T. C. DİYanet iŞleri başkanliği eğİTİm hiZMETleri genel müDÜRLÜĞÜ Program Geliştirme Daire Başkanlığı



Yüklə 5 Mb.
səhifə39/56
tarix13.05.2018
ölçüsü5 Mb.
#50400
1   ...   35   36   37   38   39   40   41   42   ...   56

İmamet-Cemaat Hükümleri:

  1. Vakit namazlarını cemaatle kılmak, Hanefilere ve Malikilere göre müekket sünnet, Hanbelilere göre farz-ı ayn, Şafiilere göre farz-ı kifaye’dir. Sünnet-i müekkede olduğu da söylenmektedir.

  2. Cemaatle namaz kılarken Hanefilere göre cemaat kıraat yap………………………………..........................

  3. İmam kunut duasını terk etse cemaat………………………………….................................

  4. İmam sehiv secdesini terk etse cemaat terk………………………………............................

  5. İmam birinci oturuşu terk etse cemaat terk……………………………….............................

  6. İmam fazla rekata kalksa cemaat ……………………………………...................................

  7. İmam fazla secde yapsa cemaat…………………………………………..............................

  8. İmam intikal tekbirini terk etse cemaat terk…………..

  9. İmama birinci rekatın rukuundan önce yetişen kimseye……………………………

  10. İmama birinci rekatın rüku’undan sonra yetişen kimseye……………………..denir.

  11. Namaza imamla birlikte başlayan ancak selamdan önce namazdan ayrılarak sonradan bu namazı devam ettiren kişiye………………………………..

  12. Şafiilere göre namazını eda edenin kaza kılana, farzı kılanın nafile kılana, öğle namazını kılanın ikindiyi kılana veya ikindiyi kılanın öğle na­mazını kılana uyması sahihtir. Keza öğle namazını kılanın sabah ve akşam namazını kılana uyması da sahihtir. Bu durumda cemaat mesbûk kimse hükmündedir.

  13. İmama namazın birinci rekatından sonra başlayan kişiye……………………………………….denir. Bu kişi imamla birlikte selam ver…………………………………………………………………………….……

  14. Cemaate namaz kıldıran imam namaza devam edemeyecek bir durumla karşılaşırsa…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

  15. İmam erkek olmalıdır. Kadınlar kendi aralarında cemaat olacaklarsa imam olabilirler.

  16. Maliki ve Hanbeli mezheplerine göre imamın namazı kendi mezhebine göre sahih olursa başka mezhepten birisinin kendi mezhebine uymasa bile namazı sahih olur.

  17. Hanefilere göre nafile kılan farz kılana uyabilir, ancak farz kılan nafile kılana uyamaz.

  18. İmameti caiz olmayanlar………………………………………………………………………..

  19. Saf düzeninde sünnet olan……………………………………………………………………

  20. Münferit kılınan namazlarda kadın erkekten önde veya erkeğin aynı hizasında namaz kılsa erkeğin namazı ifsat………………………….

  21. Cemaatle namaz kılınması halinde imama uymaya da niyet edilir. İmamın imamlığa niyet etmesi ise şart değildir.

  22. İmamın kadınlara imam olmasına niyet etmesi Hanefilerin kadının erkek safları arasına girmesi halinde iki yanındaki ve arkasındaki erkeğin namazını ifsat etmesi görüşleri ile değerlendirmek gerekir.

  23. Kadınlar kendi aralarında imamlık yapa……………………

  24. Namazda ta’dil-i erkan’ın hükmü……………………….

  25. Rüku ve secdelerde tesbihin hükmü…………………………………………………….

  26. Nafile namaz kılmanın mekruh görüldüğü vakit ve yerler…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

  27. İmam-ı Azam’a göre kişi namazdan kendi…………………………………çıkmalıdır.

  28. Namazın son oturuşunda teşehhütten sonra isteği dışında abdesti bozulanın namazı İmam-ı Azam’a göre………………………………………………………………………………….İmam Muhammed ve Ebu Yusuf’a göre…………………………………………………………

  29. Başlanmış nafile namazın tamamlanması gerekir. Başlanmış nâfile namaz herhangi bir nedenle bozulacak olursa kazâ edilmesi Hanefîler'e göre vâcip, Mâlikîler'e göre farzdır. Şâfiîler'e göre ise bozulan nâfile namazın kazâ edilmesi gerekmez.

  30. Namazın son oturuşunu terk eden kişi kalktığı rekatı……………………………………………….döner. oturuşunu yapar. Sonra………………………………………………………………………………………………………………….

  31. Namazların son oturuşunu yapan kimse yeni bir rekat için kıyama kalksa………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

  32. İmam son oturuşu terk ederek kıyama kalksa cemaat………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

  33. İmam son oturuşu yaptıktan sonra kıyama kalksa cemaat………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

  34. İki kişi cemaatle namaz kılarken imamın namazının bozulması halinde…………………………………………………..

  35. Mesbuk imam ola……………..

  36. Müdrik mihrabı ter etmek durumunda kalan imamın yerine geçe……….,



  • Seferilik:

  1. Seferilik…………………………………………………….demektir.

  2. Müsafir………………………………………………………demektir.

  3. Seferilik ………. ve ………. üzerinden yapılan hesaplamalarla tanımlanmaya çalışılmıştır.

  4. Yolculuk hükümleri………………….km ile başlar.

  5. Vatan ………çeşittir. Bunlar………………………………………………………………

  6. Yolculuk hükümlerinin uygulanacağı vatan …………………………………………………

  7. Yolculuk hükümlerinin ilgili olduğu konular…………………………………………………

  8. Yolculukta ilgili namazların kısaltılacağının delilleri………………………………………………………………………………………………

  9. Seferi olanların oruçlarını tutmayabileceklerinin delili……………………………………..

  10. Seferi olanlara Kurban kesmenin vacip olmadığının delili Hanefilere göre……………………………………………………………………………………………….

  11. Seferi olanlara Cuma namazı kılmanın farz olmadığının delili…………………………….

  12. Seferi olanların mest üzerine 3 gün mesh edebileceğinin delili…………………………….

  13. Kadınların mahremsiz tek başlarına sefere çıkamayacaklarının delili……………………..

  14. Seferi iken namazların cem edilerek kılınabileceğinin delilleri…………………………….

  15. Namazların kısaltılması ve kadının seyahati dışındaki seferilik hükümlerinden istifade etmemek genel bir tercihtir. Yani seferilikten faydalanmamak tercih edilmiştir. Ancak namaz ve kadının seyahati konusunda oldukça fazla ihtilaf ve buna bağlı olarak değişken hükümler vardır.

  16. Yolcular dört rekatlı farz namazları…………………………………….rekat olarak kılarlar.

  17. Hanefi mezhebine göre yolcuların namazları kısaltmasının hükmü…………………Aksi davranışta bulunan ……………………………………işlemiş sayılır.

  18. Yolcu, mukim olana imam ola………………………………………………………………mukim olan cemaat eksik kalan rekatları…………………………………..

  19. Yolcu mukime uyarsa namazı ……….. kılar.

  20. Yolcu, mukim imama mesbuk olarak tabi olduğunda namazı………………………………………………………………

  21. Mukim imama uyan yolcu, namazını………………………………………………….kılar.

  22. Müsafir imama uyan mukim, namazını…………………………………………………………

  23. Mukim, müsafir imamın selamından sonra rekatlarını tamamlarken kıraat yap…………………………

  24. Müsafir, namaz içerisinde mihraptan ayrılmak durumunda kalan mukim imamın yerine geçmek zorunda kalsa namazı………………………………………………tamamlar.

  25. Müsafir imama mesbuk olarak uyan mukim namazı kıraat yap…………………………tamamlar.

  26. Şafiilere göre yolculuk sebebiyle taksir yapılacaksa iftitah tekbiri alırken taksire niyet etmelidir.

  27. Yolcuların dört rekatlı farz namazları iki rekat kılmaları Malikilere göre sünnet-i müekkede, şafiilere göre ise ruhsattır.

  28. Şafiilere göre yolculuk sayılacak mesafenin 144 km olması gerektiği ve 200 km yi geçmedikçe kısaltmamayı tercih etme yönünde eğilimler de vardır. Ayrıca Şafiilere göre dört günden fazla kısaltma yapılmaz, eğer yolculuğun süresi belirsizse en fazla 18 gün kısaltabilir.

  29. Yolculukların sıkıntı vermesi halinde ramazan orucu daha sonra gününe gün kaza etmek üzere tutulmayabilir. Buna izin vardır. Aynı şekilde yolculara Cuma namazı kılmaları da farz değildir, ancak kılarlarsa kendilerinden öğle namazı sakıt olur. Klasik fıkıhta yolcuların kurban kesmeleri de vacip görülmemiştir.

