27
Ögdülmiş Hakana Aklın Suretini Söyler
1850 Cevap verdi Ögdülmiş, dedi: Aklın
Davranışı doğrudur, ona çok güvenilir
1851 Yüzü, görünümü güzel, yaşı gençtir
Bütün iyiliklere geçit veren odur
1852 Sakin tavırlı ve alçak gönüllüdür
Bütün canlılar için içten bir gönüldür
1853 Nereye eli dokunursa orayı ilerletir
Nereye sözü erişirse yeterlidir
1854 Sıcak yüzlüdür, herkese sevimli gelir
İnsanlara ondan yarar gelir
1855 Keskin gözlü ve uzak görüşlüdür
Hangi işe başlasa, ayağını sağlam basar
1856 Nice bulanık işi el sürünce süzer
Nice ters düğümü bakınca çözer
1857 Soldan sağdan, hem önden arkadan bakar
Tüm işlerin çözümünü ve zamanını bilir
1858 Kaçana yetişir, uçanı tutar
Kırığı sarar, bozuğu düzeltir
169
Yusuf Has Hacib ■
1859 Akılsız öykündü dedi: Ey akıl
Sensiz çok bunalıyorum ben
1860 Senden bir parça bana gelmedi
Sensiz kişinin ölü sayılır gönlü
1861 Meşale gibidir akıl, karanlığa göz
Ölü tene candır, dilsiz için söz
1862 Akıllı akla der ki, ey eşim
İşimi düzenleyen ne iyi bir arkadaşsın
1863 Tavrı sağdandır, hiç solu yok
Dosdoğrudur akıl, hiç aldatması yok
1864 Akıl kimdeyse belirtisi bunlardır
Bu belirtilerle akıl bilinir
1865 Aklın her şeyden önce tavrı olumludur
Aylar, yıllar geçse de doğrulukla yol alır
1866 Akıl dürüsttür ve yumuşaktır dili
Doğruluk üstünedir tavrının aslı
1867 O ılımlı, sakin ve çok sabırlıdır
İşini dikkatle görüp, sabırla yapar
1868 Tavrı yaşlıdır ama bakarsan yaşı gençtir
Köle ya da prens bir sıkıntısı olan onu arar
1869 Şimdi buna benzeyen şu sözü oku
Dikkat edersen açıktır manası
1870 Aklın tavrı yaşlı, kendi gençtir
Akıl neredeyse git ona yapış
1871 Küçüklüğü sevimli, yaşılılığı sakindir
Kendi alçak gönüllü ve çok yararlıdır
-Hakanın Ögdülmiş’e cevabı-
1872 Bu sözleri duydu sevindi hakan
Dedi: Ey akıllı, uyanmış adam
170 ■ Kutadgu Bilig
1873 Allah bana her türlü iyiliği verdi
Allah’tan geldin sen de bana, bu belli
1874 Bu emek ağır bir yüktür yüklenene
Onu yüklenen erişir iyiliğe
1875 Kim iyilik dilerse ağır yük yüklenir
Ağır yük yüklenen dileğini güder
1876 Yükümü yüklendin, işler dileğimce yürüyor
Beni rahat ettiriyorsun ama sana yük oluyor
1877 Allah bana versin şimdi tevfik ve güç,
Senin hakkını ödeyeyim, bire karşı üç
1878 Bilirim nasıl hizmet ettiğini
Bağlılığındandır düşünmen beni
1879 Bağlılık duyan hizmetli tam bir insandır
Kendi yararını koyup beyinin yararını kollar
1880 Ne der işit bu hizmetlinin dili
Beyini erince kavuşturur işini seven kulu
1881 Sonsuz olur beyin mutluluğu
Candan bağlılıkla yaparsa işini kulu
1882 Çalışmasıyla beyin göğsünü kabartır
İstenildiği gibi çalışırsa beyini rahat ettirir
1883 Baş ağrısını, yük ve zahmetleri giderirse kulu
Beyine açılır arzularının yolu
1884 Hangi bey bulduysa böyle bir kulu
Allah’ın büyük bir armağanıdır bu
1885 Bizden önce ölen dünya beyleri
Bunun özlemiyle ölüp gitti
***
1886 Dünya halkı rahatladı, avunç buldu
