T. C. Cumhuriyet üNİversitesi EĞİTİm faküLtesi sosyal biLGİler öĞretmenliĞİ

REACT Modelinin 5E Modelinden Farkı:

React modeli, en çok kullanılan 5E modeline benzerlik gösterse de 5E modelinden farklı özellikleri vardır. Bu farklı özelliklere değinirsek;

• 
  5E modeli her öğrenme alanına uygulanabilirken, React modeli sadece gerçek yaşamla ilişkilendirilebilecek öğrenme alanlarına uygulanabilmektedir.
  

• 
  React modelinde 2. aşaması olan tecrübe aşamasında öğrenciler projeler ve deneyler yaparak aktif bir öğrenme gerçekleştirirken 5E’nin açıklama aşamasında ise öğretmen konu ile ilgili açıklamalarda bulunduğundan dolayı öğrenciler bu aşamada pasif kalmaktadırlar.
  

• 
  React’ın 4. aşaması olan işbirliği aşamasında bağlamın dışına çıkılmadan grupça ortaya bir ürün konulması önemli iken 5E modelinin 4. aşaması olan derinleştirme aşamasında amaç, konuyu farklı disiplinlerle ilişkilendirerek bir adım daha öteye gidebilmektir.
  

• 
  React modelinin 5. aşaması olan transfer etme aşaması ile 5E’nin beşinci aşaması olan değerlendirme aşaması da birbirinden farklı amaçlara sahiptir. React modelinin transfer etme aşamasında öğrenciler öğrendiklerini günlük hayattan karşılaştıkları problemlere transfer etmeye çalışırken, 5E’nin son aşaması olan değerlendirme aşamasında öğrencilerin tüm aşama boyunca öğrendikleri bilgiler sıralanır.
  

• 
  React modelinde kullanılan materyaller günlük yaşamla ilişkili olmak zorundayken, 5E modelinde böyle bir zorunluluk yoktur.
  

Sosyal Bilgilerde React Modelinin Kullanımı:
Türkiye’de 2005-2006 eğitim öğretim yılından itibaren tüm programlarda bağlam temelli öğretim yaklaşımı uygulanmaya başlanmıştır. Öğretim programlarında genel olarak öğrencinin öğrenme sürecine aktif katılım sağladığı, araştırma-sorgulamaya dayalı öğrenme stratejisi benimsenmiştir. Sosyal Bilgiler öğretim programı incelendiğinde, birçok kazanımın günlük yaşamla ilişkili olduğu görülür. Bu nedenle öğrencilere sunulacak rehber materyallerin öğrencilerin günlük yaşamda karşılaştıkları örnekleri içermesi önem kazanmıştır.
Sosyal Bilgiler öğretim programı herhangi bir öğretim modelini benimsememiş olup öğretim modeli tercihini öğretmenlere bırakmıştır. Ancak öğretim modelinin seçimine yönelik öğretmenler için herhangi bir kılavuz geliştirilmemiştir. Tasarlanan öğretimlerin günlük hayattan seçilen bağlamlarla zenginleştirilmesi ve bu bağlam üzerinde öğretimin yapılması sosyal bilgiler öğretimi için çok önemlidir. Çünkü: Öğrenciler okul dışı deneyimlerini sosyal bilgiler konularının kavramlarıyla ilişkilendirmesi, öğretim programının öngördüğü kazanımlara ulaşılmasını kolaylaştırır.
React modeli, öğretilen konuların aslında gerçek yaşamdan soyut olmadığını aynı zaman da bireylerin kavram, değer ve beceri geliştirerek zihinlerinde oluşturdukları bilgileri sorgulamalarını, elde ettikleri bilgileri sosyal yaşamda karşılaştıkları problemlere çözüm önerileri getirmelerini hedefler.
Sonuç olarak React modeli ile sosyal bilgiler dersi öğretim programının amaçları birbiriyle paralellik göstermektedir. Sosyal Bilgiler dersinde öğrenme alanlarının öğretimi gerçekleştirilirken React modelinden yararlanılmalıdır. Çünkü sosyal bilgiler dersinin içeriğinde ki öğrenme alanları yaşamdan örnekler içerir. Bu da öğrencilere sosyal bilgiler konularının soyut bilgi birikiminden oluşmadığını göstermektedir.
Sosyal bilgiler dersinin öğrenme alanları incelendiğinde yaşamla iç içe bir ders olduğunu ve toplumun üyesi olan bireyi hayata hazırladığını görürüz.

