeti 74

1.2.1.13. Ahmed b. Hanbel’in IV. Rivayeti 74

1.2.1.14. Abdürrezzak Rivayeti 74

1.2.1.15. Konu İle Alakalı Suyuti’den Faklı Bir Rivayet 75

1.3. SAKALI UZATIP BIYIĞI KISALTMAK 77

1.4. ETEK GİYMEK SURETİYLE EHL-İ KİTAB’A MUHALEFET 82

SONUÇ 85

BİBLİYOGRAFYA 86