Malezya, Federal Anayasal Monarşi’ye dayalı parlamenter demokrasi sistemiyle yönetilmektedir. 13 Eyalet (Johor, Kedah, Kelantan, Malaka, Negeri Sembilan, Pahang, Perak, Perlis, Pulau Pinang, Sabah, Sarawak, Selangor ve Terengganu) ve 3 federal bölgeden (Kuala Lumpur, Labuan, Putrajaya) oluşmaktadır.
Devlet başkanı sultandır (Yang di-Pertuan Agong-Paramount Ruler). Sultan, aynı zamanda Silahlı Kuvvetler Başkomutanı’dır ve dini kurumların başıdır. Sultan, dokuz eyalet sultanlarının (Britanya’nın egemenliğindeki dönemde sultan bulunmayan; Malaka, Pulau Pinang, Sabah, Sarawak hariç) oluşturduğu “Malay Sultanları Konseyi” tarafından, kendi aralarından, rotasyon usulüyle beş yılda bir seçilmektedir. Daha önceden Tengku Muhammad Faris Petra olarak bilinen (doğum 6.10.1969) Kedah Sultanı Muhammad V 13.Aralık.2016 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere 15. Malezya Sultanı (Yang di-Pertuan Agong) olarak seçilmiştir.
1.4.Yasama
Anayasaya göre Federasyon’un yasama yetkisi Sultan’ı da içerecek şekilde Parlamento’ya (Federal Meclis) verilmiştir. Parlamento, Temsilciler Meclisi (Dewan Rakyat) ve Senato (Dewan Negara) olarak iki kamaradan oluşmaktadır.
1.5. Yargı
Hukuk sistemi İngiliz hukukuna dayalıdır. Müslüman nüfus için İslam Hukuku geçerlidir. Ancak, dini hükümlerin medeni hakların ötesine giden kuralları çoğu hallerde fiilen uygulanmamaktadır.
1.6.Yürütme
Sultan, Yürütme’nin başı olsa da, bu yetki sembolik nitelik taşımaktadır. Yetki Başbakan başkanlığındaki bakanlar kurulu tarafından kullanılmaktadır.
Malezya 1973 yılından bu yana Ulusal Cephe (Barisan Nasional, BN) Koalisyon Hükümeti tarafından yönetilmektedir. Koalisyonun lideri ve ana partisi Malayların oluşturduğu UMNO (United Malay National Organization)’dur. UMNO Başkanı Başbakan, UMNO Başkan Vekili de Başbakan Yardımcısı olmaktadır.
Buna göre; şu an ki Hükümette Başbakan ve Maliye Bakanı Datuk Seri Haji Mohd. Najib bin Tun Haji Abdul Razak, Başbakan Yardımcısı ve Eğitim Bakanı ise Tan Sri Muhyiddin Yassin’dir.
Öte yandan ticaretten sorumlu bakanlar ise; Uluslararası Ticaret ve Sanayi Bakanı Datuk Mustapa Mohamed, Uluslararası Ticaret ve Sanayi II. Bakanı Ong Ka Chuan, İç Ticaret ve Tüketici İşleri Bakanı Datuk Hasan Malek ile Maliye II. Bakanı Datuk Ahmad Husni Hanadzlah’dır.
Ekonomi ile İlgili Bakanlar
|
|
Başbakan ve Maliye Bakanı
Datuk Seri Haji Mohd. Najib Tun Razak
|
|
Uluslararası Ticaret ve Sanayi Bakanı
Datuk Mustapa Mohamed
|
|
Uluslararası Ticaret ve Sanayi II. Bakanı
Ong Ka Chuan
|
|
İç Ticaret ve Tüketici İşleri Bakanı
Datuk Hasan Malek
|
|
Maliye II. Bakanı
Datuk Ahmad Husni Hanadzlah
|
2. GENEL EKONOMİK DURUMU 2.1. 2016 Yılında Ülke Ekonomisi
Malezya, 1957 yılında bağımsızlığını kazanmış olarak, Federatif Anayasal Monarşi ile yönetilmekte (Sultan, Parlamento ve Eyaletler Meclisi) olup, yaklaşık 32 milyonluk çok kültürlü ve çok dinli bir nüfusa sahiptir.
