T. C. Bayindirlik ve iskan bakanligi yüksek Fen Kurulu Başkanlığı ankara

T.C.

BAYINDIRLIK VE İSKAN BAKANLIGI

Yüksek Fen Kurulu Başkanlığı

ANKARA
SAYI : B.09.0.YFK.O.00.00.00/ 6-13/ 1022 20 AĞUSTOS 2003

KONU : … İnşaatı

… BAKANLIĞINA
İLGİ: 14.03.2003 gün ve… Sayılı yazınız.
İlgi yazınızla, … İnşaatıyla ilgili olarak …’in incelemesi sonucu düzenlemiş olduğu 03.02.2003 gün ve… sayılı Tevdi Raporu ve ekleri gönderilmiştir.
Tevdi Raporunda özetle; …Bakanlık makamının 07.02.2000 gün ve… Sayılı onayı gereği… Günü ihale olunmuş olan adı geçen işin incelendiği, 18.05.2000 günlü raporun verilmiş olduğu; … Başkanlığı, … Bakanlığı, … Valiliklerine bu raporun gönderildiği, işin kontrollük hizmetlerinin… Müdürlüğünün… Müdürlüğünce yapıldığı; bu teşkilatça inşaattaki "granülometrik ariyet imli (G.A.İ.)" imalatı (stabilize kaplama imalatı) için 88/13181 sayılı Kararnameye, sözleşmeye ve Bayındırlık İşleri Genel Şartnamesine (BİGŞ) aykırı olarak fiyat farkı verildiği, G.A.İ. malzemesinin rayiç fiyatı olduğu halde analiz yoluyla fiyat belirlendiği ve malzeme bedelinin bu fiyata dahil edilmediği, bu suretle ocak bedel farkının gereğinden fazla ödendiği, açık olarak rapor edildiği halde bu görüşe uyulmadığı, tespitleri yapılarak;
—88/13181 sayılı Kararname, sözleşme ve B.İ.G. Şartnamesi hükümlerine rağmen; B.İ.G. Şartnamesi 6.maddesi üçüncü fıkrasına dayanılarak kırma taş, G.A. İ. malzemesi için fiyat farkı ödenip ödenemeyeceği,

—G.A. İ. malzemesinin rayiç fiyatını analiz suretiyle tespit sırasında malzeme bedelini dahil etmeyen ve bu suretle haksız fiyat farkı ödenmesine neden olan… Yaygınlaşmış uygulamasının yerinde olup olmadığı,

Konularında denetim elemanlarına ve uygulayıcılara yol göstermek üzere, 180 sayılı Bakanlığımız Teşkilat ve Görevleri Hakkında KHK'nın 15 ve 30. maddeleri uyarınca Yüksek Fen Kurulu/Bayındırlık Kurulu'nun görüşlerinin talep edilmesi istenilmiştir.
Konu Yüksek Fen Kurulu'nda incelenmiştir.
Sözleşmenin 2.maddesinde, sırasıyla "İhale Şartnamesi, Özel İdari şartnameler, Fenni şartnameler, birim fiyat tarifleri ve eki 1997 yılı birim fiyat listeleri, Genel Teknik Şartname, Bayındırlık İşleri Genel Şartnamesi, Keşif Özeti Cetvelleri (Keşif Özeti Cetvellerindeki fiyatlar ödemede esas teşkil etmez, yapılan işlerin bedellerini ödemede; Birim Fiyat Tarifleri ve Eki Birim Fiyat Listeleri esas alınır.)" ek gösterilmiştir.
İhale Şartnamesi'nin 25.maddesinde gösterilen ekler arasında sırasıyla "… Birim Fiyat Tarifleri, analizleri ve ekleri, 6. Özel İdari ve Genel Teknik Şartnameler, 7. Teknik Şartnameler," ekleri daha açık şekilde belirtilmiştir. Örneği elden verilmiş olan Noter onaylı sözleşmede, … İnşaatı işlerine ilişkin ve tip olarak hazırlanmış TOPRAK İŞLERİ ŞARTNAMESİ (NO:1), KUM-ÇAKIL MALZEME İLE TEMEL-ALTI VE TEMEL TABAKASI ŞARTNAMESİ (NO: 2-R), KIRMA MALZEME İLE TEMEL TABAKASI ŞARTNAMESİ (NO:3) ile diğerlerinin (NO: 5-R, 9-R, 10, 14-A) eklenmiş olduğu; ihaleye esas keşfin ilgili… Birim fiyatlarının dikkate alınarak hazırlanmış olduğu, görülmektedir.
Tevdi Raporuna konu olmuş "GRANÜLOMETRİK ARİYET İMLA (G.A. İ.)" imalatına (diğer adıyla, stabilize kaplama imalatı) fiyat farkı verilip verilmemesine ilişkin AÇIKLAMA:

