T. C. DİYanet iŞleri başkanliği eğİTİm hiZMETleri genel müDÜRLÜĞÜ Program Geliştirme Daire Başkanlığı

Kutsal Metinler

Yahudiliğin kutsal metinleri, yazılı ve sözlü olmak üzere iki kısma ayrılmaktadır. Yazılı kutsal metinler, Hıristiyan geleneğinde Eski Ahit (OldTestament) olarak bilinen Tanah adıyla anılmaktadır. Tanah; Tevrat (Tora), Peygamberler (Neviim) ve Kitaplar (Ketuvim) bölümlerinden oluşmaktadır. Bunlardan Tevrat’ın Hz. Musa’ya verildiğine inanılmaktadır. Tevrat, âlemin yaratılışından Hz. Musa’nın ölümüne kadar olan olayları ve Tanrı’nın Hz. Musa’ya gönderdiği dinî kanunları içermektedir. Tanah’ın diğer iki bölümü olan Peygamberler ’de ve Kitaplar ’da ise İsrailoğullarının Hz. Musa’dan sonraki tarihleri ile diğer İsrail peygamberlerine gönderilen vahiyler yer almaktadır. Hz. Davud’a atfedilen Mezmurlar (Arapçası Zebur) Kitaplar bölümündedir. Yahudiler bütün bu kitapların Tanrı tarafından vahyedildiğine inanmaktadırlar.

Sözlü metinler, yazılı metinlerin, yani Tanah’ın tefsirleridir. Bunlar da Mişna ve Gemara’dır. MişnaTanah’ın, Gemara da Mişna’nın yorumudur. Gemara, Mişna metnini de içerdiği için genel olarak Talmud adıyla anılır. Mişna ve Talmud’a “Sözlü Tora” da denir. Bunlara sözlü denmesinin nedeni, İslâm’ın kaynaklarından Hadisler gibi ilk zamanlar yazıya geçirilmeyip, şifahî olarak nakledilmeleridir. Daha sonra, kaybolmalarından korkulduğu için yazılı hale getirilmişlerdir.

Geleneksel Yahudi anlayışına göre Mişna ve Talmud, Tanah gibi vahiy kaynaklıdır. Mişna, anlaşılması zor ifadeler içerdiği için amoraim denilen yorumcular tarafından tefsir edilmiş ve anlaşılır hale getirilmiştir. Geleneğe göre, Tanah’ı ve onun tefsiri Mişna’yı herkes okuyup yorumlayamaz. Bu, amoraim denilen özel tefsircilerin işidir. Bu öneminden dolayı, tarih içinde Talmud ön plana çıkmış ve dinî kuralları öğrenmek isteyenlerin Talmud’a başvurması telkin edilmiştir. Bu nedenle, Talmud’un otoritesini tanıyan Yahudiler, dinî nas kaynağı olarak Talmud’a başvururlar. Talmud’un otoritesini kabul etmeyenleri küfür işlemiş sayarlar.

Tevrat Kur’an’da da kendisinden bahsedilen bir kavramdır. Öncelikle Kur’an’da terimin on sekiz defa geçtiği on altı âyetin hiçbirinde Tevrat’ın –Müslümanlar arasındaki yaygın kanaatin aksine- Hz Musa’ya verilmiş bir kitap olduğunun belirtilmemiş olması dikkat çekicidir. Yani, İncil’in Hz. İsa’ya, Zebur’un Hz. Davud’a, Kur’an-ı Kerim’in Hz. Muhammed’e verildiği açıkça ifade edilirken, Tevrat’ın verildiği peygamberin ismi zikredilmez. Diğer taraftan Hz. Musa’ya sahifelerin (suhuf), levhaların ve bir kitabın verildiği belirtilir. Fakat Tevrat’ın Hz. Musa’ya verildiğine ilişkin en ufak bir işaret yoktur. Müslüman âlimler, bazı hadislerdeki ifadelerden hareketle, Tevrat’ın Hz. Musa’ya verildiğine hükmetmişlerdir. Müslüman âlimler arasında bu konuda ayrılık yok gibidir. Tefsirlerde, Kur’an’daki “Musa’ya kitabı verdik” ifadeleri hep “Musa’ya Tevrat’ı verdik” şeklinde açıklanmıştır.

On Emir

Yahudi inancına göre, Hz. Musa, kavmi ile birlikte Mısır’dan Çıkardıktan üç ay sonra Sina’ya vardı. Orada Tanrı, Yahudiliğin temel ilkelerini oluşturan On Emir’i iki levhaya yazılmış halde Hz. Musa’ya verdi.

Bu emirler şunlardır:

1. 
   Seni Mısır’dan, köle olduğun diyardan çıkaran Rab benim. Benden başka Tanrın olmayacak.
   
2. 
   Kendine yukarda gökyüzünde, aşağıda yeryüzünde, ya da yer altındaki sularda yaşayan her hangi bir canlıya benzer put yapmayacaksın. Putların önünde eğilmeyecek ve onlara tapmayacaksın.
   
3. 
   Tanrın Rabbin adını boş yere ağzına almayacaksın.
   
4. 
   Şabat Günü’nü kutsal sayarak anımsayacaksın. Altı gün çalışacak, bütün işlerini yapacaksın. Ama yedinci günü Bana Şabat Günü olarak adayacaksın.
   
5. 
   Annene, babana saygı göstereceksin.
   
6. 
   Adam öldürmeyeceksin.
   
7. 
   Zina yapmayacaksın.
   
8. 
   Çalmayacaksın.
   
9. 
   Komşuna karşı yalancı şahitlik yapmayacaksın.
   
10. 
    Komşunun evine, karısına, erkek ve kadın kölesine, öküzüne, eşeğine, hiçbir şeyine göz dikmeyeceksin.