Sosyal Bilgiler dersi uygulamalarında konuların gerçek yaşamla bağlantılı olduğunu gösteren, üst düzey düşünme becerilerinin kullanımını aktifleştiren yaklaşımlar tercih edilmeli ve React gibi çeşitli öğretim modellerinden destek alınmalıdır.

Sosyal Bilgiler dersinde öğretim programında React modelinden yararlanılırken dikkat edilmesi gereken hususlar vardır. Bu hususlar;

• 
  Konulara gerçek yaşamdan verilen örneklerle başlanmalıdır.
  
• 
  Konuların veya kavramların öğretilmesinin bir ihtiyaç duyulduğu öğrencilere hissettirilmelidir.
  
• 
  Etkinlikler öğrencilerin günlük yaşamla karşılaştıkları olaylara derste edindikleri bilgileri kullanarak yorum getirilmesine olanak sağlamalıdır.
  
• 
  Kavramlar gerçek yaşamla ilişkilendirilecek öğrencilere verilmelidir.
  
• 
  Öğrencilerle toplumsal önemin farkına varmaları sağlanmalıdır.
  
• 
  Konuların ilişkilendirildiği bağlamlar öğrencilerin sosyo-kültürel çevrelerinden seçilmelidir.
  
• 
  Kullanılan bağlamlar öğrencilerin ilgi ve motivasyonunu artırıcı nitelikte olmalıdır.
  

SORULAR:

1. 
   Aşağıdakilarden hangisi bağlam temelli öğretim yaklaşımının tek bir uygulama olmadığını ve 4 ayrı bağlam temelli yaklaşımın olduğunu söylemiştir ?
   

A.) Piaget ve Dewey

B.) Whitelegg ve Parry

C.) Jon Amos Comennius

D.) Jong

E.) Gilbert

2. 
   Aşağıdakilerden hangisi bağlam temelli öğretim yaklaşımının derslerde kullanılmasında sağladığı yararlardan birisi değildir ?
   

A.) Derste öğrenilen bilgiler ile gerçek yaşam arasındaki ilişkinin kurulmasını sağlar.

B.) Konu ile ilgili anlam ve ilkelerin anlaşılmasının sağlanması

C.) Öğrencilerin kendilerini idare edebilecek becerilerin arttırılması

D.) Güncel olduğundan bilimdeki gelişmelerin takibinin yapılması

E.) Somut olayları soyut olarak zihinlerinde kavramsal oluşturabilirler

3. 
   Aşağıdakilerden hangisi React Modelinin Aşamaları arasında yer almaz ?
   

1. 
   İlişkilendirme Aşaması
   
2. 
   İşbirliği Aşaması
   
3. 
   Transfer Etme Aşaması
   
4. 
   Değerlendirme Aşaması
   
5. 
   Uygulama Aşaması
   

4. 
   Aşağıdakilerden hangisi React Modelinden yararlanılırken dikkat edilmesi gereken hususlardan değildir ?
   

1. 
   Kullanılan bağlamlar öğrencilerin ilgi ve motivasyonunu artırıcı nitelikte olmalıdır
   

B.) Etkinlikler öğrencilerin günlük yaşamda karşılaştıkları olaylara yorum getirmelerini sağlamalıdır

C.) Konuların ilişkilendirildiği bağlamlar öğrencilerin sosyokültürel çevresinden seçilmelidir

