T. C. MİLLÎ EĞİTİm bakanliği meslekî ve Teknik Eğitim Genel Müdürlüğü mesleki ve teknik ortaöĞretim kurumlari mezunlarinin izlenmesi

1.2. Araştırmanın Amacı

Araştırmanın genel amacı, Millî Eğitim Bakanlığına bağlı mesleki ve teknik ortaöğretim okul ve kurumlarında yürütülen eğitim etkinliklerinin bu okullardan mezun olan öğrenciler ve işverenlerden alınan bilgiler ışığında değerlendirilmesidir. Bu genel amaca ulaşabilmek için araştırmada aşağıdaki sorulara cevap aranmıştır.

1. 
   MEB mesleki ve teknik ortaöğretim kurumlarından 2004-2005 ile 2010-2011 öğretim yılları arasında mezun olanların istihdam durumları ve konumları nedir?
   
2. 
   Mesleki ve teknik öğretimde öğrenimlerini tamamlayanlar aldıkları eğitimi nasıl değerlendiriyorlar? Aldıkları eğitim kişisel ve çalışma dünyasının beklentilerini karşılıyor mu?
   
3. 
   Mezunların işlerini bulma yöntemleri ve çalışmakta oldukları işin mezun olduğu bölüm/programla ilgi derecesi nasıldır?
   
4. 
   Mesleki ve teknik eğitim okul ve kurumlarında verilen eğitim ve bu okulların mezunları hakkında işletme yetkililerinin görüşleri nelerdir?
   
5. 
   Mesleki ve teknik eğitim verilen okul ve kurumların eğitim ortamlarını mezunlar nasıl değerlendirmektedir?
   
6. 
   İşverenlerin, istihdam etmede tercih ettikleri mezunlarda aradıkları nitelikler nelerdir?
   
7. 
   Mezun çalıştıran işletmelerin genel profili ve işletmelerine eleman alırken tercih ettikleri yöntemler ile çalışanlara yönelik ücret politikaları nedir?
   
8. 
   Mesleki ve teknik eğitim programları hakkında işverenlerin bilgi sahibi olması ve bu programların hazırlanmasında görüşlerinin alınma durumu nedir?
   

1.3. Araştırmanın Önemi

Mesleki ve teknik eğitim okul ve kurumlarının bireyleri işe hazırlama işlevini sürdürebilmesi için, bu kurumlardan mezun olanların iş hayatındaki başarıları hakkında bilgiye ihtiyaç vardır. İzleme araştırmasıyla; mesleki ve teknik eğitim kurumlarından mezun olanların eğitildikleri mesleklerde çalışıp çalışmadıkları, mesleki ve teknik eğitim programlarının işin gereklerine ne derecede uygun ve etkili olduğu hakkında veriler sağlanmıştır.
Türkiye’de, mevcut ve geleceğe ilişkin meslek alanları, istihdam oranları, ülke, bölge ve yerel düzeydeki ihtiyaç belirleme ve mezunları izleme çalışmaları yetersizdir. Bu durum mesleki teknik eğitim kurumları ile iş dünyası arasında iş birliğini, koordinasyonu ve eğitim planlamasını olumsuz yönde etkilemektedir.
Bugün Ülkemizde bir yanda niteliksiz iş gücü fazlalığı bulunurken, diğer yanda nitelikli iş gücü açığı bulunmaktadır. Eğitim planlaması ile sektörel gelişmenin birbirine paralel olmaması, nitelikli iş gücü açığını oluşturan nedenlerden birisi şeklinde ortaya çıkmaktadır. Dolayısıyla niteliksiz iş gücünün mesleki ve teknik eğitimle nitelikli hâle getirilmesi ve mezunların izlenerek, alınan sonuçların eğitime yansıtılması önemli bir konu olmaktadır.