Ekonomi, nüfusun yaklaşık % 23’ünü oluşturan Çin asıllı Malezyalıların kontrolündedir. Forbes dergisinin yayınladığı; Malezya’daki en zengin ilk 50 kişilik listede ilk ondakilere bakıldığında sadece 10 uncu sırada bir tane müslüman Malezya’lı olmasına karşın, diğerlerinin tamamının Çin kökenli Malezya’lı olması bu konuda çok güzel bir örnek teşkil etmektedir. Nüfus çoğunluğuna sahip olan etnik Malaylar (bumiputra) ise ağırlıklı olarak devlet yönetimini ellerinde tutmakla birlikte, Çin kökenli Malezyalılar da görev almaktadır. Buna en güzel örneklerden birisi 2015 yılında yapılan kabine değişikliğinde Uluslararası Ticaret ve Sanayi II. Bakanının örnek gösterebiliriz. Bu bağlamda, özel sektör ile yapılacak işlerde Çin asıllı Malezyalılar, devlet ihaleleri ve alımlarına yönelik işlerde ise Bumiputra (Malay) ortak bulunmasında yarar görülmektedir.
Malezya ekonomisi dolar bazında son yıllarda daralma yaşamakta ve 2016 yılında yaklaşık 267,24 Milyar dolarlık bir GSYİH’ya sahiptir. 2015 Dünya Rekabet Yıllığı (WCY)’na göre 18 inci sırada iken 2017 için (01.06.2016 verileri esas alınarak yapılan çalışma) bir miktar düşerek 23 üncü sıraya gerilemiştir. Bu sıralamayla Malezya; birçok ülkeyi geride bırakmasına karşın bir önceki yıllardaki konumunu muhafaza edememiştir. Gerek makro gerekse mikro düzeydeki temel 12 göstergeden 8 inde düşüş olması bu sonuca zemin hazırlamıştır.
2011–2015 döneminde büyüme oranı % 5,28 olarak gerçekleşmiştir.
2015 yılında ise büyüme bir önceki yıla göre azalarak % 5,0 oranında olmuş ve bu azalma eğilimi 2016 yılında da devam ederek büyüme % 4,2 olarak gerçekleşmiştir. Ancak burada gözden kaçırılmaması gereken önemli bir husus bulunmaktadır. Söz konusu oranlar Malezya Ringit’i baz alınarak tesbit edilmektedir. Oysa ABD Doları cinsinden (yıllık ortalama kur dikkate alınarak) hesaplama yapıldığında tersine ekonominin daraldığı gözlemlenmektedir. Bu durum aşağıdaki tabloda görülebilir.
Benzer şekilde 2016 yılında, ihracatta da Malezya Ringgit’i baz alınarak % 1,5 dolayında artış olduğu ifade edilmesine karşın, ABD doları cinsinden yaklaşık % 5 dolayında düşüş bulunmaktadır.
Enflasyon oranı ise bir önceki yıl olduğu gibi 2016 yılında da aynı seviyeyi muhafaza ederek % 2,1 olurken, işsizlik oranında yine bir önceki yıla göre küçük bir artış olmuş ve % 3,5 olarak gerçekleşmiştir.
Diğer yandan, 2015 yılında petrol fiyatlarındaki yaşanan düşüş, Malezya ekonomisini de önemli ölçüde etkilemiştir. 2015 yılı ekim ayında onaylanan bütçenin, 2016 yılı ocak ayında bu nedenle revize edilmesi ihtiyacı ortaya çıkmıştır. Bütçe hesaplanırken petrolün varil fiyatı 48 dolar olarak dikkate alınmış, ancak daha sonrasında 30 dolar düzeyine gerilemesi sonucu bütçe buna göre yeniden düzenlenmiştir. 2016 yılında petrol fiyatlarının bir önceki yıla nazaran bir miktar daha yükselmesi, Malezya ekonomisine olumlu katkı sağlamasına karşın büyümedeki olumsuz eğilimi değiştirmeye yeterli olmamıştır.
Malezya, uzun süreli dış ticaret fazlası veren bir ülke olması sonucu, yüksek döviz rezervlerine sahiptir. 2016 yılında toplam dış ticaretin düşmesine karşın dış ticaret fazlası vermeye devam etmiştir. Rezervlerin yüksekliği, Malezya Hükümetinin ekonomiye yönelik önlemlerini hızlı ve etkin bir şekilde almasına olanak sağlamaktadır. Ancak, son bir iki yıldır uluslararası piyasaların da etkisiyle döviz rezervlerinde sorun yaşanmaya başlamıştır. Aşağıdaki tabloda bu daha net bir şekilde görülebilir. 2013 yılı sonunda 139,4 Milyar dolar olan net uluslararası rezervler, 2015 yılı sonunda 95,3 Milyar dolara düşmüştür. 31 Aralık 2016 itibarıyla ise bir önceki yılki düzeyde kalarak 95,02 milyar $ olarak gerçekleşmiş olup, yaklaşık 8,8 aylık ithalatı ve kısa vadeli borçları 1,3 kat finanse edebilecek miktardadır.