D.) Konular metafizik fen ve kimya ağırlıklı olmalıdır

E.) Konulara gerçek yaşamdan verilen örneklerle başlanmalıdır

5. 
   Aşağıdakilerden hangisi 4 temel bağlam temelli öğretim yaklaşımlarından birisi değildir ?
   

A.) Sosyal durumlar olarak bağlam temelli öğretim yaklaşımı

B.) Kişisel zihinsel aktivite ile sağlanan bağlam temelli öğretim yaklaşımı

C.) Kavram ve karşılığı uygulama karşılığı olan bağlam temelli öğretim yaklaşımı

D.) Kavramların Doğrudan uygulanması olarak bağlam temelli öğretim yaklaşımı

E.) Yaşanmışlık olarak bağlam temelli öğretim yaklaşımı

CEVAPLAR: 1-B 2-E 3-D 4-D 5-E

AD – SOYADI: Mehmet ÇİFTÇİ
DERS: Özel Öğretim Yöntemleri-2
KONU: Sosyal Bilgiler Derslerinde Kullanılabilecek Düşünme Becerilerinin Öğretimine Yönelik Farklı Yaklaşım Ve Modeller


KONU BAŞLIKLARI

• 
  Düşünmeyi öğretmek
  
• 
  Düşünme becerileri
  

• 
  Problem çözme becerisi
  

• 
  Karar verme becerisi
  
• 
  Yaratıcı düşünme becerisi
  
• 
  Bilgi işleme göre düşünme becerileri
  
• 
  Vygotsky Bilişsel gelişim modeli
  
• 
  Vygotsky Modelinin¸ Piagetin yapısalcı ve Watsonun davranışçı modelleri ile benzerlik ve farklılıkları
  
• 
  Düşünme becerilerinin öğretim programları
  
• 
  SOI( Zihnin yapısı programı )
  
• 
  Çocuklar için felsefe programı
  
• 
  THINK ( Strategic reasoning program ) Stratejik muhakeme programı
  
• 
  TIEP (The ınstrumental enrıchment program) aracılı zenginleştirme programı
  
• 
  Somerset yaklaşım
  

DÜŞÜNMEYİ ÖĞRETMEK

Düşünme, en genel anlamıyla bir insanın meydana gelen her şeyin etkisinin farkında olmasıdır. Yani aklın özgür ve kendine özgü eylemidir.

Düşünme bir boşlukta yapılmaz, biz düşünme becerilerini eyleme döktüğümüzde bir şey hakkında düşünmüş oluruz.
19.Yüzyılın ortalarına kadar Darwin, Rowe, Spencer gibi bilim adamları insan zihninin bir Çalışan Mekanizma olduğu konusunda hemfikirdiler. Bu bilgilerini hayvan davranışları üzerine yapmış oldukları gözlemlere ve hayvanların beyinleri üzerine yapmış oldukları deneylere dayandırıyorlardı.
DÜŞÜNME BECERİLERİ
Düşünme becerileri dünyanın düzenini keşfetmek ve problemleri çözmek için bilgiyi kullanma yeteneğidir ve okul programlarının en önemli parçasıdır. Düşünme becerileri;

1. POBLEM ÇÖZME BECERİSİ

Problem, karmaşık ya da sonucu belirsiz bir sorudur. Araştırma, tartışma ya da düşünme meselesidir.

Gagne’ye göre problem çözme en karmaşık zihinsel süreçtir. Süreç olarak problem çözme sınama-yanılma, içgörü kazanmaya ve neden-sonuç ilişkilerini bulmaya kadar uzanan işlemleri içerir.

Bir problem çözme stratejisinin geliştirilmesi 4 bölümden oluşur.

1. 
   Problemi anlama
   
2. 
   Bir plan tasarlanma
   
3. 
   Planın uygulanması
   
4. 
   Geçmişe bakılması
   

Problem çözme bilişsel, duyuşsal ve psiko-motor etkinlikleri içeren bir süreç olduğundan her araçla bu sürecin uygulanması ve bireylere bu becerilerin kazandırılması olasıdır.

Problem çözme becerisinin yararları;

1. 
   Bireylerin içinde yaşadığı çevreye etkin bir şekilde uyum sağlamasına yardım eder.
   
2. 
   Çok yönlü düşünmeyi sağlar
   
3. 
   Kalıcı izli öğrenmeler oluşur
   
4. 
   Öğrenmeye karşı istek ve ilgi uyandırır.
   

