Yusuf Has Hacib ■
5355 Kuttur bey halkına, halk bundan mutlu olmalı
Mutlu olmak için halkın karnı tok olmalı
5356 Bu beyler denizdir dibi incili
Denize yaklaşıp zenginleşmeli
5357 Bu beyler içinde altın, gumüş madeni olan dağdır
Gümüş madenini kazan çok zengin olur
5358 Bey cömertlikle halkına yararlı olmalı
Dünya halkına ondan tokluk gelmeli
5359 Güneş gibi parla ey ilin büyüğü
Halk senden bulsun yiyip, içeceğini
5360 Emanet yükledi Allah boynuna
Gözet bu emaneti, sorulur sana
5361 Ey hakan bakagörsün bir kendine gözün
Sen üzerinde nice şeyleri toplamışsın
5362 Denizdeki cevher tükenmez sana
Dibindeki inci bitmez sana
5363 Yağız yer altındaki altın, gümüşü
Derleyip kurarsın sen hazineleri
5364 Bu dağlar altından çıkan cevheri
Kazmakla yetiremezler sana ey an
5365 Yağız yer üstünde biten ekini
Derleyip doldurursun sen ambarını
5366 Uçan, yürüyen, su içindeki balık
Kurtulamaz senden ey sarp tavırlı
5367 Dünyayı gezinir ilden ile kervanlar yürüyüp
İpekli, sırmalı kumaşları, samur kürkleri alırsın toplayıp
5368 Kasab, tuzi, Rumi
*
kumaşları gibi seçkin şeyleri dünyanın
Sana gelse bile dolmaz hazinen, ambarın
* Kasab: İnce dokumalı keten; Tuzi: deri; Rumi: Anadolulu
418 ■ Kutadgu Bilig
5369 Arap atı, tazı, binek atlar, yaban arkunu
*
ile
Ahırların doldu, doymaz bu açgözlülük hani
5370 Toplandı on binlerce seçme dişi deve
Ovada kalabalık at sürüleri, ahırda katır
5371 Tut ki ova ve dağlarda dolaşan koyun sürüleri
Ya da kul, cariye ve hizmetliler ey iyi huylu
5372 Ya kuzeyde dolaşan yaban sığırı sürüleri
Ya da düzde gezinen öküz ve inekler
5373 Kayalarda yürüyen dağ keçileri ve tekeleri
Kurtulamaz senden ey yiğit tavırlı
5374 Yaban sığırları, dağ keçileri, erkek dişi ak geyikler
Sana tükenmez birer yiyecektir ey tavrı iyi
5375 İster yaban eşeği ister ak teke olsun
Tutup getirirler sana ey yiğit insan
5376 Kurt, tilki, aslan, ayı ya da domuz
Ölür avda tümü, senden kurtulamaz
5377 Kuğu, korday veya turna, ördek
Ya da toy veya yügdik, toylıç veya kaz
5378 Havada uçan karakuş sürüleri
Ey bozkurt senden geçemez
5379 Uçan uçurmaz senin kuşların
Yürürü yürütmez senin kaplanın, itin
5380 Atalı, atasız kalır, yalnız
Analı, anasız ölür, öksüz
5381 Dünyada bulunan bütün bunların hepsi
Senin için tükenmez, sen tükenirsin ey güçlü yiğit
5382 Her biri boğazım, sırtım için deyip
Bütün dünyayı topladın, bırakıp gideceksin ölüp
* Arkun: Yaban aygırıyla evcil kısraktan olan cins at
419
Yusuf Has Hacib ■
5383 Sonuçta ne yararı var toplamanın dünya malını
Ecel can toplar bak kazır kökünü
5384 Dikkat edersen bütün bunlar açgözlülüktür
Tamahla acıkmış insanlar nasıl doyar
5385 Ne der işit gözü tok kişi
Bu göz tokluğudur zenginliğin başı
5386 Bütün dünyayı elde etse bile gözü aç kişi
Ona zengin demek olmaz, imkânsız bu
5387 Yoksul diye söylerler, yoksul kimdir
Nice zengin olsa da açgözlü yoksuldur
5388 Gözü aç kişiye zengin olmanın yararı yok
Açgözlüyü bağışla ey gönlü tok
5389 Açgözlüye yetmez bütün bu dünya malı
Var olan yeter diyen mutlulukla yaşadı
5390 Gözü aç kişinin mala doymaz gözü
Meğer içine dolmayınca kara yer tozu
***
5391 Bunlardı ey hakan benim bildiklerim
Ne düşünüyorsam onu söyledim
5392 Ben söyledim, sen dinledin
Yeterli olursa açılır gönül gözün
5393 Sözümü tutarsan yarın çok yararı dokunur
Eğer tutmazsan bu sana yük olur
5394 İşit akıllı dili ne der
Ögüt verir sana dinlersen eğer
5395 Nasihat kişiye yarar getirir
Nasihat lokmasını dileyen yer
5396 Eğer bu lokmayı yemeyi bilmezse
Karışma koyuver, bırak kor yesin
-Hakanın Odgurmış’a cevabı-
420 ■ Kutadgu Bilig
5397 Bu sözleri işitti hakan ağladı
Dedi: Ey insanların seçkini, iyisi
5398 Sen huzurlusun ey gönlü uyanık şimdi
Bu beylik benim için yıkım oldu
5399 Ben şimdi bilindim, açıldı gözüm
Beni ateşe atmış benim bu özüm
5400 Doğruluktan ayrılmış özüm ey ulu
Deyiverdin şimdi doğruluk yolunu
5401 Dua kıl ey Odgurmış şimdi bana
Allah tevfik versin iyilikten yana
-Odgurmış’ın hakana cevabı-
5402 Cevap verdi Odgurmış, dedi: Ey bey
Allah tevfik versin dileğine değ
5403 Çabala, aklınla bastır hevesini
Hevesine yenilen kişinin boşa geçer yaşamı
5404 Seni mahveden bu beden tadıdır
Bedenin tüm tavrı sana katıdır
5405 Çok geçkindir bu dünya, yaşlı
Çok beyleri geçirdi bu sert tavırlı
5406 Çok bey kocattı, senin gibi erleri
Seni de uzun tutmaz bu diri
5407 Onlar gitti, bu yer sana kaldı
Hazırlık yap, boşa geçirme zamanını, gününü
5408 Ölümü unutma ey hakan uyan
Kuşku duyma sana da geleceğinden
5409 Özünü unutma ey hakan sakın
Eğer özünü unutursan dibine bakın
5410 Kim unutursa bu iki şeyi
Ondan uzaklaşır doğruluk yolu
|