Temel Ekonomik Göstergeler
|
|
2012
|
2013
|
2014
|
2015
|
2016
|
GSYİH (Milyar $) cari fiyatlarla
|
314,32
|
328,65
|
338,10
|
296,22
|
267,24
|
GSYİH (Milyar RM) 2010 yılı sabit fiyatlarla
|
912,26
|
955,26
|
1.012,50
|
1.062,64
|
1.107,9
|
Kişi başına milli gelir ($)
|
10.250
|
10.345
|
10.677
|
9.291
|
8.440
|
GSYİH’nın Sektörel Büyüme Hızları: (2010 sabit fiyatlarıyla)
|
5,6
|
4,7
|
6,0
|
5,0
|
4,2
|
Tarım, Hayvancılık, Ormancılık
|
1,0
|
2,0
|
2,1
|
1,2
|
-5,1
|
Madencilik
|
1,6
|
1,2
|
3,3
|
4,7
|
2,7
|
İmalat Sanayi
|
4,4
|
3,4
|
6,2
|
4,9
|
4,4
|
İnşaat
|
18,1
|
10,8
|
11,8
|
8,2
|
7,4
|
Hizmetler
|
6,5
|
6,0
|
6,5
|
5,1
|
5,6
|
Enflasyon oranı (TÜFE) (%)
|
1,6
|
2,1
|
3,2
|
2,1
|
2,1
|
İşsizlik Oranı (%)
|
3,0
|
3,1
|
2,9
|
3,2
|
3,5
|
U. Rezervler (Milyar $)
|
138,2
|
139,4
|
115,93
|
95,3
|
95,02
|
Uluslararası Rezervlerin İthalatı Karşılama Oranı (ay)
|
9,5
|
9,6
|
8,3
|
8,4
|
8,8
|
Gecelik Faiz Oranı
|
3
|
3
|
3,25
|
3,25
|
3,00
|
Toplam Dış Borçlar (RM milyar)
|
602,06
|
696,59
|
747,48
|
833,74
|
908,7
|
Toplam Dış Borçlar ($ milyar)
|
194,64
|
209,79
|
211,81
|
192,24
|
219,19
|
GSYİH’ya oranı (%)
|
64,4
|
70,7
|
69,9
|
74,1
|
82
|
Toplam Dış Borç Değişim Oranı
|
12,0
|
15,7
|
7,3
|
11,5
|
8,9
|
İhracat (Milyar $)
|
227,2
|
232,6
|
234
|
199,7
|
189,58
|
İthalat (Milyar $)
|
196,5
|
210,3
|
208
|
175,8
|
168,52
|
RM nin Dolar Karşısındaki Değeri
|
3,0890
|
3,1510
|
3,2729
|
3,9055
|
4,1483
|
İhraç Ürünleri
|
Elektrik ve elektronik ürünleri % 36,61 - kimyasal ürünler % 7,51-ham ve rafine petrol % 6,93 - palmiye yağı ve türevleri % 6,15 - makine ve aksamları % 4,8
|
İhracat Yaptığı Başlıca Ülkeler
|
Singapur, Çin, ABD, Japonya, Tayland.
|
İthalat Ürünleri
|
Elektrik ve elektronik ürünleri % 30,4 - kimyasal ürünler % 9,73 - makine ve aksamları % 9,32 - petrol ürünleri % 7,50 - ulaşım ekipmanları % 5,91
|
İthalat Yaptığı Başlıca Ülkeler
|
Çin, Singapur, Japonya, ABD, Tayland.
|
Not : Malezya’da genellikle tüm istatistikler Malezya Ringit’i şeklinde verilmekte olup, burada ve ileride kullanılan bazı tablolarda, yıllık ortalama kur değerleri esas alınarak hesaplama yapılmıştır.
2017 yılında büyümenin % 4-5 arasında, enflasyon oranının % 2-3 aralığında, işsizliğin ise % 3 olarak gerçekleşmesi tahmin edilmekte, ancak bu beklentinin karşılanmasının zor olacağı düşünülmektedir.
2.2. Enflasyon ve Gecelik Faiz
2016 yılında enflasyon oranı bir önceki yılki seviyesini koruyarak % 2,1 olarak gerçekleşmiştir. 2017 yılında ise enflasyonun bir miktar artarak % 2,5 düzeyinde olması hedeflenmiştir. Tüketici Fiyat Enflasyonunun sektörel dağılımı yıllar itibarıyla aşağıdaki tabloda görülmektedir.