  30. Yolculuk konusunda diğer bir gündem de kadınların yolculuk mesafesi sayılan uzaklığa yanlarında erkek mahremleri olmaksızın gidip gidemeyecekleri konusudur. Bu ve diğer konular yolcuların türü ne olursa olsun haklarının ve güvenliklerinin korunması, kolaylaştırma ve insan yararının gözetilmesi esaslarına dayanır. Özellikle kadınların mal, can ve onurunun korunması herhangi bir tacize tecavüze maruz kalmaması için iyi niyetli düşünülmüş hükümler verilmiştir. Ulaşım ve iletişim standartlarının ulaştığı bu günkü şartlarda kadınların yurt içi ve hatta yurt dışı yolculuklarına cesaretleri varsa dinen bir engel çıkarılması doğru değildir. üç günü aşmayacak yolculuklara kadınlar bir kafile, tur organizasyonlarıyla çıkabilirler. Yolculuk sırasında bir risk olacağı ihtimali ile mutlak bir yasak konamaz. Çünkü 89 km lik yolda da risk vardı ve her zaman da olacaktır. Bir de klasik fıkhın ulaşım ve iletişimin bu günkü ile kıyaslanamayacak şekilde olduğu bir dönem de kadına mahremsiz, yalnız, üç gün üç gece seyahat özgürlüğü verdiği hatırlanacak olursa bu daha kolay anlaşılacaktır. Efendimizin sağlanacak asayiş sayesinde kadınların emniyetli bir şekilde yolculuk yapabileceklerini işaret ettiği mesafelere bakınca bu kolayca anlaşılacaktır.

  31. Şafiilere göre 4 günden daha fazla kalmaya niyet edilen yerde seferi olunmaz.

  32. Şafiilere göre 4 günden az kalmaya niyet eden yolculuğu uzun sürerse giriş çıkış hariç ….. gün namazlarını kısaltabilir.

  33. Hanefiler 90 km aşan yolculuklarda 15 gün ve daha az kalacaklar için namazları kısaltarak kılmayı ……….., aksini yapmayı tahrimen mekruh sayarlar. Şafiilere göre ise (90 km, 144 km) gibi uzaklık mesafelerine gidilirse giriş ve çıkış günleri hariç 4 günden daha fazla kalınmayacaksa namazların kısaltılarak kılınması caizdir. Kalacağı süre belli değilse 18 güne kadar kasredebilir, daha fazla edemez.

  34. Şafiilere göre isyan gibi günah olan yolculuklar için seferilik hükümlerinden istifade edilemez. Hanefilere göre ise şekil açısından şartlar gerçekleşmişse iyi kötü herkes istifade edebilir, kötülüklerin günahı ayrıca hesaplanacaktır…

  35. Malikilere göre namazları kısaltmak sünnet-i müekkededir. Şafii ve Hanbelilere göre kısaltmak bir ruhsat olup kişilerin tercihine bırakılmıştır.

  • Cuma ve Bayram namazları:

  1. Cuma namazında cemaat sayısı asgari imam dahil ve imam hariç olmak üzere………kişidir. (Hanefilere göre)

  2. Şafiilere göre Cuma namazının farzları İki hutbe okumak, İki hutbe arasında oturmak, Cemaatle iki rekât namaz kılmak.

  3. Şafiilere göre hutbenin sıhhatinin şartları…………………………………………………..

  4. Hutbe cumanın………………………….şartıdır.

  5. Hutbeyi en az………kişi dinlemiş olmalıdır.

  6. Hürriyeti olmayana cuma namazı………………………………………........................

  7. Cuma namazı için resmi izin olmasını Cuma namazının sıhhat şartı olarak kabul edenler………………dir.

  8. Cuma namazı kılanların zuhr-i ahir namazı kılmaları…………………………………..

  9. Cuma namazı kılan kadının üzerinden öğle namazı………………………Ayrıca öğle namazı kılması……………………

  10. Yolcu, kadın, ama, ağır hasta, camiye gidemeyecek kadar topal, mahkum, zor hava şartları ve can ve mal güvenliğini tehlikeye sokacak bir tehliesi olanlara Cuma farz değildir. Bunlar öğle namazını kılmaları halinde kendilerinden sorumluluk düşer.

  11. Cuma namazına gitmeyen kadınların erkekler Cuma namazını kılmadan öğle namazını kılmamaları gerektiği şeklindeki söylentilerin bir aslı bulunmamaktadır.

  12. Cuma kılınan yerlerin herkese açık olması gerektiği söylense de güvenlik ve özel durumlar sebebiyle bazı yerlere herkesin alınmaması Cuma kılınmasına engel teşkil etmemelidir. Kışladaki bir mescide sivillerin girememesi gibi.

  13. Cuma namazı mazeretsiz terk edilmemelidir. Cumayı ısrarla terk edenler hakkında iyi şeyler düşünülmemektedir.

  14. Bayram namazlarını kendilerine……………………………….farz olanların kılması…………………….tir.

  15. Bayram namazlarında zait tekbirlerin hükmü……………………………………………..

  16. Bayram hutbelerinin hükmü……………………………………………..

  17. Bayram namazları tek başına kılın…………(Hanefiler)

  18. Şafiilere göre bayram namazı………………tir. Cemaatsiz kılına………………………………

  19. Cuma namazı…….……………………………………………………………kişilere farzdır.

  20. Cuma namazının vakti……………………………………………………………..

  21. Cuma namazı kılmak için İslam devleti olması şart……………………………..

  22. Hanefi mezhebine göre Cuma en az ………………kişi ile kılınır.

  23. Hanefilere göre hutbenin rüknü…………………………………

  24. Hanefilere göre hutbe Cuma’nın ……………………………………..şartıdır.

  25. Şafiilere göre Cuma namazı için gerekli olan cemaat sayısı ……………………bunların Müslüman, mükellef, hür. erkek ve mukim olmaları gereklidir.

  26. Malikilere göre imam hariç 12 kişi olmalıdır.

  27. Güvenliliğin ve gizliliğin korunması gibi sebeplerle herkese açık olmayan yerlerde bulunan cemaat Cuma namazı kılabilirler.

  28. Bir yerleşim biriminde birden fazla camide kılınması sebebiyle Cuma namazının farzından sonra Cuma namazının olmadığı kaygısıyla zuhr-ı ahir adı ile bir namaz kılmak gereksizdir. (İlmihal, I, 303) Ancak Din görevlilerinin bulundukları yerlerde yaygın olarak yapıla gelen şeylere karşı münferit uygulamalar yapmamaları ve bu konuda başkanlığın ve amirlerinin bilgisi ve izni dışında hareket etmemeleri gerekir.

  29. Cuma namazı Hanefilere göre imam dahil 4; Şafiilere göre imam dahil 40 kişi ile kılınır.

  30. Şafiiler bayram namazlarında birinci rekatta fatihadan önce …. tekbir, ikinci rekatta yine fatiha’dan önce ….. tekbir alırlar. Ayrıca Şafiiler tekbirlerin arasında “sübhanellahi velhamdü lillahi ………….”derler.

  31. Şafiilere göre Teravih namazının sahih olması için 'Teravih'ten iki rekât namaza niyet ediyorum' veya 'Ramazan kıyamı'ndan iki rekâta niyet ediyorum' demek gerekir.

  • Cem’

  1. Yolculuk veya ihtiyaç olması halinde öğle ile ikindi; Akşam ile yatsı namazları…………………………………..edilerek kılınabilir.

  2. Öğle namazı ikindiye tehir edilerek kılınacaksa buna……………………………………………., ikindi namazı öğle namazı vaktine çekilecekse………………………………………….denir. Aynı durum akşam ile yatsı içinde geçerlidir.

  3. Şafii mezhebine göre yolculuk gibi sebeplerle uygun olan vakitler….…………..edilerek kılınabilir.

  4. Cem’i……………………….namazlar sırası ile kılınmalı, cem’i…………….de ise sırası ile veya aksi şekilde de kılınabilir.

  5. Hanefilere göre yaygın olarak kabul edilen görüş, sadece ………………….zamanı öğle ve ikindi öğle vaktinde……………………………..da, akşamla yatsı namazı yatsı namazı vaktinde……………………de birleştirilerek kılınabilir.

  6. Hanefilerde yaygın kabule göre iki namaz cem edilerek ancak……………………….ve…………………………kılınabilir. Birleştirilerek kılınan bu vakitler …………………..ve…………………………..namazlarıdır.

  7. İbadetlerini genellikle Hanefilere göre yapan bir kişi de, gerektiği takdirde diğer mezhep görüşleriyle amel ederek namazlarını cem ede…………..

  • Cenaze:

  1. Cenaze hizmetleri………………………………………………………………….……………..

  2. Bir kişi öldüğünde yapılacak ilk işlemler………………………………………………………

  3. Cenaze defin işlemlerinin süratle tamamlanması……………………………………………..

  4. Cenaze namazı kılmak farz-ı...........................................................................................

  5. Cenaze namazı kılınmayacak olanlar………………………………………………………

  6. Cenaze namazını cemaatle kılmak şart…………………………………………………

  7. Hanefilere göre, cenaze namazında kıyam ve tekbirlerin hükmü…………………………; Duaları okumanın hükmü………………………; selam vermek ise…………………..