1. 
   Sözleşmenin 8. maddesi ikinci fıkrasında "88/13181 sayılı Kararname… Her iş kalemi için aşağıdaki esaslar çerçevesinde fiyat farkı uygulanır." hükmü mevcut olup; Malzeme Fiyat Farkları başlıklı G bendi ve alt bentlerinde doğal kum-çakıl, kırmataş ve G.A. İ. dahil diğer ocak malzemeleri için yıl içi fiyat farkı verilmesine dair herhangi bir hüküm bulunmamaktadır. 88/13181 sayılı Kararname eki Esasların da Malzeme Fiyat Farkları başlıklı 9.maddesi fıkra, bent ve alt bentlerinde aynı şekilde hüküm bulunmamaktadır.
   

…Müdürlüğünün… Valiliğine gönderdiği ve Tevdi Raporu dosyasına girmiş olan 07.06.2000 gün ve… sayılı yazısından, sözleşme örneği ile birlikte elden verilmiş olan hak ediş dokümanından, G.A.İ. malzemesi için 88/13181 sayılı Kararnameye ve sözleşmenin 8.maddesine aykırı olarak yıl içi malzeme fiyat farkı verilmediği anlaşılmaktadır. Dolayısıyla hak ediş ödemelerinde 88/13181 sayılı Kararnameye ve sözleşmeye aykırılık söz konusu değildir.