2.KARAR VERME BECERİSİ
Karar verme, temel düşünme sürecini kullanarak, birçok seçenek arasından en iyi olanı seçmek ve en etkili cevaba hüküm vermek ve onu doğrulamaktır.

Hayatımız boyunca kesin cevabı olmayan pek çok soru ile karşılaşırız. Bir sorunun pek çok cevabı olabilir. Karar verme becerisi, alternatifler arasında seçim yapmamızda etkili olur. Biz bunu; kişisel değerlerimizi düşünme, kanıtların güçlülüğü ve seçenekler hakkında düşünerek yaparız. Düşünmenin bu çeşidi, karar verme olarak bilinir. Karar verme derslerinde basamaklar;

1. 
   Problemin tanımlanması
   
2. 
   Alternatif cevapların ortaya konulması
   
3. 
   Her bir alternatifi destekleyen kanıtların, tanımlanması ya da açıklanması
   
4. 
   Her bir alternatifin uyguladığı değerin açıklanması
   
5. 
   Seçilen her bir alternatife uygun sonuçların açıklanması
   
6. 
   Çeşitli alternatifler arasında uygun bir seçim yapmak
   
7. 
   Bir seçimin yapılmasında düşünülen değerlerin ve kanıtların tanımlanması
   

Sonunda ise tüm karar verme sürecinin değerlendirilmesi, ilgili davranışın, seçilmiş olan en iyi alternatifler ile gerçekleştirilmesi sağlanır.
3. YARATICI DÜŞÜNME BECERİSİ

• 
  Farklı düşün, özgün ol
  
• 
  Başkası gibi olma, orjinal ol
  
• 
  Cesur ol, düşünülmeyeni düşün
  

Yaratıcı düşünme becerisi, olaylar, olgular ve problemler karşısında ilerleyebilmek ve onları aşabilmek için özgün fikirler üretebilme becerisi olarak tanımlayabiliriz.

Yaratıcı bir eğitim oluşturabilmek için öğretmenin öğrencilerde şu koşulları yerine gelmesini sağlaması gerekir;

1. 
   Yaratıcılığı gereksinim olarak uyandırması
   
2. 
   Ortaya çıkan farklı durumlara uyma becerisi geliştirmesi
   
3. 
   Riskleri göze alabilmeyi öğretmesi
   
4. 
   Var olan olayları gözlemleyip değerlendirilmesi sağlanır.
   

Yaratıcı düşünme becerisine sahip kişilerin özellikleri;

• 
  Başarılıdırlar
  
• 
  Meraklıdırlar
  
• 
  Özgürdürler
  
• 
  Yüksek üretim gücüne sahiptirler
  
• 
  Kuşkuludurlar
  
• 
  İlgi alanları çok yönlüdürler
  
• 
  Önsezleri gelişmiştir
  
• 
  İçe dönük bir yapıları oluşurlar
  

Yaratıcı düşünmeyi engelleyen faktörler;

1. 
   Duygusal faktörler
   
2. 
   Kültürel faktörler
   
3. 
   Öğrenilen faktörler
   
4. 
   Algılama faktörler
   
5. 
   Yüklü program faktörler
   

4. ELEŞTİREL DÜŞÜNME BECERİSİ

Bireyin ne yapacağına ve neye inanacağına karar vermesi için çözümleyici ve değerlendirmeye yönelik bilinçli olarak yargıda bulunması, bu yargıları ifade etmesidir.

Düşünmenin öğrenilmesinde, bireyin kendisine sunulan uyarıcıları bütün yönleriyle irdelemesi, eleştirmesi önemli bir noktadır. Çünkü birey eleştiri yaparak uyarıcıları daha kolay algılayabilir, yorumlayabilir ve değerlendirebilir.