  8. Şafiilere göre cenaze namazının farzları…………………………………………………………

  9. Namazı kılınan cenaze üzerine, ikinci kez cenaze namazı kılına………………..…………….

  10. Hanefilere göre gıyabi cenaze namazı kılın..…; Şafiilere göre gıyabi cenaze namazı kılına……

  11. Hanefilere göre şehitlerin cenazesi yıkan……, namazı kılın………

  12. Şafiilere göre şehitlerin cenazesi yıkan……namazı kılın……………

  13. Namazı kılınmadan kabre konan cenaze üzerine namaz kılına………………………..

  14. Yıkanmadan defnedilen cenaze………………………………………………………………..

  15. Kadınlar cenaze namazı kıla..........................................................................................

  16. Bir kimsenin cenaze namazını yalnızca bir kadın kılsa hükmen yeterli………………………

  17. ….çeşit kefenleme vardır. Bunlar,……………………………………………………………

  18. Erkekler için kullanılan kefen parçaları sırasıyla……………………………………………

  19. Kadınlar için kullanılan kefen parçaları sırasıyla…………………………………………

  20. Ölü olarak doğan çocuğun yıkanması gerek………………………

  21. Çocuk sağ olarak doğar ve kısa süre sonra ölürse yıkan…….namazı kılın…………

  22. Ölü olarak doğan çocuğun cenaze namazı kılı…………………………………….

  23. Çift cinsiyetli olan birisi öldüğünde cenaze hizmetleri………………………………………

  24. Hanefilere göre koca, karısının cenazesini yıkaya……; kadın kocasının cenazesini yıkaya……

  25. İntihar edenin cenaze namazı kılın…………..

  26. Mezarın yönü………………………………………………………..şekilde olur.

  27. Ölen birinin ibadet borçlarını düşürmek için yapılan uygulamaya……………………., para yeterli olmadığı yahut fazla miktara ulaştığında yapılan sembolik değer artırma yöntemine …………….denir. Bunların gerekliliğine dair …………………dan bir delil yoktur.


FIKIH BİLGİSİ / İLMİHAL BİLGİSİ VI (s.378 - 417)

“ORUÇ İLMİHALİ”



  1. Oruç………………yılında farz kılınmıştır.

  2. Orucun Kuran’dan delili…………………………………ayetleridir.

  3. Farz olan oruçlar…………………………………………………………………………

  4. Vacip olan oruçlar………………………………………………………………………….

  5. Vacip oruçlar şeklindeki tasnif…………..mezhebine göre vardır.

  6. Nafile olan oruçlar………………………………………………………………………

  7. Oruç tutmakla mükellef olmanın şartları……………………………………………………

  8. Tutulan bir orucun sahih olmasının şartları………………………………………………

  9. Niyet orucun………...olmasının şartıdır.

  10. Adetli kadının tuttuğu oruç sahih………….orucunu sonradan kaza etmesi gerek………..

  11. Oruç çeşidine göre niyetin zamanı değiş…………….

  12. Oruca niyet mutlaka yapılmalıdır. Hanefilere göre kaza, kefaret ve mutlak adak oruçlarına niyet………………………………………önce yapılmış olmalıdır.

  13. Hanefilere göre ramazan orucu, nafile ve muayyen adak oruçlarına ise…………………………………………………………kadar niyet yapılabilir.

  14. Şafiilere göre ise oruca niyetin zamanı………………………………………………………

  15. Dünyanın yuvarlak olması nedeniyle hilalin doğuş vaktinin ve yerinin farklı olmasına…………………………………….denir.

  16. Oruç tutmamayı meşru kılan sebepler…………………………………………………………

  17. Yolcunun tuttuğu oruç sahih……………………………………………………………………

  18. Hastanın tuttuğu oruç sahih……………………………………………………………………

  19. İftardan önce hastalık ve benzeri meşru bir sebeple sona erdirilen oruçlar sonradan……………………………………………………………………………………………………………………………

  20. Şeker hastalığı gibi kronik bir takım hastalıkları olanların, yaşlılıkları sebebiyle oruca dayanıklılığı kalmayanların tutamadıkları her bir oruç için…………………………….ödemeleri gerekir. Bunu ödemeye imkanları yoksa……………………………………………………….

  21. Fidye, vermekle mükellef olan kişinin……………………………………………dışındaki fakirlere verilmelidir.

  22. Oruçlu olarak uyurken ihtilam olan kişinin orucu……………………..Uyandığında gusül abdesti alması………………………………………...................................................

  23. Kefaret oruçlarına niyet…………………………………yapılmalıdır.

  24. Akşam iftar oldu sanarak iftar edene …………………………gerekir.

  25. Oruçlu eşlerin öpüşmeleri……………………………olmadıkça oruçlarını boz….Ancak ………………..olursa her ikisine de ……………….gerekir.

  26. Hatayla orucunu bozan kişinin iftara kadar oruçlu gibi davranması gerek………….

  27. Oruçlu iken ilişkiye girmeksizin yaşanan boşalma sebebiyle kişiye…………………..gerekir.

  28. Oruçlu iken ihtilam olan kişiye ne kaza ne kefaret gerekir, bu kişiye sadece ……………….gerekir.

  29. Cinsel ilişki dışında, sebepsiz bilerek yeme içme gibi sebeplerle oruç kefareti ………………………….ile ……………………mezhebinde gereklidir.

  30. ………………………………mezhebine göre kadınlara oruç keffareti gerekli değildir.

  31. Kıyafetinde gördüğü kirliliği adete hamleden kadının orucunu bozması halinde, daha sonra adet olmadığı anlaşılsa bu kadına…………………………gerekir.

  32. Kan aldırmak orucu boz……………….

  33. Bile bile orucu bozan bir kadının iftar olmadan adeti başlasa bu kadına ………………….gerekir.

  34. Bozulan nafile oruçları kaza etmenin hükmü……………………………………………

  35. Oruçlu iken kadın çocuğunu emzirse orucu bozu……………………………………….

  36. Oruçlu iken misvak kullanmak, diş fırçası kullanmak mekruh………

  37. Oruçlu iken diş fırçalanır ancak insan fırçalanmaz!

  38. Genel anestezi yapılan kişinin orucu bozul…………

  39. Ramazan orucunu bile bile meşru bir mazereti olmadan bozan kimseye …………………………………………gerekir.

  40. Bozulan ramazan orucu için kefaret cezası gerektiğinin delili………………………………………………(konuyu araştıralım)

  41. Bütün mezheplere göre kefaret sebebi sayılan suç, kusur………………………

  42. Ramazan orucu cinsel ilişki yoluyla kasten bozulsa bütün mezheplere göre ………………….gerekir.

  43. Şafii mezhebine göre oruç kefareti sadece…………………………..den dolayı gerekir.Hanefi mezhebine göre ise hem cinsel ilişki, hem de yeme içme sebebiyle ………………… gerekir.

  44. Şafii mezhebine göre kadınlar kefaret orucu tut………….Hanefilere göre ise bilerek orucunu bozan hem erkek hem kadın kefaret orucu tut……………

  45. Kefaret oruçları Hanefilere göre ara veril……….. tutulur. Kadınların araya adetleri girmesi halinde ara vermeleri bittiğinde hemen başlamaları gerekir.

  46. Şafii mezhebine göre kefaret suçu tekrar ettiği sürece cezası da tekrar eder. Yani bir ramazanda birden fazla kefaret gerektirecek suç işleyen aynı sayıda kefaret öder. Hanefilere göre ise işlenmiş bir kefaret suçu cezası ödenmedikçe ne kadar tekrar ederse etsin bir kefaret yeterlidir. Tuttuktan sonra yeni bir suç işlenirse ona da kefaret gerekir.

  47. Şafii mezhebine göre kazaya kalan ramazan orucu bir sonraki ramazan ayı girmeden kaza edilmelidir. Aksi takdirde bir de fidye gerekir.

  48. Maliki mezhebine göre unutarak yemek içmek vb. orucu boz….., Hanefilere göre boz……

  49. Şafii mezhebine göre hata ile oruç bozul ………., Hanefilere göre bozul ……………………….. gerekir.

  50. Kaza oruçları farz oruçlarda, başlanan ancak meşru bir sebeple veya hatayla bozulan, meşru veya sebepsiz hiç niyet edilmeyen oruçlar için farz, başlanan ancak tamamlanmayan nafile oruçlar için vaciptir.

  51. Kazaya kalan ramazan orucunu gelecek ramazan ayından önce tutmayanlara kaza ile birlikte fidye de gerekir görüşü……………………………….mezhebine göredir. Bunların hangi sebeplerle kazaya kalan oruçlar olduğunu araştırınız.

  52. İmsak, müslümandan alınmış bir “misak”tır.

  53. Arada bir şey yiyip içmeden oruçlu günleri birleştirerek tutulan oruçlara………..……… denir.

  54. Bir günü oruçlu bir günü iftar etme esasına dayalı olarak tutulan oruca…………………….denir.

  55. Kameri ayların 13, 14 ve 15.günlerinde tutulan oruçlara…………………..denir.

  56. Teravih namazının hükmü…………………………….Cemaatle kılmanın hükmü ise……………………

  57. Teravih namazı ……………………….rekattır. Her iki rekatta bir oturmanın hükmü…………………..

  58. Ramazan bayramının ................ gününde, Kurban bayramının ise .............. gününde oruç tutmak, tahrîmen mekruhtur.

