T. C. DİYanet iŞleri başkanliği eğİTİm hiZMETleri genel müDÜRLÜĞÜ Program Geliştirme Daire Başkanlığı

Ahlâk-İbadet İlişkisi

Ahlâk-ibadet ilişkisine dair örnekler:

“Namaz, insanı, kötülüklerden ve çirkin davranışlardan muhakkak alıkoyar” ²⁵²

“Yalanı, onunla iş yapmayı bırakmayan kimsenin, (oruç tutarak) yeme-içmesini bırakmasına, Allah’ın ihtiyacı yoktur.”²⁵³

Kur'an-ı Kerim'de çok özel bir ibadet olan namaz ile ahlak arasında irtibat kurulur. Konuya dikkatsiz bakan kişi, kendi başına kıldığı namaz ile ahlaki değerler arasında bir ilginin olmadığı zannına kapılabilir. Fakat Kur'an’ın bize anlattığına göre namaz, insanı bütün kötülüklerden alıkoymalıdır. Bir bakıma namaz kişiye, ahlakî (etik) değerlere uygun davranış bilinci kazandırır. Yüce Yaratan'ın huzuruna günde beş defa çıkan, O’nunla bağını, ahdini ve bu ahde bağlı kalma iradesini yenileyen kişi, namazın dışında bu bilincini devam ettirmeli ve sorumlu davranmalıdır. Bunun anlamı, kişinin hesabını veremeyeceği davranışlardan uzak durması demektir. Bu bakımdan namaz ile toplumda güzel ahlaki davranışları egemen kılma arasında kopmaz bir bağlantı vardır.

Oruç çok özel, kişisel bir ibadettir. Ama oruç tutma sadece aç kalma olarak tanımlanamaz. Peygamber Efendimizin hadislerine dikkatle bakıldığında, oruç tuttuğu halde insanlara kötülüğe devam eden, kötülükten uzak durmayan, iyilik ve güzellik yapmayan kişilerin yaptığı sadece aç kalmaktan ibarettir. Buradan anlaşılıyor ki oruç da, Yüce Yaratan'la kurulan bağın davranışlara yansıtılabilmesiyle, oruçlu geçen zamanın iyilik ve güzelliklerle doldurulmasıyla ve kötülüklerden kaçınıp kişinin kendini denetim altına alabilmesiyle değer kazanmaktadır.

Yine, zekât arınma demektir. Zekâtın kendisinde zaten bir arınma söz konusudur. Bu arınma nefsin hevasından, günah yüklerinden, malın fakire ait kısmından arınmadır. Zekât bize nefsin ihtiraslarından korunulduğu, hakların ihlal edilmediği ve hak edilmiş bir servetle hayatın sürdürüldüğü bir dünyada yaşama bilincini kazandırır. Hac ibadeti de bireysel ve toplumsal hayatı düzenleme ve olumsuzluklardan arındırma olarak değerlendirilebilir. Dualar, tövbeler, ibadetler, hayata yansıyan bireysel ve toplumsal olgunluklar vb. açılardan bakıldığında, kısacası hangi açıdan bakılırsa bakılsın, din bize hep ahlaklı olmayı, ahlaklı davranmayı, etik değerleri öz hayatımız haline getirmeyi öğütlüyor.

5.