Eleştirel düşünen bireyin özellikleri;

• 
  Sürekli araştırır
  
• 
  Sürekli neden arar
  
• 
  Açık fikirlidir
  
• 
  Ön yargısızdır
  
• 
  Yargılarında dürüsttür
  
• 
  Alçak gönüllüdür
  
• 
  Mantıklı düşünür
  

Henderson’a göre, eleştirel düşünme bir süreçtir. Eleştirel düşünme süreci aşağıdaki becerileri içerir;

1. 
   Tanımlama: Problem sayılan durum tanımlanır
   
2. 
   Hipotez kurma: Probleme yönelik denenceler kurulur
   
3. 
   Bilgi toplama: İhtiyaç duyulan bilgiler saptanır, toplanır ve uygun olarak ayıklanır
   
4. 
   Yorumlama: Eldeki bilgiler karşılaştırılarak yorumlayıp, genellemeler yapılmaya çalışılır
   
5. 
   Akıl yürütme: Mantıksal hayatlar, sebep sonuç çerçevesinde araştırılır; ihtiyaç duyulan noktalarda ek bilgiler sunulur
   
6. 
   Değerlendirme: Ölçütler belirlenir, verilerin uygunluğu değerlendirilir ve hükümlere ulaşılır
   
7. 
   Uygulama: Tümevarım yolu ile elde edilen hükümler uygulanır.
   

BİLGİ İŞLEME YAKLAŞIMINA GÖRE DÜŞÜNME BECERİLERİ
Bilgi işleme yaklaşımı yeni bilginin dışarıdan nasıl alındığını, alınan yeni bilginin nasıl işlendiğini, uzun süreli olarak nasıl saklandığını ve saklanan bilginin nasıl geriye getirilip hatırlandığını açıklamaya çalışmaktadır.

1. 
   Tümevarım: özelden genele ya da olaylardan yasalara geçiş sürecidir, akıl yürütmedir.
   
2. 
   Tümdengelim: genelden özele ya da yasalardan olaya geçiş şeklinde akıl yürütmedir.
   
3. 
   Sorgulama modeli: olayları sorgulayarak akıl yürütmedir.
   

VYGOTSKY’NİN BİLİŞSEL GELİŞİM MODELİ

Vygotsky, bilişsel gelişimle ilgili sosyal bir kuram oluşturarak, Piaget’in “bilişsel gelişim çocuğun neredeyse tek başına gerçekleştirdiği süreçtir.” düşüncesine karşı çıkar.

Vygotsky, bilişsel gelişimi açıklamada içselleştirme, yakınsal gelişim alanı ve destekleyici kavramlarını kullanır. Ona göre yaklaşık 2 yaşına kadar çocukların bilişsel gelişiminde “doğal çizgi” hakimdir; ancak bu çizgi daha sonra yerini “kültürel çizgiye” bırakmaktadır. Yani bilişsel gelişim sadece çocuğun kendi keşiflerinin değil, aynı zamanda çevreden edindiği yaşantıların da bir eseridir.

Piaget’in olgunlaşma ve kalıtım vurgusunun aksine; sosyal öğrenme ve işbirliğine vurgu yapar.

Bilişsel gelişimin kaynağı kişisel psikolojik süreç değil, sosyal çevredir. Öğrenciler birbiriyle işbirliği içerisinde çalışmalı ve bu şekilde çalışmaya özendirilmelidirler.

Vygotsky piaget’e göre daha etkilenebilir bir zihin gelişimi düşüncesine sahiptir. Ona göre çocuğun zihni dış etkilere daha açıktır.

Vygotsky’nin modelinde kullandığı kavramlar;

1. 
   Yakınsal gelişim alanı: Her çocuğun herhangi bir yetişkin olmaksızın, bağımsız bir şekilde kendi kendine elde edebileceği bilişsel gelişim düzeyi ve çocuğun bir yetişkin rehberliğinde çalıştığında ortaya koyabileceği potansiyel. Bu iki durum arasındaki fark Vygotsky’e göre çocuğun yakınsal gelişim alanıdır.
   