  59. Zamanında usulüne uygun olarak yerine getirilemeyen namaz, hac ve oruç gibi ibadetlerin başka bir zamanda yerine getirilmesine……………………..denir.

  60. İbadet niyetiyle ve belli kurallara uyarak ibadetle meşgul olmak üzere bir mescit ya da mescit hükmündeki bir yere çekilmeye………………….denir.

  61. Yerine getirilemeyen bir ibadetin veya ibadette meydana gelen bir eksikliğin yükümlülüğünden kurtulmak için ödenen maddi bedele………………….denir.




  • Oruç suç ve cezaları ile ilgili kabul edilen hükümleri doğru değerlendirmekte yarar vardır. Bazı davranışlar, hükmen orucu bozmuyor olsa da, bazıları bozup kaza gerektirse de, bunu hafife almak yakışık almaz. Müslüman, imsaktan iftara kadar orucunu gözü gibi korumalı, sakınmalı, tabiri caizse oruç benim namusumdur gözüyle bakmalıdır. Savm-ı baştan savar anlamına gelen her türlü davranış oruçtan çalmak demektir. Efendimiz, ahlaksızca tutulan oruca Allahın vereceği bir değer yoktur der. Orucu ne kadar tutarsak, oruç da bizi o kadar tutar!




  • Yukarıda Oruç ile ilgili tamamlanması istenen maddeleri tamamlayınız. Genelde Hanefi mezhebi ölçeğine göre sorulmuş olmakla beraber, bazı maddelerde diğer mezhep görüşleri de soruşturulmaktadır. Bazı maddelerin hazırlanmasında kursiyerlerimizin sıklıkla sordukları sorular esas alınmıştır.



ZEKÂT-FİTRE İLMİHALİ VII

(S.419-509)

  1. Zekat ...............................yılında farz kılınmıştır.

  2. Allahın birbirinden ayırmadığı iki ibadet vardır bunlar……………………………………

  3. Zekatın vücup sebebi ……….. miktarı mala sahip olmak, …………. ise gerekli olan miktarı yerine vermektir.

  4. Zekat ile mükellef olmanın şartları ………………………………………………………

  5. Hanefilere göre zekatla mükellef olmak için akıl ve büluğ şartı aran……………………………………….

  6. Cumhura göre zekat mükellefi olmak için akıl ve büluğ şart………………………….önemli olan …………..büluğa ermesidir.

  7. Zekat vermenin farz oluşundan bahseden deliller…………………………………………

  8. Zekat verilecek yerlerden bahseden ayet……………………………………………………dir.

  9. Zekata tabi mallar ……………………………………………………….……………………

  10. ………… mallar; altın, gümüş, rikaz ve ticarî mallardır.

  11. ………… mallar deve, sığır, koyun, ziraî mahsuller, meyveler ve madenlerdir.

  12. Değeri daha düşük madenle karışık bulunan altın veya gümüşe “…………….” denir

  13. Zekat vermek için malda bulunması gerekli şartlar……………………………………………………………

  14. Zekata tabi malların nisaba ulaştıktan sonra üzerinden bir yıl geçmesine…………………denir.

  15. Zekata tabi malların artısı vasıfta olmasına…………………..denir. hakiki ve hükmi olanı vardır.

  16. Zekatın geçerli olması için gerekli olan şartlar……………………………………………………………….

  17. Zekatın verilecek kişiye verilmesine, teslim edilmesine……………….denir.

  18. Zekat verilebilecek birinin banka hesabına yatırmakla temlik gerçekleş……………….

  19. İlgili öğrencinin masraflarına harcanmak üzere bir kimse zekatı yurt gibi ilgili bir kurumun hesabına yatırsa zekat verilmiş……………………..…………………………….

  20. Zekat nisabına ulaşan her çeşit maldan 1/40 oranında zekat veril..............................zekat oranları malın cinsine göre değiş……………………………..

  21. Altın nisabı............................................ gümüşün nisabı……………………………………….

  22. Hayvanların zekata tabi olması için ………………sınıfından olmaları gerekir. Malikiler bu şartı aramazlar.

  23. Koyunların zekatı: …… koyunda 1; ……… e kadar başka verilmez …….. olunca 2 tane, ……’e kadar yine başka verilmez, ……. olduğunda 3 tane verilir. Bundan sonra …….’a kadar başka verilmez. …….. olduğunda 4 tane verir. Bundan sonra her yüz sayıda bir tane verilir.

  24. Sığırların sayısı ……………, develerin sayısı ……………………..ulaşmadıkça zekat vermek gerekmez.

  25. Tarım ürünlerinden zekat vermek için üzerinden bir yıl geçme şartı………………………

  26. Tarım ürünlerinde her hasat dönemi için ayrı zekat/öşür verilmesi gerek……………………

  27. Sulama masrafları dışındaki ilaç, işçi, mazot ve diğer harcamalar için ödenecek miktardan indirim yapı……………………………..

  28. Tarım ürünlerinden……………………………………….1/10; kendi emeği ile ………………………………..1/20 oranında zekat verilmesi gerekir.

  29. Din İşleri Yüksek Kurulu, 07/08/2001 tarihinde, Kurul Başkanı Doç. Dr. Şamil DAĞCI'nın başkanlığında toplanmış ve "günümüz şartlarına göre öşür oranları ve yapılan masrafların ziraî mahsulden düşürülmesi" konusu görüşülmüştür. Yapılan Müzakereler sonucunda; Türkiye topraklarının mülk arazi olduğu, bu nedenle elde edilen zirâî mahsulden öşür verilmesinin gerektiği, Tarımsal ürünlerin zekatında, elde edilen hasılattan (gayr-i safî), ürün için yapılan günümüz tarım şartlarının getirmiş olduğu ekstra masraflar çıkarıldıktan sonra, geriye kalan ürünün nisap miktarına ulaşması halinde, tabiî yollarla sulanan arazîde 1/10, masraf veya emekle sulanan arazide 1/20 oranında zekat verilmesi gerektiği,
    Karara bağlanmıştır.

  30. Hanefilere göre tarım ürünlerinin zekatını verme konusunda akıl ve baliğ şartı aran…………..

  31. Bir toprağın düşmandan savaşla veya savaşsız alınıp mülkiyeti devlete, yararlanma hakkı harac karşılığı eski sahiplerinde bırakılmasına “…….” Denir.

  32. Öşürde …………, haracta ………………….anlamı vardır.

  33. Ebu Hanife’ye göre dayanıklı (bozulmadan bir yıl kadar durabilen) dayanıksız tüm tarım ürünleri nisaba takılmaksızın zekata tabi………….

  34. Ebu Yusuf ve İmam Muhammed’e göre dayanık......tarım ürünlerinden olup, miktarı………………….ulaşan mallardan öşür gerekir.

  35. Kiraya verilen toprağın zekatı Ebu Hanife’ye göre kira…………….., Ebu Yusuf, İmam Muhammed ve diğer çoğunluğa göre kira…………aittir.

  36. Harac arazisi: ……………………………………………….……………

  37. Öşür arazisi: ……………………………………………….…

  38. Miri arazi:…………………………………………………………...

  39. Bir şirketteki ortaklık payını belirleyen belgeye “…………………………” denir.

  40. Şafii mezhebine göre kişi usul ve füruna zekat vere………Hanefilere göre ……………..

  41. Kişi üvey kızına veya oğluna zekat vere…………………………………………………

  42. Kişi üvey annesine ve babasına zekat vere……………………………………………………

  43. Kişi kızına zekat vere………………….damadına……………………...................................

  44. Kişi usul ve füruna zekat vere..........................................................................................

  45. Kişi kardeşine zekat vere..........................................................................................................

  46. Kişi dedesine zekat vere..........................................................................................................

  47. Şafii mezhebine göre koca, hanımına zekat vere………….hanefi mezhebine göre vere………………………

  48. Şafii mezhebine göre kadının zekatını kocasına vermesi caiz……. Hatta ……….. Çünkü kadının kocasına ve çocuklarına bakma gibi bir sorumluluğu yoktur.

  49. Şafii mezhebine göre Haşimoğullarına zekat verilmesi bugünkü şartlarda caiz………., Hanefilere göre………………………

  50. Gayr-i müslimlere zekat veril………………………………………………………

  51. Müellefe-i kulüb…………………………………………..………………………

  52. Yedi yaşından küçüklere ve akıl hastalarına doğrudan zekât vermek caiz değildir. Bunların velilerine verilebilir.

  53. Zengini küçük çocuğuna zekat vermek caiz değildir. Büyük çocuklarına verilebilir. Çünkü babasının zenginliği ile o da zengin sayılır.

  54. Zengin bir kadının yetim ve babası müslüman olan çocuğuna zekat verilebilir. Çünkü bu çocuğun nesebi babası yönünden sabit olup, anasının serveti ile zengin sayılmaz. (bunun üzerinde düşününüz?)