Ülkemiz ile gelişmiş bazı batı ülkelerinin okul yaşı nüfusunun toplam nüfusa göre büyüklüğü ve beklenen değişikliklerinin görünümüne bakıldığında ortaya çıkan sonuç şöyledir:

Türkiye ile Fransa, Almanya, İtalya, İspanya ve İngiltere kıyaslandığında görülen, özellikle 5-14 ve 15-19 yaş grubunda Türkiye’nin, bu ülkelerden eğitim çağında 1.5 ila 2 katı nüfus yoğunluğu olduğudur. 2023 yılı beklentilerine göre ise, Ülkemizde bu nüfus yoğunluğu oranı tedricen düşecek, fakat yine de bu ülkelerdeki eğitim çağındaki nüfus oranına göre bir hayli yüksek kalacaktır.

Ülkemizde kalkınmanın hızlandırılması ve rekabet gücünün artırılabilmesi için nüfusun eğitim seviyesinin yükseltilmesi gerekmektedir. Okullaşma oranlarındaki artış, nüfusun eğitim düzeyinin istenilen seviyeye yükseltilmesi için yeterli değildir. Gelişmiş ülkelerde, “eğitimdeki gelişmeler” kavramından nitelik gelişmesi anlaşılmaktadır. Türkiye’de eğitim kalitesini belirleyecek ulusal bir sistem henüz kurulabilmiş değildir. Eğitim yatırımlarının özelliği incelendiğinde, niteliğin öne çıktığı gözlenmektedir (ÇPL Uygulamasının Değerlendirilmesi. 1995; 13).

21. yüzyıl, dünyanın küreselleştiği bir çağ olacaktır. Bilim ve teknolojinin baş döndürücü gelişmesi, iletişimdeki hız, bunu kaçınılmaz hâle getirmektedir. Bu gelişmelere paralel olarak çalışma hayatının ihtiyaç duyduğu iş gücünün niteliklerinde büyük değişiklikler ortaya çıkmaktadır. Avrupa Birliği ile üyelik sürecinin devam ettiği şu günlerde teknolojik rekabet için mal, hizmet üretiminde kalitenin ve verimliliğin yükseltilmesi zorunludur. Bu da iş hayatının taleplerine göre yetiştirilmiş insan gücü ile mümkün olacaktır.

Bireylerin, toplumsal ve iş hayatının ihtiyaçlarına göre, ileriye yönelik planlamayla eğitilmeleri, eğitildikleri mesleklerde istihdam edilmeleri, Ülkemizin kalkınması açısından büyük yararlar sağlayacaktır.

Bireyi iş hayatına hazırlamada kullanılan mesleki eğitim programları, iş hayatının ihtiyaçlarına göre belirli aralıklarda kontrol edilmeli, bu sonuçlara göre gerekiyorsa düzenlemeler yapılmalıdır. Bu düzenlemeler, sistemin etkinliğini koruyacak ve verimliliğini artıracaktır.

Bu çalışma öğretim programlarının geliştirilmesi ve öğrencilerin iş piyasasının talepleri doğrultusunda yetiştirilebilmesi için gerekli planlamaların yapılmasına ve yeni eğitim-öğretim stratejilerinin kolaylıkla ve somut olarak belirlenebilmesine olası katkıları bakımından son derece önem taşımaktadır.

Bu araştırma ile mesleki ve teknik ortaöğretim okul ve kurumlarından mezun olanların gördükleri mesleki eğitimin, yaptıkları işe uygunluğu ve mezuniyet sonrası devam ettikleri yükseköğretim programları ile devam ve bütünlüğünün değerlendirilmesi amaçlanmaktadır.

Araştırma bulguları, söz konusu okullarda yapılan mesleki ve teknik eğitimin, yansımasında karşılaşılan sorunların belirlenebilmesi yönünden önemlidir. Ayrıca söz konusu okullarda verilmekte olan mesleki ve teknik eğitimin günümüz teknolojilerine uygunluğu yönünden geliştirilmesine katkı sağlayacağı beklenmektedir. Bu çalışma Ülkemizdeki mesleki ve teknik eğitimin ilgili taraflarla bir değerlendirmesinin yapılması yönüyle önemlidir. Yapılan çalışma ile yalnızca mesleki ve teknik eğitimin geçmişinin değerlendirilmesi değil, geleceğine de ışık tutması beklenmektedir.