12
Söz Başı: Hakan Kün-Toğdı Hakkında
398 Akıl açıklar bak bilgi bildirir
Dünyanın dönek tavrını sana aktarır
399 Bu kocamış dünya dönek huyludur
Tavrı kız gibidir, yaşı uzundur
400 Arada nazlanır genç bir kız gibi
Sevmek isteyince vermez elini
401 Seveni sevmez, geyik gibi kaçar
Kaçana yapışır, ayağına sarılır
402 Bazen bezenir ardından koşar
Bazen görmemiş gibi önüne bakar
403 Bir bakarsın çabucak çevirir yüzünü
Nice tutmak istesen vermez kendini
* Lika: Kavuşma, yüzünü gösterme
62
■ Kutadgu Bilig
404 Çok beyleri kocattı, yaşlanmaz kendi
Çok beyleri göçürdü, kesilmez sözü
***
405 Dünyada büyük bilge bir bey vardı
Bu beylik içinde uzun yaşadı
406 Bu Kün-Toğdı’ydı adı belli
Dünyaya yayılan ünü, kutu belli
407 Yaradılışı dürüst, tavrı ılımlıydı
Sözü doğru, gözü günlü zengindi
408 Bilgili bir beydi, akıllıydı çok
Kötüye ateş olmuştu, düşmana yokluk
409 Aynı zamanda yürekli ve dürüsttü
Günden güne yükseltti bu tavrı onu
410 O böyle bir beydi, bu bilgisiyle
İşini düzenledi ve böyle yaşadı
411 Siyaseti yardım için yapardı
Bu yardım insanlığa yaraşırdı
412 Buna benzer geldi şairin sözü
Bunu okuyanın açılır gözü
413 İnsanda himmet ve mürüvvet denk olmalıdır
Kötü ve düşkünü yanından kovmalıdır
414 İnsanda himmet ve mürüvvet gerekli
Himmet ve mürüvvetle ölçülür kişinin değeri
415 Kün-Toğdı bey bu davranışıyla
Gün gibi ay gibi parladı dünyaya
416 Akıllı kim varsa çağırdı onu
Bilgili kim varsa yüceltti onu
417 Dünyadaki diğer seçkin beyler
Akıllı ve bilgili, yanına geldiler
418 Kendi düzenledi il gün işini
Yanına almak istedi seçkin kişileri
63
Yusuf Has Hacib ■
419 Kendisine yardım edecek biri işe başlasa
Kendisi biraz dinlense, onlar işlese
***
420 Yalnız otururken bir gün bunaldı, dedi ki
Zor bu beyliğin sözü hem işi
421 Baş ağrıtır, görsen ne çoktur işi
Bu işleri yapar akıllı kişi
422 Kendim yapamam bütün halkın işini
Bana işini bilir bir adam gerekli
423 Bana gereken şimdi yetkin birisi
Akıllı, bilgili, kişiler başı
424 Bana içten bağlı, tam doğru olmalı
Dili gönlü bir olup, işten anlamalı
425 Yapıverse benim işlerimi
Görüverse iç ve dış işlerimi
426 Ne diyor işit sınanmış kişi
Başından geçirmiş, yetirmiş yaşı
427 Destek gerek beye, yardımcılar
Akıllı, bilgili, bilge ilciler
428 Yardımcı gerek bütün işleri bilen
Bilip işleyerek dileğine erişen
429 Yardımcısı olursa bey zahmet çekmez
İşler yoluna girer, töre bozulmaz
430 Bil ki bütün işlerde yardımcı gereklidir
Bu beylik işinde daha çok yardımcı edinmelidir
431 Bey yardımcı aradı, bulamadı
Her işe kendi el atmak zorunda kaldı
432 Her gün pek çok emek verdi
Huzur istedi, zahmetle karşılaştı
433 Dikkat edersen çok yerinde şu söz
Sınanıp söylendiğinden kutlu bir söz
64
■ Kutadgu Bilig
434 Erince emekle varılır
Sevinçle kaygı birlikte yürür
435 İnsan nice büyürse baş ağrısı da büyür
Başı nice büyükse o kadar büyük börk giyer
436 Hakan göz kulak oldu iline
Kapalı kapılar açıldı ona
437 Yararsızı boğdu, elini bağlayıp
Kötüyü kovdu ilinden sürüp
438 Bu önlemlerle ilini yönetti
Kutu günden güne arttı, yükseldi
439 Her yerde böyle önlem almak gerek
Bu beylik işinde daha uyanık olmak gerek
440 Bu il işinde önlem ve uyanıklık
Devletin uzun yaşamasında yararlı olur
441 Buna benzeyen bir şair sözü vardır
Şair sözleri dilin temelidir
442 Uyanıklık ve önlem hep övülmüştür
İhmal yüzünden bin tümen insan ölmüştür
443 Aymaz olma sen önlem al bu işte
Bu önlemle her iki dünyayı dile
444 Kendine çok güvenen boş bulunur
Düşman geldiğinde önce aymazlar ölür
445 Ne der işit bu dünyaya egemen olan
Önlem alıp düşmanını yenmiş olan
446 Ey hakan, ülke istersen al önlemini
Bu önlem hem şeriatın emri
447 Aymaz insan gözünü kapatıp aymazlık içinde uyur
Aymazlıktan sakın ey kadirbilir
448 Hakanın önlemi ile yarar sağladı
Bu yararla ilde huzur sağlandı
449 Böylece hakan ilini ilerletti, halkı zengin oldu
Kurtla kuzu aynı yerden içti su
65
Yusuf Has Hacib ■
450 Sevenleri sevinçle onu övdüler
Düşmanları işitip boyun eğdiler
451 Kimi gelip sığındı ve korunma istedi
Kimi gelip öptü hakanın eşiğini
452 Ne der gönlü uyanık, işit şimdi
Sözü bin renge bürünmüş çiçek gibi
453 Bu beylik, ululuk çok iyi şeydir
Dürüst olursa insan, ey yüzü sevinçle parlayan
454 Beylik iyidir ama daha iyisi
Yasadır, onu doğru uygulamalı
455 Ne kutlu olur halkın günü
Bey iyi olup yürürse doğru
456 Ne uğurlu kuttur insana iyi adı
Bu iyi adı ve kutu sonsuza kaldı
457 Ne iyi bey olur o iyi kişi
İnsanlıkla görürse ilin işini
458 Hakanın iyiliği ilden ile ulaştı
Ünü bütün dünyaya yayıldı
459 Dua arttı ilde, bak iyi ad aldı
Büyüdü günden güne kutu ve adı
460 Dünya halkı işitip onu arzuladı
Yakınına gelip toplandı
461 Dünyaya tam bir kut kuşağı bağladı
Kurtla kuzu birlikte yaşadı
Dostları ilə paylaş: |