  55. Fıtır sadakasının hükmü……………………………………………………………

  56. Fıtır sadakasının delili……………………………………………………………………

  57. Kendilerine fitre verilecekler …………………………………………………

  58. Kişi usul ve füruuna fitre vere…………eşine vere………………………………(hanefi)

  59. Müslüman olmayanlara fitre veril………………………………

  60. Fıtır sadakası ile yükümlü olmak için………………………………………

  61. Fitre verecek kişilerin büluğa ermeyen küçük çocukları için fitre vermeleri gerek……………………………

  62. Büluğa ermemiş küçük çocukların kendileri için fitre vermeleri vacip………………………………………...

  63. Doğmamış çocuk için fitre vermek vacip……………………………………………

  64. Fıtır sadakası ile yükümlü olmak için gerekli olan zenginlik nisabı zekatla aynı……… üzerinden yıl geçme şartı aran ………………………fitre için malın nami olması da şart………………………………………….

  65. Altının nisabı………miskal, gümüşün nisabı 200………..dir. (80gr, 560 gr)

  66. Fitre vermek için yıl geçme ve malın nami olma şartı aran………………………

  67. Fitre Hanefilere göre………….., diğer mezheplere göre………………dır/d

HAC İLMİHALİ VIII

( S.512-571)

  1. Belirli zamanda belirli mekanları belirli bir usul çerçevesinde ziyaret etmeye………denir.

  2. Kişi kendisine farz olan hac ibadetini yerine getirmekle yükümlüdür; fakirlere sadaka vermekle bu sorumluluktan kurtulmaz. Bu itibarla hac yerine sadaka veren kişi hac ibadetini yerine getirmiş olmaz.

  3. Hac ibadeti hicretin...........yılında farz kılınmıştır.

  4. Hac ibadeti …farklı şekilde/niyetle eda edilebilir. Bunlar…………………………………dır.

  5. Tek bir ihramla sadece hac yapılırsa …………………………..; tek bir ihramla hem umre hem hac yapılırsa buna……………………………………haccı, iki defa ihrama girerek ayrı ayrı hem umre hem hac yapılırsa buna ………………………………….haccı denir.

  6. Peygamberimiz...............kez hac yapmıştır. Peygamberimiz …………… haccı yapmıştır.

  7. Hanefilere göre en faziletli hac şekli……………….haccıdır.

  8. Şafii ve Malikilere göre en faziletli hac şekli……………………..haccıdır.

  9. Hanbelilere göre en faziletli hac şekli …………………haccıdır.

  10. Ülkemizden gidenlerin büyük çoğunluğu ……………….haccı yapacak şekilde niyet yaparlar.

  11. Temettu haccı yapacak olanlar önce………..yaparlar ve ihramdan çıkarlar. Arafata çıkacaklarında tekrar……………..girerler.

  12. Temettu haccı yapacak olan…………niyetiyle ihrama girer, Mekke’ye varıp yolculuğu tamamlanınca, umresini yapar ve ……………çıkar.

  13. Kıran haccı yapacak olanlar …………….ve………………birlikyte niyet ederler, Mekke’ye vardıklarında önce ….. yaparlar ve ………….. çıkmazlar.

  14. Umre yapacak olan umre tavafını yapmaya niyet ederek kabe çevresinde ….. kez döner. Tavafa ……………….köşesinden başlar ve orada bitirir. Hanefilere göre tavafın………farz, 3 şavtı ………….dir. tavafı ihramlı olarak yapmak farz, abdestli olarak yapmak…………….tir. tavaf bittikten sonra iki rekat tavaf namazı kılmak …………..tir. Sonra safa merve arasında umrenin……………yapar. Say da safa’dan merve’ye 4 merve’den safa’ya 3 tur yapılır. Saydan sonra …………olup ihramdan çıkar. Umre ibadeti bu kadardır. Her şey yolunda giderse yaklaşık bir-iki saatte yapılabilir.

  15. Umresini yapan kişi ihramdan çıkar, arafata çıkıncaya kadar ihramsız durur. Yani normal hayatına döner. Arafat’a çıkacağında tekrar hac yapmaya niyet ederek ihrama girer.

  16. Haccın farzları…………….Bunlardan………………………… rükün; …………… ise şarttır.

  17. İhramsız geçilemeyen sınırlara……………………………………………………denir.

  18. Mikat sınırlarının mescidi harama en uzak olanı…………….……………….., en yakın olanı……………………….dir.

  19. Harem sınırlarının un uzak noktası…………………….., en yakın noktası ise……………………….dir.

  20. Mescidi Haram merkez alınarak tam bir daire şeklinde olmayan noktaların birleşerek oluşturduğu ….. bölge vardır. Bu bölgeler………………,………………ve ………….……. tır.

  21. İhram yasakları………………………………………………………………sonra başlar.

  22. İhramın iki farzı………………………………………………………………………

  23. Hanefilere göre ihrama girerken bir kere telbiye söylemek………..

  24. İhram yasakları……………………………………………………………………………

  25. Kadın ihramlı iken iç ve dış çamaşır değiştire...........................................

  26. Kadın ihramlı iken çorap ve ayakkabı giye.............................................

  27. İhram yasaklarına uymamanın cezası……………………………………………………

  28. Hava limanında ihram giymek şart………….…mikat sınırını geçmeden ihrama girilmesi yeterli…………

  29. İhram yasakları ihramı giyince değil,…………………….……………..sonra başlar.

  30. İhramlı iken banyo yapıl...................................................................................................

  31. Haccın zamanla ve mekanla kayıtlı en önemli rüknü…………………….dir.

  32. Arafat vakfesi zilhicce’nin …..günü…………..de başlar,…………………………..kadar yapılabilir.

  33. Hanbeli mezhebine göre vakfe ………….9. günü……………………………itibaren yapılabilir.

  34. Arafat vakfesinde taharet şartı……………..bu nedenle adetli kadınlar vakfe yapa………….

  35. Arafat vakfesine yetişememeye………………………..denir.

  36. Hacılar arefe günü……………………...kadar arafatta kalırlar. Bunun hükmü…………….

  37. Vakfenin sahih olmasının şartları……….……………………………………………………….

  38. Hacılar arafattan ayrıldıktan sonra ………………..vakfesini…………………………yaparlar.

  39. Müzdelife vakfesinin hükmü..................................................(Hanefiler ve Şafiiler)

  40. Müzdelife vakfesi………günü……………sonra yapılmaya başlanabilir ve …………..kadar devam eder.

  41. Müzdelife vakfesini yapan hacılar sonra …………giderler ve …………….cemresine……taş atarlar. Bayramın birinci günü sadece büyük şeytan taşlanır. Bundan sonra isteyen kurbanını kestirdikten sonra isteyen de daha önce tıraş olup ihramdan çıkabilir.

  42. Bayramın 1.günü Mina’dan Mekke’ye gelen hacı ………………….tavafını haccın tavafını yapmaya diye niyet ederek yapar. Ziyaret tavafı bayramın ilk üç gününde yapılması Ebu Hanife’ye göre vaciptir.

  43. Tavafa …………………….köşesinden kabe…………tarafa alınarak başlanır.

  44. Tavaf………….in dışından yapılmalıdır.

  45. Tavaf için abdestli olmak Hanefilere göre………………………………………………

  46. Tavafın son 3 şavtını abdestsiz yapana ……..gerekir.

  47. Tavaf sırasında sağ omuzun açık bırakılmasına………………………………...denir.

  48. Tavaf sırasında hızlı ve çalımlı yürümeye……………………denir.

  49. Tavafı abdetsiz yapana..................................gerekir.

  50. Tavafı abdestsiz yapan abdestli olarak iade etse ceza düş................................................

  51. Tavafın.....şavtı......diğer şavtları.................terk edilen şavtlar için..................................

  52. Haccın vacibleri……………………………………………………………………………

  53. Sa’y Hanefilere göre haccın ………………Şafiilere göre………………….

  54. Şafii mezhebine göre şeytan taşlamak haccın……………………….hanefi mezhebine göre…………………………………….

  55. Sa’y yaparken abdesti bozulanın sa’y’i ifsat.....................................................................

  56. Sa’y’in .............şavtı..................diğerleri.......................terk edilen her şavt için..........gerekir.

  57. Adetli kadın Sa’y yapa…………………………………………………………..............

  58. Sa’y sırasında iki yeşil direk arasındaki hızlıca yürüyüşe…………….denir. Hükmü……………..

  59. Şafiilere göre sa’y yapmanın hükmü……………………………………….

  60. Şeytan taşlama, tıraş olma, kurban kesme ve müzdelife vakfesi haccın…………………..dir. (Hanefilere göre)

  61. Veda tavafının hükmü…………………………………..............(Hanefilere göre)

  62. Hacılar Kurban kesilmeden ihramdan çıka...............................................

  63. Vakfeleri abdestli yapmak şart.............................................................

  64. Adetli kadınlar vakfe yapa..................................................................

  65. Adet gören kadın sa’y yapa.................................................................

  66. Arafat vakfesinden önce ihramlı iken ilişkiye giren kimsenin haccı…………………………………………………………………………………………

  67. Ziyaret tavafını ihramlı olarak yapmak şart ……………………………………………

  68. Umre tavafı ihramsız yapıla...................................................................

  69. Umre Hanefilere göre……………………şafiilere göre ……………………………………

  70. Şafii mezhebine göre umre’nin rükünleri…………………………………………………

  71. Bayramın birinci günü ……………………cemresine………………taş, bayramın diğer günleri sırasıyla………………………………………………………………cemrelere ………………taş atılır.

