T. C. ÇEvre ve şEHİRCİLİk bakanliği tapu ve kadastro uzmanlik tezi mekansal verilerin datum döNÜŞÜMleri ve kadastroda uygulamalari

T.C.

ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK BAKANLIĞI

TAPU VE KADASTRO UZMANLIK TEZİ


MEKANSAL VERİLERİN DATUM DÖNÜŞÜMLERİ VE KADASTRODA UYGULAMALARI

Lütfi EKİN

36021


Danışman

Yüksek Mühendis Akın KISA
Ankara

2012

T.C.

ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK BAKANLIĞI

TAPU VE KADASTRO UZMANLIK TEZİ


MEKANSAL VERİLERİN DATUM DÖNÜŞÜMLERİ VE KADASTRODA UYGULAMALARI

Lütfi EKİN

36021


Danışman

Yüksek Mühendis Akın KISA

Ankara

2012

T.C.

ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK BAKANLIĞI

Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü

BİLİMSEL ETİK SAYFASI

Tapu ve Kadastro Uzmanlık Tezi Hazırlama ve Yazım Kılavuzuna uygun olarak hazırlanan bu tezin proje safhasından sonuçlanmasına kadarki bütün süreçlerde bilimsel etik kurallarına riayet edildiğini, görsel, işitsel ve yazılı tüm bilgi ve sonuçların bilimsel ahlak kurallarına uygun olarak sunulduğunu, başkalarının eserlerinden yararlanılması durumunda ilgili eserlere bilimsel normlara uygun olarak atıfta bulunulduğunu, atıfta bulunulan eserlerin tümünün kaynak olarak gösterildiğini beyan ederim.

Lütfi EKİN


T.C.

ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK BAKANLIĞI

Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü

Tapu ve Kadastro Uzmanlık Tezi Kabul Formu

Lütfi EKİN tarafından hazırlanan Mekansal Verilerin Datum Dönüşümleri ve Kadastroda Uygulamaları başlıklı bu çalışma ……/05/2012 tarihinde yapılan savunma sınavı sonucunda oybirliği/oyçokluğu ile başarılı bulanarak, Tez Kabul Komisyonu tarafından Tapu ve Kadastro Uzmanlık Tezi olarak kabul edilmiştir.

Unvanı Adı Soyadı İmza
Genel Müdür V. Başkan Davut GÜNEY ………….
Birinci Hukuk Müşaviri Üye Ali Ramazan ACAR ………….
İnsan Kaynakları Dairesi Başkanı Üye Ali ADAK ………….
Tapu Dairesi Başkanı Üye Hidayet GÜVENÇ ………….
Kadastro Dairesi Başkanı Üye Abdullah Burak KESER ………….

ÖNSÖZ

Yapılan çalışmanın amacı; Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü’nde üretilmiş olan verilerin farklı teknikler kullanılarak üretildiği, bu verilerin tümünün, kullanıcıların rahatlıkla kullanabilmesi amacı ile şu anda Türkiye’de kullanılan ITRF96 datumunda, 2005.0 referans epoğunda olması gerekliliği ortaya çıkmıştır. Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğünün ilgili Genelgeleri doğrultusunda; Kadastro Müdürlüklerinden elde edilen verilerin dönüşümlerle elde edilen sonuçlarının arazi ile uygunluğu ve günün gereksinimlerine cevap verecek uygun altlıkların oluşturulmasını sağlamaktır. Tam ve uyumlu tapu ve kadastro bilgilerinin kurum içi ve kurum dışı kullanıcılar ile sorunsuz çalışmasını sağlayacak kuralların ve projelerin uygulanması esası amaçlanmıştır.

Gerçekleştirmiş olduğum tez çalışmam süresince araştırmalarımı yönlendiren, bana yol gösteren ve değerli katkılarını esirgemeyen tez danışmanım Sayın Akın KISA’ya, teşekkürlerimi sunarım. Ayrıca, değerli görüşleriyle sağladıkları katkı ve yardımlar için desteği bulunan Sayın Bilal ERKEK’e, Sayın Ömer SALGIN’a, mesai arkadaşlarıma ve aileme en içten teşekkürlerimi sunarım.