2. 
   İçselleştirme: Bireyin kendine başına yapabilir duruma gelmesi
   
3. 
   Destekleme (Yapı İskelesi Kurma): Bir yetişkin yada akranın, çocuğu yakın gelişim alanına çekerken kullandığı örnekler, benzetmeler, sorulardır. Başka deyişle, çocuğu yakın gelişim alanına geçerken kullanılan öğretim ve tekniklerdir.
   

Vygotsky Kuramında Çıkan Sonuçlar

• 
  Yetişkin veya akran klavuzluğu
  
• 
  İşbirlikçi öğrenme (Kubaşık). Çocukları bir araya getirip, birlikte çalıştırarak öğretme.
  
• 
  Blişsel çıraklık. Öğretmen olmayıp, öğretmen olan herkes bilişsel çıraktır. Staj gören öğretmen adayları gibi.
  
• 
  Dil düşünceyi geliştirir
  

PİAGET’İN YAPISALCI YAKLAŞIMI VE VYGOTSKY’NİN MODELİ
BENZERLİKLER

• 
  Her ikisi de çocuğun gelişimindeki bir seri niteliksel değişikliğin sadece becerilerin ve fikirlerin dağarcığının genişlemesi olarak görülmemesi gerektiğini belirtmektedirler.
  
• 
  Her ikisinde de çocuklar bilgiyi kazanmada aktiftir.
  
• 
  Her ikisinde de çocuklar kendi anlamalarını kendileri yapılandırır ve yaş ve tecrübeye dayalı olarak anlamaları zihinde tekrar yapılanır.
  
• 
  Her ikisi de bilginin kültürle iletimine inanmaktadır. Sadece buna verilen önem boyutunda ufak bir farklılık vardır.
  
• 
  Her ikisi de yetişkilerin çocukların düşüncelerinin gelişiminde önemli rolü olduğuna inanmaktadır.
  

FARKLILIKLAR

• 
  Piaget’e göre kültürel çevrenin durumu ne olursa olsun tüm çocuklar 14 yaşına geldiklerinde uygun bilişsel duruma ulaşırlar. Vygotsky ise kültürel çevrenin çok çeşitli etmenlerden oluştuğunu ve bu yüzden bilişsel süreci de değişikliklere uğrattığını belirtmektedir.
  
• 
  Piaget çocukların düşünmelerini geliştiren ve değiştiren etkileşimin fiziksel objelerle olduğunu belirtirken, Vygotsky ise bu etkileşimin insanlarla olduğunu vurgulamaktadır. Piaget’de insanlar ikinci plandadır.
  
• 
  Piaget, dilin bilişsel gelişimindeki etkisi olmadığını belirtir, vygotsky ise dilin bilişsel gelişiminde rolünün çok büyük olduğunu vurgular.
  
• 
  Piaget çocukları bağımsız araştırmacılar olarak görürken, Vygotsky, çocukların aşırı bağımsız bırakmalarının bilişsel gelişimi sekteye uğratacağını savunmuştur.
  
• 
  Piaget gelişimi evrelere ayırırken, Vygotsky bilişsel gelişimi evrelere ayırmamıştır.
  
• 
  Piaget’e göre bilişsel gelişim içten dışadır, Vygotsky’e göre ise gelişim dıştan içe doğrudur.
  

WATSON’UN DAVRANIŞÇI YAKLAŞIM VE VYGOTSKY MODELİ

BENZERLİKLERİ

• 
  Davranışçılarda olduğu gibi Vygotsky de psikolojide objektif metotlar kullanmıştır.
  
• 
  Vygotsky, tıpkı davranışçılar gibi içgözleminin bir deneysel metot olarak kullanılmasını eleştirmiştir.
  
• 
  Davranışçılar da Vygotsky de insanlarla hayvanların devam eden aynı evrimsel sürecin parçaları olduğunu ve şeklen tamamıyla birbirlerinden farklılık göstermediklerine inanmaktadır.
  
• 
  Hem davranışçılar hem de Vygotsky, öğrenme sürecine odaklandıkları gibi bu sürece farklı yönlerden bakmayı da başarmışlardır.
  