  72. Bayramın 2 ve 3. günü …………………..önce şeytan taşlanmaz.

  73. Şeytan taşlamayı vaktinde yapamayanlar…………………………………günlerinde bunu kaza edebilir.

  74. Veda tavafı Şafiilere göre haccın………………hanefilere göre …………………

  75. Umre tavafını ve sa’y-ini yapan kendi kendini tıraş ede.....................................ve ihramdan çıkabilir.

  76. Umre’nin ………….farzı vardır. Bunlar…………………………………….(Hanefiler)

  77. Umre’nin vacipleri……………………………………….......................(Hanefilere göre)

  78. Hanefi mezhebine göre umrenin hükmü…………………………………………...........

  79. Kadının hacca gidebilmesi için yanında mahremi olması gerek...………………………

  80. Hac ve umre arasındaki farklar……………………………………………………

  81. Ceza ve hedy kurbanlarının …………bölgesinde kesilmesi şart………………………..

  82. Ceza kurbanlarının etinden………………………………………yiyemez

  83. Hac ve umre ibadeti sırasında işlenen bir takım suçlar ve cinayetler sebebiyle gerekli olan cezalar………………………………………………………………………………………

  84. Bedene cezası …… sebepten ötürü gerekir. Bunlar …………………………………………………………………………………………………

  85. Bir kimse vakfeden sonra şeytan taşlasa, kurbanını kesse, ziyaret tavafını da yapsa tıraş olmadan ve ihramdan çıkmadan önce eşi ile birlikte olsa cezası………………………………………………………..

  86. Vakfe’yi zamanında yapamayan, vakfe’ye yetişemeyen kimselere…………….denir.

  87. Muhsar,……………………………………………………………………………………………………………………………………………

  88. Haccın vaciplerinden birinin terk edilmesi halinde ………………..gerekir.

  89. Ceza kurbanlarının harem bölgesinde kesilmesi şart………………

  90. Ceza kurbanlarının etinden, cezalı kişi…………………………..……yiye………..

  91. Gerek sadakaların gerekse bu kurbanların etlerinin, sadece Harem bölgesindeki yoksullara verilmesi ve yedirilmesi gerekmez. Diğer yerlerdeki yoksullara da verilebilir.

  92. Peygamberimiz haccını……………………..niyetiyle eda etmiştir.

  93. Vakfeden sonra birinci tehallülden önce, ilişkiye girmenin cezası…………………………………..

  94. Şafii ve Hanbeli mezheplerine göre vekilin kendi adına hac yapmış olması gerek……….

  95. Şafii ve Hanbelilere göre bilmeden, yanılarak, unutarak ihram yasaklarının çiğnenmesi halinde ceza düş…………

  • Hac ibadeti bizzat eda edilmedikçe bütün detayları anlaşılamaz. Kitaplardan, görsel ve işitsel materyallerden teorik bilgiler artırılabilir, ancak tam olarak anlaşılmayabilir.

  • Hac İbadeti ile ilgili bütün detayları mezhep mukayeseleriyle birlikte görmek için DİB’nın “Hac İlmihali”ne bakılmasını tavsiye ediyoruz.



KURBAN İLMİHALİ IX

(C.2, S.2-27)

  1. Kurban hicretin……yılında meşru kılınmıştır.

  2. Kurban Mükellefi……………………………………………………………………………dir.

  3. Ebu Hanife ve Ebu Yusuf’a göre akıl ve buluğ kurban mükellefi olmanın şartı…………., İmam Muhammed’e göre şart….Fetva da buna göre verilmiştir.

  4. Yolcuya kurban kesmenin gerekli olmadığı konusunda Hz. Ali’ye atfedilen ”Yolcu olan kişiye Cuma namazı ve kurban ve vacip değildir.” sözüne dayanılır. Ayrıca yolcu iken Halife Ebu Bekir ve Ömer (r.a.) kurban kesmemişlerdir.

  5. Hanefi, Maliki ve Hanbelilere göre Bayramın 3. günü akşamı güneş batıncaya kadar, Şafiilere göre ise 4. günü akşamı güneş batıncaya kadar kurban kesilebilir. (her iki cephenin de dayandıkları hadisler var.)

  6. Bayram namazı kılınan yerleşim yerlerinde bayram namazından önce kurban kesil……….

  7. Üç kişi kurban bir kişi adak niyeti ile bir hayvana ortak ola…………………….............

  8. Kurban nisabı……………………………………………………………........................üzerinden yıl geçme şartı aran…………………………………..

  9. Kesilen bir hayvanın karnından çıkan yavru canlı ise ve yavru anne karnında oluşumunu tamamlamışsa kesilerek yenebilir. Organları tam gelişmemiş yavru yenmez. Ölü çıkan yavrunun kesim işleminden önce öldüğü biliniyorsa yenmesi haramdır. Ölümünün annenin kesimiyle olduğu bilinirse yenilebileceği söylenmektedir. Ebu Hanife’ye göre meyte hükmündedir. Annenin kesilmesi karnındaki yavrunun da kesilmesi demektir.354

  10. Zekât, kurban ve Fitre için asgari zenginlik ölçüsü nisap olmadıkça yükümlülük meydana gelmez.

  11. Kurbanlık hayvanın yemek borusu, nefes borusu ve iki kan damarının kesilmesi gerekir.

  12. Çift cinsiyetli hayvanlar kurban ol…………………

  13. Aldıktan sonra özürlü hale gelen hayvanlar kurban edilmez, yerlerine yeni hayvan alınır. Fakir bir kimsenin ise alması gerekmez çünkü nafile olacağından kusurları hafife alınabilir. Hatta zenginin bile Hanefiler dışındakilere göre alması gerekmez.

  14. Zenginin kurbanı kaybolsa veya çalınsa, yerine başkasını kestikten sonra bulunsa bunu kesmesi gerekmez. Aynı durumdaki fakirin kesmesi gerekir diyenler olsa da bunu mutlak olarak söylemek çok anlaşılır görünmemektedir.

  15. Zenginin aldığı kurban ölse yerine yenisini alması gerekir. fakire gerekmez.

  16. Kurbanlık hayvan kaybolsa yerine başkası alınsa, kaybolan bayram günlerinde bulunsa zengin bunlardan dilediğini kurban eder, fakir ikisini de keser denirken herhangi bir nass’a dayanılmamaktadır. Bu yorum, fakirin kestiği kurbanı, adak kurbanı hüviyetindedir yorumlarıyla söylenmiş bir sözdür.

  17. Fakirin kurbanı kaybolsa yenisini alması…………………………eskisi bulunsa……………………………….

  18. Kurban Hanefilere göre bayramın 3.günü akşamına kadar kesilmelidir. Şafiilere göre dördüncü günü de kesilebilir.

  19. Kurbanlık hayvanı değiştirmek caiz…………………………..

  20. Kurban edilmek üzere alınan hayvan kesilmeyip, bayramın 3 günü geçse bu hayvanın mevcut ise kendisi, istihlak edilmişse kıymetini yoksullara vermek gerekir.

  21. Günün de yanılsalar, namaz kılıp kurban kesseler, sonradan arife olduğu anlaşılsa namaz ve kurban geçerli sayılır. (döndüren, s.613)

  22. Kurban, adak, akika, hedy, ceza, kefaret ve benzeri farklılıklar bir hayvanda ortak olmaya engel değildir.

  23. Kurbanlık hayvanın kesilmeden önce sütünden ve yününden yararlanmak uygun görülmemiş, yararlanıldıysa bedeli sadaka olarak verilir.

  24. Kurbanlık hayvanlardan koyun ve keçi………; sığır ve manda…………..; develer ………………….yaşını doldurmalıdır.

  25. Kurban kesmek Hanefilere göre vacip, diğerlerine göre………………………………………….

  26. Kredi kartı ile ve taksitle alınan kurban caiz……………………………….

  27. Kurban bayramında bir hayvanı kesmek yerine parasının ihtiyaç sahibine verilmesi kurban yerine………………………………

  28. Kurban………………………………………………………………………………………….kadar kesilmiş olmalıdır. (Hanefilere göre)

  29. Kopya hayvan kurban ol………………………………………………………………………….



YEMİN

  1. ..……….çeşit yemin vardır. bunlar.....................................................................................

