T. C. DİYanet iŞleri başkanliği eğİTİm hiZMETleri genel müDÜRLÜĞÜ Program Geliştirme Daire Başkanlığı

Meali

Kovulmuş şeytandan Allah'a sığınırım.

Tefsiri

"Eûzü" veya "istiâze" diye bilinen bu cümle, bu şekliyle bir âyet olmadığı için mushafa yazılmamıştır. "Kur'an okuyacağın vakit o kovulmuş şeytandan Al­lah'a sığın" şeklinde buyurulduğu için Kur'an okumaya başlayanlar, besmeleden önce "eûzü..." ifadesini okumak suretiyle bu emri yerine getirmekte­dirler.

Asıl adı İblîs olan şeytan, Allah'ın "Âdem'e secde et!" emrine uymadığı, kendisinin daha üstün olduğunu ileri sürerek emre karşı geldiği için meleklerin va­tanından (melekût âleminden) kovulup sürgün edilmiş; o da imtihan dünyasında Allah'ın kullarını, O'nun yolundan ve rızâsından ayırmak için uğraşmayı kendine vazife edinmiştir. Şeytan, kendine uyan diğer cinleri ve insanları da kullanarak vazifesini yapmaya çalışmaktadır. Ancak Allah'a iman eden, O'na dayanan ve güvenen müminlere şeytanın zarar veremeyeceği ve onlara hükmünün geçmeyeceği ilgili âyetlerde açıklanmıştır.

Yukarıda meali zikredilen âyet (16/98) sebebiyle Kur'an okumaya başlayan­lar "eûzü" çekerler. Ancak bunun hükmü konusunda farklı görüş ve yorumlar var­dır. Bazı müctehidlere göre emir kipi kullanıldığı için eûzü çekmek farzdır. Müctehidlerin çoğunluğuna göre ise bu bir tavsiye emridir, eûzü çekmek farz değil menduptur, teşvik edilmiştir ve güzel bulunmuş bir davranıştır.

Şeytanın insandan en uzakta olması gereken zaman olan Kur'an okuma ha­linde bile -okumaya başlarken- eûzü çekmek tavsiye edildiğine göre diğer işlere başlarken bunu yapmanın daha da gerekli olacağı anlaşılmaktadır.

Kötülüğe karşı bile iyilik yaparak insanlardan gelecek belâyı defetmek, eûzü çekerek de şeytandan gelecek olan vesvese ve kışkırtmayı kendilerinden uzaklaş­tırmak Kur'an'm, müminlere tavsiyeleri arasında yer almıştır. Eûzü, bir yandan böyle maddî ve manevî şerleri, kötülükleri defetme­ye ilâç olurken diğer yandan kulun imtihan şuurunu tazelemekte, insanın ulvî yö­nü ile süflî yönü arasında ömür boyu sürüp giden ve onu geliştirmeyi, olgunlaştır­mayı sağlayan mücadelede uyanık ve tedbirli olmayı telkin etmektedir.

Meali

1. Rahman ve rahîm olan Allah'ın adıyla...

2. Hamd, âlemlerin rabbi Al­lah'a mahsustur.

3. Rahman ve Rahîm.

4. Ceza gününün tek sahibi.

5. (Rabbimiz!) Ancak sana kulluk eder ve yalnız senden yardım dileriz.

6. Bizi dosdoğ­ru yola ilet.

7. Nimetine erdirdiklerinin yoluna; gazaba uğramışların yoluna da, doğrudan sapmışların yoluna da değil!