ÖZET

MEKANSAL VERİLERİN DATUM DÖNÜŞÜMLERİ VE KADASTRODA UYGULAMALARI
Türkiye’de kadastral çalışmalar, yerel bazlı çalışmalar ile 1924 yılında başlamış ve 1950’li yıllardan sonra fotogrametrinin kullanılması ile hız kazanmıştır. Bu çalışmalarda farklı ölçme yöntemleri, koordinat sistemleri ve ölçekler kullanılmıştır. İlk kadastral aktivitelerin sonucunda iki ana ürün elde edilmiştir; Bunlar kadastral haritalar ve tapu senetleridir. Bunun ardından kadastral veriler kadastro bürolarının yürüttüğü çalışmalar sonucunda elde edilen haritalarda, tapu senedi verileri ise tapu kayıt bürolarının yürüttüğü çalışmalar sonucunda elde edilen kayıtlarda varlığını sürdürmüştür. Kadastral harita üretiminde, 2005 yılına kadar yerel (grafik) ve ED50 gibi farklı referans sistemleri kullanılmıştır.

ISO TC 211 ve OPEN GIS standartlarına göre “Koordinat Dönüşümü”, aynı referans koordinat sistemindeki koordinatlar arasındaki matematiksel bağıntıları içerir. “Koordinat Transformasyonu” ise farklı referans koordinat sistemleri arasındaki bağıntıları içerir. Koordinat dönüşümü “DATUM DÖNÜŞÜMÜ” olarak da adlandırılmaktadır. Genel olarak harita kullanıcılarının başlıca problemi, uzay teknikleri ile oluşturulmuş temel referans koordinat sistemi olan ITRF “International Terrestial Reference Frame” de üretilen koordinatlar ile daha önceden mevcut olan ağların koordinatları arasındaki transformasyondur.

ISO TC 211 ve OPEN GIS standartlarına göre veri kalitesi olarak doğruluk, Ağ Doğruluğu (Network Accuracy) olarak tanımlanmaktadır. Ağ doğruluğu veya mutlak doğruluk, datuma göre doğruluktur. Bu doğruluk, sadece kontrol ölçmeleri ile belirlenebilir. Datum dönüşümünde, veri ile modelin uyuşumunun bir ölçüsü olarak “Uyuşum Doğruluğu” da hesaplanmalıdır. Bu değer m0 iç duyarlılıktır ve ağ doğruluğu ile uyumlu olmayabilir.

Doğru, güvenilir ve sürekliliği olan bir datum transformasyonu aşağıda sayılan parametrelere bağlıdır.

1) Her iki sistemdeki ağların yapılarına ve doğruluklarına bağlıdır. Günümüzde GNSS tekniği ile doğru, distorsiyonsuz ve homojen konum doğrulukları elde edilmektedir. Ancak yersel teknikler ile üretilen eski ağlar daha düşük doğrulukta birçok sistematik etkiyi içeren ağlardır. IRTF dinamik ağ olarak yönetilirken eski ağlar statik yapıda bir ağ olarak yönetilmektedir.

2) Dönüşüm yapılacak alanın büyüklüğü, dönüşüm doğruluğunu ve yöntemini etkiler. Bunun için ülke veya bölgesel boyuttaki alanlarda farklı yöntemler ile farklı dönüşüm doğrulukları elde edilmesi olasılık dahilindedir. Genel olarak çok büyük ve sorunlu alanlar parça parça değerlendirilerek istenen doğruluklar elde edilebilir. Daha sonraki adımda ise bu parçalar birleştirilerek süreklilik sağlanabilir.

3) Dönüşümde kullanılan ortak nokta sayısı ve bu noktaların dağılımı doğruluğu etkiler. Bunun için olabildiğince nokta yoğunluk derecesi yüksek olmalıdır.

4) Datum transformasyonunda kullanılacak matematik ve stokastik model yukarıda sıralanan üç faktöre bağlı olarak seçilebilir. Model seçiminde dikkat edilmesi gereken en önemli faktör ağdaki olası sistematik etkilerdir. Bunlar; kabuk hareketleri, farklı ölçeklerdeki kenar ölçüleri vb. olarak sıralanabilir.

Bu tezde, Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü tarafından kullanılan kadastral haritalar ve datumlar konusundaki araştırma sonuçları, olası datum transformasyon yöntemleri ve gelecekte yapılacak uygulamalar için bazı öneriler sunulmaktadır.
Anahtar kelimeler: Datum, Datum Dönüşümü, Kadastral Haritalar, Veri Harmonizasyonu, Kadastro Web Servisleri,