  2. Yemin-i…………….……için kefaret gerekir.

  3. Yemin kefareti için on fakire fıtır sadakası miktarı bir şey verilmesi, bir yoksula on gün birer fitre verilmesi veya on gün sabahlı akşamlı doyurulması da yeterlidir. (Döndüren, s.465)

  4. Bir şeyin öyle olduğu zannedilerek veya ağız alışkanlığıyla yapılan yemine………………………………….; geçmiş zamanda meydana gelmeyen bir işin olduğuna veya yapılan bir şeyin olmadığına bilerek yalan yere yapılan yemine……………………………………..denir. Bu yemin büyük günah olup, sahibini günaha daldırdığı için bu isim verilmiştir. Bilerek ve Allâh’ın adını anarak yalan yere yapılan yeminin bağışlanması için, kişinin gerçekten pişman olarak ve bir daha böyle bir hataya düşmemek üzere Allah’tan af dilemesi gerekir. Yalan yere yaptığı yemin sebebiyle başkasının hakkının zayi olmasına sebep oldu ise, bu zararı tazmîn edip onlardan helallik istemelidir.

  5. Mümkün olan ve geleceğe ait bir şeyi yapmak veya yapmamak üzere yapılan yemine…………………………………………denir. Bir kimsenin şu işi yapacağım veya yapmayacağım diye yemin etmesi böyledir. Yeminin sahih olması için yemin edenin akıllı, buluğ çağına erişmiş ve Müslüman olması gerekir. Ayrıca bu sözüyle yemini kastetmiş olmalıdır. Bunun yanında yeminin Allâh’ın isimlerinden biriyle veya O’nun sıfatlarıyla yapılmış olması gerekir. Allâh ve sıfatları dışında başka şeylere yapılan yemin, bu yemin kapsamına girmez.

  6. Yemin kefareti için oruçların Hanefilere göre peş peşe tutulması gerek……………Şafiilere göre gerek………………….

  7. Yemin kefareti için on fakire fıtır sadakası miktarı bir şey verilmesi yeterli olur. Bir yoksula on gün birer fitre miktarı sadaka verilmesi veya on gün sabahlı akşamlı doyurulması yeterli olur. Ancak on fitre miktarı bir yoksula bir günde verilemez, bir fitre sayılır. Bunun gibi on elbise bir günde bir fakire verilmez, ancak bir yoksula on gün birer elbise verilebilir. (Döndüren, 465)

  8. Yemin kefareti için ayni yada nakdi yardımların verileceği kişiler……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

ADAK

  1. Kişinin farz veya vacip cinsinden bir ibadeti yapacağına dair Allâh’a söz vererek o ibadeti kendisine borç kılmasına…………………. denir.

  2. Adağın geçerli olabilmesi için adakta bulunan kimsenin Müslüman, akıllı ve ergenlik çağına gelmiş bir kimse olması gerekir. Çünkü adakta bulunma, sonucu itibariyle ibadet grubunda yer aldığından, tam eda ehliyeti gerekir. Dinî bir hükümle yükümlü olmadıkları için çocuğun ve delinin adakları muteber değildir.

  3. Adak kurbanının etinin, adağı yapan kişinin usûl ve fürûu (yani annesi, babası, nineleri, dedeleri, çocukları, torunları) dışında kalan fakirlerlere dağıtılması gerekir. Ancak, adakta bulunan kişinin ve evindekilerin, etinden az miktarda yemelerinde sakınca yoktur

  4. Adak, kişinin bir ibadeti yapacağına dair Allâh’a söz vererek üzerine borç kılması anlamına geldiğinden, bu borçtan kurtulması için adağını yerine getirmesi gerekir. Bundan dolayı kurban keseceğine dair adakta bulanan kişi, ancak kurban kesmek suretiyle adağını yerine getirmiş olur. Bu itibarla, adak kurbanını kesmek yerine, parasını fakirlere vermek ya da ayni yardımda bulunmakla bu adak yerine getirilmiş olamaz

  5. Adağın geçerli olması için adanan şeyin yerine getirilmesi fiilen ve dinen mümkün ve meşru olması, mal ise adayan şahsın mülkiyetinde bulunması gerekir.

Bu itibarla bir kişinin, sahip olmadığı malı adaması geçersiz, sahip olduğundan fazlasını adaması halinde ise sadece sahip olduğu kadarı hakkında geçerlidir. Adakta bulunan kişinin, adağını kendi malıyla yerine getirmesi gerekir. Kendi malı yok ise tövbe etmeli, mal edindiğinde de adağını yerine getirmelidir.

Bedeni ibadetler konusunda ise; oruç tutmayı adayıp da yaşlılık ve hastalık gibi mazeretleri sebebiyle adaklarını yerine getiremeyecek olan kişiler, her bir oruç için bir fidye vermeleri gerekir. Bunlar namaz adamışlarsa; ima ile de olsa adadıkları namazları kılmalıdırlar. Şayet bunları da yapamazlarsa Allâh’a tövbe etmelidirler. Böyle bir kişi, daha sonra bu ibadetleri yapmaya gücü yeterse, adağını yerine getirmelidir



  1. Yerine getirilmeyen adaklar için ………………kefareti verilmesi veya ödenmesi gerekir.

  2. Kurban adanmışsa, kesilecek hayvanın kurbanlık hayvanlarda olması istenen özellikleri taşıması gerekir.

  3. Ömür boyu bir şey yapmayı adayan kimse…………………………………………………………….

  4. Söylediği ile söylemek istediği farklı olan kimse………………………………………………………



Ek 1: İlmihal Kitapları

Aşağıdaki listede ilmihal çalışmalarından önemli bir kısmının isimleri ve yazarları yer almaktadır.

1. Açıklamalı İslam İlmihali / Mehmet Paksu

2. Açıklamalı Muamelatlı İslam İlmihali / Ali Fikri Yavuz

3. Ansiklopedik Büyük İslam İlmihali / Ahmet Debbağoğlu, İsmail Kara

4. Ansiklopedik İslam İlmihali / Hamdi Mert

5. Bir Müslüman’ın Yol Haritası / Akademi Araştırma Heyeti

6. Büyük İslam İlmihali / Ömer Nasuhi Bilmen

7. Delilleriyle İslam İlmihali / Hamdi Döndüren

8. Diyanet İslam İlmihali / Seyfettin Yazıcı, Lütfi Şentürk

9. Emanet ve Ehliyet “İslam İlmihali I- II” / Yusuf Kerimoğlu

10. İlm-i Hâl / S. Ahmet Arvasi

11. İlmihal I-II “İman ve İbadetler-İslam ve Toplum”/ Heyet (TDV)

12. İslam Dini / Ahmet Hamdi Akseki

13. İslam Dini Esasları / Cemal Sofuoğlu

14. İslam Dini İlmihali / Mehmet Aydın

15. İslam Dini ve İlmihali / İsmail Kaya

16. İslam İlmihali / Fahrettin Atar, İlyas Çelebi, Mehmet Erdoğan, Rahmi Yaran

17. İslam İlmihali / Mehmet Dikmen

18. İslam İlmihali / M. Asım Köksal

19. İslam İlmihali / Ömer Öngüt

20. İslam İlmihali / Mustafa Varlı

21. İslam’da İnanç İbadet ve Günlük Yaşayış Ansiklopedisi / İbrahim Kâfi Dönmez

22. İslam’da İbadet “İlmihal” / Ali Özek

23. Kur’an ve Sünnet Işığında İslam İlmihali / Celal Yıldırım

24. Müslüman’a Büyük İlmihal / Ahmet Hamdi Akseki

25. Müslüman’ın El Kitabı / Kemal Güran

26. Müslümanlık ve Kur’an-ı Kerimden Ayetlerle İslam Esasları / Yusuf Ziya Yörükan

27. Tam İlmihal Saadeti Ebediyye / M. Sıddık Gümüş

28. Yeni Amentü Şerhi “Büyük İlmihal” / Numan Kurtulmuş

29. Yeni İslam İlmihali / İsmail Mutlu

30. Yeni İslam İlmihali / Süleyman Ateş

31. Ehl-i Beyt Yolu Alevi İlmihali / Kemal Kılıçoğlu

32. Kitap ve Sünnet Işığında Sahih İlmihal / Seyfullah Erdoğmuş

33. Çağdaş İslam İlmihali / Sami Kocaoğlu

34. Modern İlmihal / Beşir İslamoğlu

35. Hanefi ve Şafii Mezhebine Göre Büyük İlmihal / Celal Yıldırım

36. Hanefi ve Şafii Mezhebine Göre İbadetlerin Edebve Sırları / M. Seyda Konyevi

37. Mukayeseli İbadetler İlmihali / Vecdi Akyüz

38. Büyük Şafii İlmihali, Gönenç, Halil, Yasin Yayınevi, İstanbul ty.

39. Büyük Şafii İlmihali, Keskin, Mehmet, Semerkand Yayıncılık, İstanbul 2005

40. Kaynaklı Şafii İlmihali, Can, Mehmet, Şefkat Yayıncılık, İstanbul 2003

41. Şafii İlmihali, Ahmet Serdaroğlu-Yakup İskender, Diyanet, Ankara, 1965

42. Ahir Zaman İlmihali, Hayri Kırbaşoğlu, Yayınevi, 2010

43. Fahrettin Şeker, Dört Mezhebe Göre İslam İlmihali, Çıra Yayınları



FIKIH KAYNAKLARI VE GÜNCEL DEĞERİ

A. Fıkıh Kitapları

a. Hanefi Fıkıh Kitapları

Hanefi fıkıh kitapları, zahiru’r-rivaye, nevâdir ve vakıat olmak üzere üç kısma ayrılır.