FARKLILIKLAR

• 
  Davranışçıların aksine Vygotsky, sadece görünen davranışların ölçülmesinde yana değildir. Ayrıca davranışçılar, görünen davranışçılardan ortaya çıkan kavramları kullanıp asla gözlem yapamazlarken Vygotsky, sadece gözlemin de yetmeyeceğini belirterek davranışları geniş teorik kategorileri kullanarak açıklamaya çalışmıştır.
  
• 
  Davranışçılar, uyarıcı ile davranış arasındaki ilişkinin tüm organizmalarda aynı olduğunu vurgularken, Vygotsky, insanların kendi kendilerine yarattıkları uyarıcılara da tepki gösterebileceklerini vurgulamıştır. Bu yaratılan uyarıcılarla yani “araçlar”la, insanlar kendi davranışları üzerinde kontrolü sağlayabilirler.
  
• 
  Davranışçılarda çocuk pasif bir şekilde bilgiyi alılar. Vygotsky’e göre ise çocuk bilgiyi aktif bir şekilde alır ve onu alırken de yapılandırır.
  
• 
  Davranışçılara göre düşünme “sessiz konuşma” dır. Vygotsky’e göre ise konuşma zihinsel gelişim sürecinde eşsiz bir rol oynamaktadır. Ayrıca düşünme içerik ve işlev açısından konumadan tamamen farklıdır.
  
• 
  Davranışçılara göre öğrenme gelişmedir. Burada zihinsel yapıda niteliksel bir değişiklik olmamıştır. Öğrenme sadece basit bir birkimdir. Vygotsky’e göre ise niteliksel değişikliklerin bir çocuğun bildiği şeylerin sayısının artmasıyla açıklanamayacağını vurgulayarak kesin öğrenmeler düşüncenin yapısındaki tekrar organize edilebilen ve niteliksel olarak değişebilen öğrenmelerdir.
  

DÜŞÜNME BECERİLERİNİN ÖĞRETİM PROGRAMLARI

ÜST DÜZEY BECERİ	PROBLEM ÇÖZME	KARAR VERME	ELEŞTİREL DÜŞÜNME	YARATICI DÜŞÜNME
AMAÇ	Bilinen bir zorluğun çözümü	En iyi alterna- tifleri seçme	Diğerlerinden farklı anlamlar kavrama	Daha özgün ve estetik fikirler
TEMEL BECERİ	Neden – sonuç ilişkisi dönüşümler	Sınıflandırmalar ilişkiler	İlişkiler dönüşümler neden- sonuç ilişkisi	Nitelendirme İlişkiler Dönüşümler
ÇIKTILAR	Çözüm genelleştirme	Cevap vermek	Güvenilir sebepler, kanıt, teori	Yeni anlamlar Memnun edici ürünler

SOI (STRUCTURE OF INTELLECT PROGRAM) ZİHNİN YAPISI PROGRAM

Joy Guılford özellikle yaratıcı düşünme konusundaki çalışmaları ile tanınan bu konuda öncü bir araştırmacıdır. İnsan aklının prensiplerini yaratıcılıkla ilişkilendirerek bir teori geliştirmiştir. Guilford’un modeli daha çok yaratıcı düşünme becerisi ile ilgilidir.

Guılford daha çok diverjant düşünme ile ilgilenmiştir.

Diverjant Düşünme: Fikirleri üretme süreçlerle ilgilidir. Başkaları ile çalışmamızı sağlayan ve kafamızdaki fikirler ne olursa olsun çekinmeden belirtmemiz için bizi cesaretlendiren diverjant düşünmedir. Aynı zamanda farklı yönlerden düşünmedir. Birçok doğru cevapı olabilecek bir soruya değişik cevaplar aramaktır.

BLOOM’UN TAKSONOMİSİ	GUİLFORD’UN ZİHİNSEL YAPISI
Bilgi	Üniteler
Anlama	Sınıflar
Uygulama	İlişkiler
Analiz	Sistemler
Sentez	Dönüşümler
Değerlendirme	Saklı Anlamlar