Yusuf Has Hacib ■
1963 Halk için beyin çok seçkin olması gerek
Gönlü, dili doğru, tavrı ılımlı olması gerek
1964 Bilgili, akıllı, halkına ılımlı
Eli açık, gözü gönlü tok olmalı
1965 Her türlü iyiliğe el uzatmalı
Edepli, alçak gönüllü ve tavrı düzgün olmalı
1966 Böyle bir bey halkına layık olur
Bu beyden iyi bir soy yetişir
1967 Bilgiyle başlarsa işin başında kişi
Akılla anlarsa onarır işini
1968 Halkını bilgiyle yönetir beyi
Bilgisi olmazsa işe yaramaz aldı
1969 Yanılırsa bu beyler ey kutlu hakan
Onun beyliği hastadır, ilaç vermeli
1970 Bu beylik hastalığının ilacı akıl ve bilgi
Akılla sağalt onu ey alçak gönüllü
1971 Bey bilgili, akıllı ve uyanık olmalıdır
Bunlardan ötürü hastalığını sağaltmalıdır
1972 Bilgili, akıllı, büyük ilci beylerin
Her iki dünyada yüksektir yerleri
1973 Her iki dünyayı da elde eden kişi mutludur
Ve bütün mutlulukların başında bulunur
1974 Buna benzer söyledi şair şu sözü
Görüp bakarsan bilgisize gözdür manası
1975 Mutluluk nedir, bana açıkla
Mutlu insan kimdir insanlar arasında
1976 Kendisi yaşar, dünya da onun verdiğiyle mutlu yaşar
Böyle bir insan öbür dünyada da başköşeye geçer
1977 Tavrı olumlu, davranışı doğruysa
Sevinçle geçer bak o beyin günü
178 ■ Kutadgu Bilig
1978 Allah kime verirse bu iyi tavrı
İyi tavırla birlikte iyi davranışı
1979 Onun olur dünya türlü nimetleriyle
İsterse kendi yer, paylaştırır isterse
1980 Allah’ın kut ve fazilet verdiği kulun
Tavrı iyi olur, davranışı bütün
1981 Hakana iyi tavırla erdem gerek, bin tümen
İlini, kentini yönetsin ve dağılsın duman
1982 Ne iyidir bu iyi tavır
Tavrı iyi olanın yaşamı da iyidir
1983 Allah kime verirse bu kötü tavrı
Onu inletir bu zamane oku
1984 Hangi beyde varsa bu kötü tavır
Bütün işleri ters gider, sevinci olur kaygı
1985 Bey günahtan sakınmalı ve temiz olmalı
Aslı temiz olan hep temizlik ister
1986 Sakınan kişinin gönlü korkak olur
Gönlü korkan beyler işini düzgün yapar
1987 Eğer bey sakıngan ve temiz kalpli olmazsa
İşleri temiz olmaz ve yarım kalır
1988 Sabır ve ılımlılık beyin görkemidir
Bu beylik işinin bağı, yuları budur
1989 Bey işinde çok akıllı olmalıdır
Bilerek başlarsa işi başından tamamlar
1990 Akıllı kişiler başarır işi
Uzak tut işten akılsız kişileri
1991 Gönül olmazsa insan gözünün yararı yok
Akıl olmazsa insan gönlünün yararı yok
1992 Ne der işit ey ilcibaşı
Sakin, iyi gönüllü, sınanmış kişi
179
Yusuf Has Hacib ■
1993 Hangi insanda akıl, anlayış varsa
Ona insan de, ne kadar översen öv
1994 Akıl, anlayış, bilgi kimdeyse
Kötüyse iyi, küçükse büyük say
1995 İnsan için akıl ve bilgi ne iyi şeydir
Aklı olduğu için danışmanlığa atanır
1996 Acele korkudan gelir ve herkes için kötüdür
Bu eğer beyde olursa onun yüzünü sarartır
1997 Acelecilik, zevzeklik, herkese kötü davranmak
Bunlar bilgisizliğin göstergesidir
1998 Acele yapılan işler nasıl çiğ olur
Acele yiyip içen hasta olur
1999 Bütün işlerini sakinlik içinde gör
Eğer bu ibadetse acele et
2000 Bey tokgözlü ve yumuşak huylu
Sözü ve tavrı açık olmalı
2001 Doyumsuz olur gözü aç, kişi
Açgözlüye yetmez bu dünyanın aşı
2002 İlacı olmayan bir hastalıktır açgözlülük
Dünyanın bütün kamlan
*
bir araya gelse onu iyileştiremez
2003 Bütün açlar yiyip içerse sonunda doyar
Gözü aç kişi, ölse de açlığı kalır
2004 Gözü aç kişi mala doymaz
Bütün dünyaya sahip olsa da o gözü aç ve fakirdir
2005 Bey edepli ve seçkin bir insan olmalıdır
Edepli insanın davranışı tamdır, eksilmez
2006 Kimde edep varsa o alçak gönüllüdür
Hiçbir densiz işe elini değdirmez
* Kam: Şaman
180 ■ Kutadgu Bilig
2007 Allah kime verirse edep ve göz suyu
*
Ona verir devletle bütün yüz suyunu
2008 Bütün densiz işlerin engeli edep
Bütün iyi işlere ulaştıran edep
2009 Ne iyi şeydir bu edep, insana görkem verir
Bütün iyi işlere ulaştıran edeptir
2010 Beyin dili dürüst, gönlü doğru olmalı ki
Halka yararlı olsun ve doğsun güneşi
2011 Eğer beylerin gönlünde hıyanet olursa
Halka yararı olmaz, ondan vazgeçmeli
2012 Gönlü, dili, tavrı olmazsa doğru
Kut kaçar, o ilden geçmez yolu
2013 Sözünden dönen beye umut bağlama
Yaşamın boşa geçer, pişman olursun
2014 Bey sakıngan ve yine çok uyanık olmalı
Aymaz olursa beyler başkasına dokunur zararı
2015 İki şeyden ibarettir ilin bağı, kilidi
Biri sakınmaktır, biri töre, ilin kökü
2016 Eğer bey tedbirliyse ilini korur
Düşmana boyun eğdirir, onu sıkı tutar
2017 Hangi bey ile doğru töre verirse
İli ilerler ve günü parlar
2018 Bu beylik bağı bak ikisidir
Bu ikisi tamsa beylik yapılır
2019 Ne der işit savaşçı yiğit er
İhtiyatlı davranarak düşmanını yenen er
2020 Ey ilci beyler, hakan ihtiyatlı olmalı
Bu ihtiyatla bütün ilde tedbir almalı
* Göz suyu: Anlayış, gözde ölçü olması
|