Zahiru’r-Rivâye Kitapları:

İmam Muhammed tarafından, Ebu Hanife ve Ebu Yusuf’a ait görüşlerin derlenmesi ile oluşturulan kitaplardır. İmam Muhammed bu kitaplarda kendi görüşlerine de yer vermiştir. Bunlar imam Muhammed’ten bize kadar tevatür derecesinde bir sağlamlıkla ulaşmışlardır. “Mesaili Usul” adını da alan zahirür-rivâye kitapları şunlardır.



  1. el-Asl (el-Mebsût)

  2. el-Camius-Sağir

  3. el-Camiu’l-Kebir

  4. ez-Ziyâdât

  5. es-Siyeru’s-Sağir

  6. es-Siyeru’l-Kebîr

Hakim-i Şehid (334/945) bu altı kitabı “el-Kâfi” adı altında bir araya getirmiştir. Şemsul-eimme Serahsî (500/1106) ise “el-Kâfi”yi, “el-Mebsût” adı altında şerh etmiştir.

Nevâdir Kitapları:

Bunlar, yine üç imamın görüşlerini toplayan kitaplardır. İmam Muhammed tarafından nakledilmiştir, ancak zahiru’r-rivaye derecesinde değildir. Nevadır kitapları şunlardır:



  1. Keysâniyyât

  2. Harûnîyyât

  3. Cürcanîyyât

  4. Rakkiyyât

  5. Ziyadetu’z-Ziyâdât

Vakıât Kitapları :

Hükümleri aslında mezhepte tasrih edilmeyip daha sonraki fakihler tarafından içtihad veya tahriç yoluyla hükmü verilen meselelerin yer aldığı kitaplara “vakıât” denir. Bunlara “Fetâvâ ve Nevâzil” de denir.

Bu tür kitapların ilki Ebul-Leys Semerkandî’nin (375/985) “Nevâzil” adlı kitabıdır. Ondan Ahmed b. Musa b. İsa (550/1155) “Mecmu’n-Nevâzil” adlı eserini yazmıştır. Diğer vakiât kitaplarından bazıları şunlardır:


  1. Ebu’l-Hüseyin Ahmet Kudûri (428/1036), Muhtasar,

  2. Alauddîn Muhammed Semerkandi (539/1144), Tuhfetu’l-Fukaha,

  3. Ebu Bekr Mes’ud Kâsânî (587/1191), Bedâyıu’s-Sanâyi’fi Tertibi’ş Şerâyi’,

  4. Burhanuddîn Ali Merginânî (593/1197), Hidâye,

  5. Burhanuddin Mahmut Buhârî (616/1219), Muhit-i Burhânî,

  6. Fahruddin Osman Zeyla’î (743/1342), Tebyin’ûl-Hakâik, (Kenz Şerhi),

  7. Bedrüddin Mahmut Semave (823/1420), Camiu’l-Fusûleyn,

  8. Kemal İbn Humâm (861/1457), Fethül-Kadir,

  9. Molla Husrev (885/1480) Düreru’l-Hukkâm,

  10. İbrahim Halebi (956/1549), Mutlaka'l-Ebhûr,

  11. Hasan’Şu’rünbilalî (1069/1658), Merakî’l-Felâh,

  12. Şeyhzâde Damad (1078/1667), Mecmau’l-Enhur,

  13. İbn Abidin (1252/1836), Reddu-‘l-Muhtâr ala’d-Dürri’l-Muhtâr.

Hanefi fıkhında “Mütûn-ı Erba’a” diye bilinen dört muteber fıkıh kitabını da burada zikretmek gerekir. Mütûn-ı Erba’a şunlardır:

    1. Sedru’ş-Şeria ( 8/14. asır ), Vikâye,

    2. Abdullah Mevsıli (683/1284), Muhtâr,

    3. İbnü’s-Sa’atî ( 694/1295 ), Mecma’u’l-Bahreyn,

    4. Ebu’l-Berekât Abdullah Hafizuddin Nesefi (532/1142) Kenz.

b. Şafii Fıkıh Kitapları

Şafii fıkhının belli başlı fıkıh kitapları şunlardır:



  1. eş-Şafii, Muhammed b. İdris (204/819), el-Ümm,

  2. İsmail b.Yahya Müzeni (264/877), Muhtasar-ı Kebir; Muhtasar-ı Sağir,

  3. İzz b. Abdüsselâm, (660/1126), Kavâdiü’l-Ahkâm Fi Mesalihi’l-Enâm,

  4. Muhyiddin Nevevi (676/1277) Minhâcu’t-Tâlibîn,

  5. Tacuddin b. Ali Sükkî ( 771/1369) Cem’ul-Cevâmi.

c. Maliki Fıkıh Kitapları

Mâliki fıkhının temel fıkıh kitapları şöyle sıralanabilir.



  1. İmam Mâlik (179/795), el-Muvatta,

  2. Abdusselâm Sahnûn (240/854), el-Müdevvenetul Kübrâ,

  3. Ebû Velid Süleyman Bağcı (474/1081), Müntekâ,

  4. İbn Rüşd (595/1189), Bidâyetu’l-Müctehid,

  5. İbrahim Şatıbî (790/1388), el-Muvâfakât.

d. Hanbeli Fıkıh Kitapları

    1. Abdül aziz b. Câfer (363/974), el-Muknî,

    2. İbn Kudâme (682/1283), el-Muğnî,

    3. İbnu’l-Kayyim Cevziyye (751/1350), İ’lâmü’l-Muvakkîn.

B. Usul-ı Fıkıh Kitapları

Bazı temel Usul-ı Fıkıh Kitapları şunlardır:



  1. eş-Şafii (204/819), er-Risâle,

  2. Ebû Zeyd Debûsi (430/1038), Te’sisü’n-Nazar; el-Esrâr,

  3. İmâmül Haremeyn, Burhân,

  4. İmam Gazalî (505/1111), el-Mustesfâ,

  5. Fahruddin Râzî (606/1209), Mahsûl,

  6. Seyfuddiîn Âmidi (631/1233) el-İhkâm fi Usuli’l-Ahkâm,

  7. Kadi Beyzâvi (682/1286), Minhâcu’l-Usûl,

  8. Fahru’l- İslâm Ali Pezdevi (482/1089), el-Usûl,

  9. Kemâl İbn Hümam (861/1457), et-Tahrir,

  10. Molla Hüsrev (885/1480), Mir’âtu’l- Usûl,

  11. İbn Sââti (694/1295), Bediu’n-Nizâm,

  12. Sadru’ş Şeria (747/1347), et-Tenkih.

3. Klasik ve Çağdaş Fetva Kitapları

Bazı Klasik Fetva Kitapları şunlardır:



  1. Abdurreşîd b. Ebû Hanife (540/1146), el-Fetâvâ’l-Velvâliciyye,

  2. Kâdıhân (592/1196), Fetâvâ-i Kâdıhân,

  3. Hey’et (Şeyh Nizam başkanlığında) el-Fetâvâ-i Hindiyye,

  4. Bezzâzî (827/1424), el-Fetava-i Bezzâziyye,

  5. Ebussuud efendi (982/1574) Fetâvâ-yı Ebus Suud Efendi,

  6. Ankarâvî Mehmed Emin Efendi (1098/1687), Fetâvâ-yı Ankaravî,

  7. Çatalcalı Ali Efendi (1103/1692), Fetâvâ-yı Ali Efendi,

  8. Abdurrahim Efendi (1128–1716), Fetâvâ-yı Abdurrahim,

  9. Feyzullah Efendi (1115/1705) Fetava-yı Feyziyye,

  10. Minkârîzâde, Yahya Efendi (1088/1677), Fetâvâ-yı Minkârîzâde,

4. Bazı Çağdaş Fetva Kitapları:

el-Fetâvâ’l- İslâmiyye min Bâri’l-İftâi’l’-Mısriyye (Mısır Müftülüğünce verilen fetvalardan oluşur.) “el-Fetâvâl- lecneti’d-Daime li’l-Buhûsi’l-ilmiyye ve’l-iftlâ el-lecnetüd-Daime li’l buhüsi’l-İslâmiyye” kurumu tarafından verilen fetvalardan oluşmuştur. Buna ilaveten şu kitaplar da çağdaş fetvaları içermektedir.

Mahmut Şeltut, el-Fetâvâ Mahluf el-Adevî, Fetâvâ Şer’iyye Abdulhalim Mahmut, Fetâvâ Yusuf karadâvi, Fetâvâ Mu’âsırâ

FIKIH USULÜ KAYNAKLARI:


Yüklə 5 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   35   36   37   38   39   40   41   42   ...   56



Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©muhaz.org 2024
rəhbərliyinə müraciət
gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə
Dərs
Dərslik
Guide
Kompozisiya
Mücərrəd
Mühazirə
Qaydalar
Referat
Report
Request
Review

yükləyin