Enflasyonun Sektörel Dağılımı
|
|
2012
|
2013
|
2014
|
2015
|
2016
|
Gıda ve Alkolsüz İçecekler
|
2,7
|
3,6
|
3,3
|
3,6
|
3,9
|
Alkollü İçecekler ve Tütün
|
0,4
|
6,0
|
11,6
|
13,5
|
17,2
|
Giyim ve Ayakkabı
|
-0,6
|
-0,6
|
-0,2
|
0,5
|
-0,4
|
Konut, Elektrik, Su, Gaz ve Yakıt
|
1,6
|
1,7
|
3,4
|
2,5
|
2,4
|
Mobilya ve Ev Eşyaları
|
2,0
|
1,5
|
1,0
|
2,7
|
2,4
|
Sağlık
|
2,0
|
1,9
|
2,9
|
4,5
|
2,7
|
Ulaşım
|
0,7
|
2,0
|
4,9
|
-4,5
|
-4,6
|
Haberleşme
|
-0,6
|
-0,7
|
-0,7
|
1,9
|
-1,5
|
Eğlence ve Kültürel Harcamalar
|
1,2
|
0,1
|
1,5
|
1,7
|
2,5
|
Eğitim
|
2,4
|
2,4
|
2,4
|
2,4
|
2,1
|
Restorant ve Hotel
|
2,9
|
2,5
|
4,7
|
4,1
|
2,8
|
Diğer Mal ve Hizmetler
|
2,0
|
0,3
|
0,7
|
4,1
|
2,9
|
Yıllık Ortalama
|
1,6
|
2,1
|
3,2
|
2,1
|
2,1
|
Malezya Merkez Bankası, 2011 yılında borçlanma maliyetlerini düşük enflasyon seviyesinde tutmak için faiz oranlarını artırmış ve gecelik faiz oranlarını 25 puan artırarak % 2.75’ten % 3’e çıkarmıştı. 2012-2013 yıllarında da gecelik faiz oranı % 3 oranı seviyesinde tutulmuştur. 2014 yılında ise 25 puan artırımına giderek % 3,25’e çıkarmış olup, 2015 yılında da aynı seviye sürdürülmüş, ancak 2016 sonunda tekrar % 3,00’a düşürülmüştür.
2.3. Dış Ticaret
Malezya, 2016 yılında yaklaşık 358 milyar dolarlık dış ticaret hacmine sahiptir. Yaklaşık 189,5 milyar dolarlık ihracat ve 168,5 milyar dolarlık ithalat gerçekleştirmiştir. 2015 yılında, Malezya’nın toplam ticaret hacmi bir önceki yıla yaklaşık % 15 düşerken, gerek ihracatında gerekse de ithalatında yaklaşık aynı oranlarda düşüş gerçekleşmiştir. 2016’ya gelindiğinde ise düşüş trendi biraz yavaşlamakla birlikte devam etmiş ve toplam dış ticaret hacmi yaklaşık % 4,5 oranında azalmıştır. 1997 yılından itibaren dış ticaret fazlası veren Malezya, 2016 yılında da yaklaşık 21 milyar dolar dış ticaret fazlası vermeye devam etmiştir.
2016 yılındaki ihracat kompozisyonuna bakıldığında, ihraç edilen malların yaklaşık % 82,2’sini sanayi ürünleri (2015’te bu oran % 80,5 idi), % 9’unu tarımsal ürünler (bir önceki yıla göre % 4,7 artışla), % 8,2’si madencilik ürünleri (ham petrol ve LNG ihracatındaki düşüşe bağlı olarak geçen yıla göre azalmıştır) ve % 0,6’sını diğerleri oluşturmaktadır. Elektrik ve elektronik ürünleri ihracatı da bir önceki yıla göre % 3,5 artarak toplam ihracatın % 36,6’sını oluşturmakta ve ihracatta önemli bir yer tutmaktadır. Elektrik-elektronik ürünler, kimyasal ürünler, ham ve rafine petrol, palmiye yağı ve türevleri, makine ve aksamları Malezya’nın geleneksel ihraç ürünleri arasında yer almaktadır.
Malezya’nın ithalatında ise, üretimde kullanılan imalat girdileri olan ara mallar ithalatının yaklaşık % 57,1’ini oluşturmakta iken, tüketim malları toplam ithalatın sadece yaklaşık % 9,6’sını oluşturmaktadır. Elektrik ve elektronik ürünleri, kimyasal ürünler, makine ve aksamları, petrol ürünleri ve ulaşım ekipmanları önemli ithalat kalemleridir.
Malezya’nın en büyük 5 dış ticaret partneri Çin, Singapur, Japonya, ABD, Tayland olup, 2016 yılında ihracatın % 51’i, ithalatın ise % 53,1’ini bu ülkeler ile yapılmıştır. Toplam dış ticaret hacmi 1.485 milyar RM’nin yaklaşık üçte birinden fazlasını ise (549 milyar RM) AB ile gerçekleştirmiştir.
Dostları ilə paylaş: |