Bütün halk hakana dua etti
1887 Diğer illerin halkı işitti bunu
Onun yüzünü görmek istedi
171
Yusuf Has Hacib ■
1888 Böylece yıllar, aylar ve günler geçti
Hakan ilini iyi yasalarla yönetti
-Hakanın Ögdülmiş’e sorusu-
1889 Hakan çağırdı bir gün Ögdülmiş’i
Bir şey soracağım, bildiğini söyle dedi
1890 İnsan kendine, yedi endama bakarsa eğer
Tat bulur bunlardan, kendi payını toplar
1891 Gönül tadı nedir, bu gözün tadı ne
Bu iki tattan benim payım ne
-Ögdülmiş’in hakana cevabı-
1892 Cevap verdi Ögdülmiş, dedi:
Gönlün tadı, özlediği ve arzu ettiğidir
1893 Sevdiği yüzü görmek göze zevktir
Gönül arzusunu bulunca ona zevktir
-Hakanın Ögdülmiş’e sorusu-
1894 Hakan yine, ey Ögdülmiş söyle dedi
Nasıl olur sevginin nişanı
1895 Severim diye herkes iddia eder
Bu iddianin manası nedir
-Ögdülmiş’in hakana cevabı
1896 Cevap verdi Ögdülmiş, başüstüne dedi
İnsan sevdiğinin yüzüne bakınca anlar sevdiğini
1897 Göz bakarken her şey örtülü gibidir
Gönüle örtü yok, bunu böyle bilmelidir
1898 Sevip sevmediğini anlamak istersen
Gönlüne bak, anlatır sana gönlün
172 ■ Kutadgu Bilig
1899 Sevgililerin yüzünden bu belli olur
Göz göze gelince onlar birbirini anlar
1900 Buna benzer söyledi şair şu sözü
Bilip anlamaya bak ey insanların karpuzu
1901 Seven kişinin yüzünden bellidir
Ağzını açınca sözün manasından bellidir
1902 Sevip sevmediğini bilmek istersen
Sana doğru bakınca gözünden bellidir
-Hakanın Ögdülmiş’e sorusu-
1903 Hakan dedi: İşittim, anladım sözünü
Başka bir sorum var, onu da söyle
1904 Önemli bir şey soracağım sana
İyice düşünüp söyleyiver bana
-Ögdülmiş’in hakana cevabı-
1905 Cevap verdi Ögdülmiş, kutlu hakan
Bilgiyle beyler yükseltti adını
1906 Bilgi sarayıdır bu beylerin kendisi
Bilgisiz olur kul, neye gerek kul sözü
1907 Sormak kolay, tersi cevaptır
Cevaptan hakanın bilgisi vardır
1908 Kolayını hakan aldı, tersi bana
Ey yiğit kahraman, zor olanı şimdi bırakma bana
-Hakanın Ögdülmiş’e cevabı-
1909 Hakan dedi: Soran bunalmış olur
Kendi bilmediğinden bunu sorar
1910 Bunun içinse sevinmen gerek
Sorduğuma cevap vermen gerek
173
Yusuf Has Hacib ■
-Ögdülmiş’in hakana cevabı-
1911 Cevap verdi, dedi: Ey iyi töre
Dinlemek iyidir, söylemektense
1912 Söz söyleyen canını üzer
Dinleyen avunur, kendini semirtir
1913 Ne der işit sınanmış bilge
Sözü çok söylememeli, dinleyip düşünmeli
1914 Dinlemekle bilge olur kişi
Çok söz söylemekten gider insanın başı
1915 Dinlemek kulağın tadıdır
Çok söylenen sözde yarar yoktur
1916 Söylenmemiş söz som altın gibi
Ağızdan çıkınca bakır say onu
-Hakanın Ögdülmiş’e cevabı-
1917 Hakan dedi: Şimdi doğru söyledin
Kendine kut kuşağı bağladın
-Ögdülmiş’in hakana cevabı-
1918 Cevap verdi Ögdülmiş, kutlu hakan
Ben kulluk adını yeğledim
1919 Kul kendi canını eritmelidir avutmak için beyi
Eğer yeterliyse bu kulun aklı
1920 Ben kendi bildiklerimi söyleyeyim
Hakan da dinlesin, affetsin hataları
Dostları ilə paylaş: |