Hz.Peygamberin Üslûbu Ve Anlatım Tarzı
Hz.Peygamber’in davet, tebliğ, ta’lim ve beyan gibi birçok vazifeleri anlatıma dayalı görevlerdir. Eldeki hadis külliyatından hareketle Hz.Peygamber’in anlatım tarzını iki kısma ayırmak mümkündür.
Dolaysız Anlatım: Hz.Peygamber’in açık emir ve yasaklarında, öğretici ve bilgilendirici haberlerinde, inanç, ibadet ve toplumsal kurallar hususunda daha çok bu yola başvurduğu müşahede edilmektedir. Mesela: “İslam beş esas üzerine bina edilmiştir.” , “İlim kadın erkek her Müslüman farzdır” , “Mü’min mü’minin kardeşidir” gibi.
Dolaylı Anlatım: Hz.Peygamber’in dolaylı anlatımda en çok kullandığı anlatım tarzları; edebi tasvirler, teşbih, mecaz, kinaye ve kıssalardır. Mesela: Abdest almanın evin önünden akan ırmakta yıkanmaya benzetilmesi, dalkavukluk yapanları yüzüne toprak serpilmesi, kadınların kaburga kemiğinden yaratıldığı vb. hadisler gerçek manada ele alınıp kelime kelime yorumlanmaya çalışılırsa birçok zorluklara yol açar.
Dolaylı anlatımın önemli bir ifade tarzı da kıssalardır. Bu kıssaları muhteva itibariyle üç kısma ayırmak mümkündür.
Hz.Peygamber’in yaşadığı tecrübeler; vahyin başlangıcı ve miraç ile ilgili kıssalarda olduğu gibi.
Gaybi kıssalar; bu da geçmişte yaşanan tarihi kıssalar ve gelecekte meydana gelecek büyük hadiseler şeklinde iki çeşittir.
Temsili kıssalar. Temsili kıssalar yaşanmamış hadiselerdir. Bunlar bir hakikati anlatmak, onu toplumun zihnine ve vicdanına yerleştirmek için başvurulan dolaylı bir anlatım tarzıdır. Mesela; yüz adamı öldürdükten sonra tevbe etmek için hicret eden ve gideceği yere varmadan ölen adam ile ilgili kıssa bunun açık bir örneğidir.341
Dostları ilə paylaş: |