2- Sözleşme eki Bayındırlık İşleri Genel şartnamesi "Malzeme Ocakları" başlıklı 6.maddesine göre, inşaatta gerekli olan ve kaliteleri uygun malzemelerin alımı için, idarece müteahhide kamuya ait arazi ve sahalardaki ocaklar, bu olamıyorsa kamulaştırma ve/veya geçici işgal giderleri karşılanmış ocak açılabilir sahipli arazi ve sahalar tespit ve teslim edilir veyahut idarenin zorunlu ve uygun bulduğu hallerde tespit olunmuş sahipli ocaklar gösterilir. Bu maddenin üçüncü fıkrasında"…sahipli ocaklardan idarenin zorunlu gördüğü ve uygun bulduğu hallerde malzeme alınması gerektiğinde, ocak sahiplerine malzemenin birim miktarı için ödenecek bedel ile aynı şartlar çerçevesinde hesaplanmış malzeme birim fiyatı arasındaki fark idareye aittir." hükmü mevcuttur.
Bu hüküm gereği, İmalata giren ocak malzemelerinin, imalatın birim fiyat analizlerinde dikkate alınmış rayiç birim fiyatı ile sahipli ocaktaki satış birim fiyatı arasındaki (±) fark bedelin hak edişle müteahhide ödenmesi veya kesilmesi zorunludur. Sahipli ocaklardan alınan malzeme için bu hükme uygun olarak hesaplanıp hak edişlerde (±) olarak dikkate alınan rayiç bedel farkları uygulaması, ilgili imalatın yapım bedelinin tam ve doğru olarak karşılanmasına matuf olup, 88/13181 sayılı Kararname eki Esasların sözleşmenin 8.maddesi çerçevesinde uygulanmasıyla bir ilişkisi bulunmamaktadır.
3-BİG Şartnamesi 6.maddesi üçüncü fıkrasına göre, sahipli ocaklardan alınmış G.A. İ. malzemesinin rayiç bedel farkının hesaplanarak bulunmasında, uygun işlemin nasıl olması gerektiğinin görülebilmesi için Bakanlığımız… Teşkilat ve Görevleri Hakkında 180 sayılı KHK'nın 2/n maddesi uyarınca düzenlenmiş Genel Fiyat Analizleri, İnşaat Birim Fiyatlarına Esas İşçilik- Araç ve Gereç Rayiçleri, birim fiyat tarifleri ve listeleri sistemine bakılacak olursa;
a) Ocaktan EL ile tuvenan veya elenmiş, yıkanmış kum, çakıl çıkarılması (istihsali) 08.001, 08.003–08.007 poz numaralı; MAKİNA ile ayın malzemenin çıkarılması 08.008–08.009/1 poz numaralı; taş ve kırma taş hazırlanması 08.021–22–23 poz numaralı, analizlerle hesaplanarak malzeme rayiç fiyatının bulunacağı; ayrıca, bir malzeme bedelinin dikkate alınmasının söz konusu olmadığı;
Rayiç listemizde 04.003/A,B,C poz numaralı çakıl, 04.006/A,B,C poz numaralı kum malzemeleri rayiç fiyatlarının 08.001, 08.003–08.006 poz numaralı EL ile çıkarılmasına ilişkin analizlerle hesaplanarak yazılmış olduğu; yapı işlerinde bu rayiçlerin kullanılarak birim fiyatların hesaplanıp listelerinin düzenlendiği ve yapı işlerinde uygulandığı; MAKİNA ile istihsale bu rayiç listelerimizde yer verilmediği; G.A. İ. malzemesinin de bu rayiç listemizde bulunmadığı;
b) İhtisaslarına özel rayiç, birim fiyat ve tariflerini yapmaya Bakanlığımızca yetki devredilmiş kuruluşlardan DLH, TCK, DSİ, İB gibi kuruluşların yaptırdığı havaalanı, liman, demiryolu, karayolu, su yapıları gibi çok fazla kum-çakıl kullanılan işlerin birim fiyat analiz, rayiç ve tariflerinde, çok ucuza mal olduğu için, MAKİNA ile istihsalin esas alındığı ve uygulamanın buna göre yapıldığı;
c) Sahipli ocaklardan malzeme alınmasının idarece zorunlu ve uygun bulunması halinde, dikkate alınması gereken ocak rayiç fiyatının düzenli olarak her yıl belirlenip tutanağa bağlanması ve onaylanması hususunda Bakanlığımızca 30.12.1985 gün ve 11816-B sayılı genelge ile Valiliklerin görevlendirilmiş olduğu; bu şekilde belirlenmiş olan sahipli ocak rayiç fiyatlarının uygulayıcı idarelerin alıp kullanmasına imkan sağlanmış olduğu;
Hususları anlaşılabilecektir.
4- Adı geçen işte sözleşme eki 2-R numaralı teknik şartnamede özellikleri, karışım oranları ve şartları, projesinde de kalınlıkları belli olan stabilize kaplama imalatının (G.A. İ.) malzemesinin alınacağı ocak… tarafından araştırılarak bulunmuştur. Malzemenin ocaktan MAKİNA ile çıkarılması ve elenip yüklenmesi, inşaatta da ayni şekilde alt temel ve temel tabakaları halinde MAKİNA ile serilmesi, karıştırma, sulama, sıkıştırma uygulanarak amaçlanan yük taşıma kapasitesinin testlerle tespiti işleri, (G.A. İ.) olarak anılmış bu imalatta esastır.
Genel Fiyat Analizimizde, yukarıda zikredilenlere ilaveten, bu imalata uygun olarak malzemenin ocaktan temini (15.100, 15.101, 15.110), serme 15.140, karıştırma 15.141, sulama 15.047 ve sıkıştırma 15.050–58 poz numaralı analizlere bağlanmıştır. … Bu analizleri proje ve teknik şartnamesine uygun olarak yaptırdığı işlerde uyarlayarak kullanmaktadır. G.A. İ’nın fiyat1andınlmasında ve ocak bedel farkı hesabında esasta bir haksızlık bulunmamaktadır.
5- Akaryakıt fiyat farkı hesabı metrajında, ocaktan malzeme çıkarılmasına ait olan sarflar dikkate alınmamış, taşıt araçlarına yapılan makineli yükleme ve taşıma ile inşaattaki diğer ameliyenin sarfları hesaplanmıştır. Bu husus DLH 4.Bölge Müdürlüğünün dosyanıza girmiş 07.06.2000 gün ve 3469 sayılı yazısıyla da açıklanmıştır.
6- …Valiliği komisyonunca belirlenmiş ocak malzemeleri rayiç fiyat tutanağında G.A. İ. malzemesi ocak yerini belirtmemiş olması bir eksiklik teşkil etmemektedir. Ancak belirlenmiş rayiç fiyatın uygunluğu veya uygunsuzluğu konusu delillerin tespitiyle incelenebilir. Böyle bir değerlendirme Tevdi raporunda mevcut değildir.
Bu nedenlerle;
— Sözleşmeye ve eki BİG Şartnamesi 6.maddesi üçüncü fıkrasına dayanılarak, sahipli ocak rayiç fiyatı ile ilgili imalatın fiyat analizinde kullanılan rayiç fiyat arasında hesaplanacak (±) malzeme bedel farkının hak edişle ödenmesi veya kesilmesinin zorunlu olduğu; bu uygulamanın 88/13181 sayılı Kararname eki Esasların sözleşmenin 8.maddesi çerçevesinde uygulanmasıyla ilişkisi bulunmadığı;

• 
  G.A. İ. malzemesinin ocaktan çıkarılmasına ait analizin malzemenin bedelini bulmak için yapıldığı, ayrıca malzeme bedelini dahil etmenin söz konusu olmadığı, …'nın uygulamasının yerinde olduğu ve bir haksızlık bulunmadığı;
  

Görüşüne varılmıştır.

Bilgilerinize arz ederim.