T. C. Yargitay hukuk genel kurulu e. 2011/4-58 K. 2011/176

T.C.

YARGITAY

1. HUKUK DAİRESİ

E. 2010/334

K. 2010/2074

T. 25.2.2010

• MÜLKİYET HAKKI VE ELATMANIN ÖNLENMESİ ( İşletme Ruhsatı Alınan Yerin Özel Mülkiyete Konu Olması Halinde Taraflarca Anlaşma Sağlanamaması ve İşletme Ruhsatı Sahibinin Talebi Üzerine Bakanlıkça Kamu Yararı Bulunduğuna Karar Verilmesi Durumunda Kamulaştırılacağı )

• İŞLETME RUHSATI ALINAN YERİN ÖZEL MÜLKİYETE KONU OLMASI ( Halinde Taraflarca Anlaşma Sağlanamaması ve İşletme Ruhsatı Sahibinin Talebi Üzerine Bakanlıkça Kamu Yararı Bulunduğuna Karar Verilmesi Durumunda Kamulaştırılacağı )

• MADEN İŞLETME RUHSATI ALINMIŞ OLMASI ( Çekişmeli Taşınmazın Tasarrufu Yönünde Ruhsat Sahibine Bir Hak Bahşetmeyeceği - Çekişmeli Taşınmazda Haklı ve Geçerli Bir Neden Olmaksızın Elatılan Tüm Bölümler Bakımından Davanın Kabulü Gerektiği )

3213/m.46

4721/m.683

ÖZET : Dava, çaplı taşınmaza elatmanın önlenmesi isteğine ilişkindir. Kural olarak ruhsat alınmış olması sahibine bu konuda faaliyet gösterme hakkı verir. Ancak, mülkiyet hakkına elatılamayacağı da kuşkusuzdur. Ne var ki, işletme ruhsatı alınan yerin özel mülkiyete konu olması halinde taraflarca anlaşma sağlanamaması ve işletme ruhsatı sahibinin talebi üzerine Bakanlıkça kamu yararı bulunduğuna karar verilmesi durumunda kamulaştırılacağı 3213 Sayılı Yasanın 46. maddesi hükmü gereğidir.

Davalı şirket tarafından davacı ile aralarında düzenlenen ve çekişmeli taşınmazı kullanmasını haklı kılan sözleşme, vs. sunulmamış ve bu yönde bir savunma yapılmadığı gibi kamu yararı kararı alındığına ve kamulaştırdığına dair de bir bulgunun varlığı kanıtlanmış değildir. Öyleyse, sadece maden işletme ruhsatı alınmış olmasının çekişmeli taşınmazın tasarrufu yönünde ruhsat sahibine bir hak bahşetmeyeceği tartışmasızdır. Hal böyle olunca, davalı şirket tarafından çekişmeli taşınmazda haklı ve geçerli bir neden olmaksızın elatılan tüm bölümler bakımından davanın kabulüne karar verilmesi gerekir.

DAVA : Taraflar arasında görülen davada;

Davacı, kayden maliki olduğu 8578 parsel sayılı taşınmaza davalının kum, toprak, çakıl vb. malzeme almak ve moloz diye tabir edilen atıklarını bırakmak suretiyle müdahale ettiğini ileri sürüp, elatmanın önlenmesi isteğinde bulunmuştur.

Davalı, çekişme konusu taşınmazla ilgili Bakanlıktan maden ruhsat ve işletme izni ile dava dışı Selçuklu Belediyesinden işyeri açma ve çatışma ruhsatı aldığını, taşınmazın davacı ya intikalinden önce ruhsat ve izinler olup, ayrıca Selçuklu Belediyesi ile aralarında düzenlenen protokol gereğince çalışmalarda bulunduğunu, davacının rızası dışında herhangi bir tasarrufta bulunmadığını belirtip, davanın reddini savunmuştur.

Mahkemece, davalı şirketin ruhsat ve izin kapsamı dışında kalan 16.637,96 m2’lik kısma müdahale ettiği gerekçesiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.

Davacı vekili tarafından süresinde temyiz edilmiş olmakla; Tetkik Hakimi Sevinç Türközmen'in raporu okundu, düşüncesi alındı. Dosya incelendi, gereği görüşülüp, düşünüldü:

KARAR : Dava, çaplı taşınmaza elatmanın önlenmesi isteğine ilişkindir.

Mahkemece, davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.

Dosya içeriği ve toplanan delillerden, çekişme konusu 8578 parsel sayılı taşınmazın kayden davacıya ait olduğu, davalının kayıttan ve mülkiyetten kaynaklanan bir hakkının bulunmadığı, mahkemece yapılan uygulama sonucu düzenlenen fen bilirkişinin rapor ve krokisinde A, B ve C harfleri ile gösterilen toplam 142449, 01 m2 atanda davalı şirketin fiilen çalışma yaptığı belirtilerek, davalı şirkete doğaltaş-mermer işletmeciliğinin yapılabilmesi için ruhsat verilen alanların da tespit edildiği ve B harfiyle işaretli 16637.96 m2'lik alanın ruhsat alanı dışında ancak çekişmeli taşınmaz içerisinde kaldığının bildirildiği, mahkemece de B harfi ile gösterilen kısım yönünden davanın kabulüne karar verildiği ve hükmün davacı tarafından temyiz edildiği anlaşılmaktadır.

Hemen belirtmek gerekir ki, kural olarak ruhsat alınmış olması sahibine bu konuda faaliyet gösterme hakkı verir. Ancak, mülkiyet hakkına elatılamayacağı da kuşkusuzdur. Ne var ki, işletme ruhsatı alınan yerin özel mülkiyete konu olması halinde taraflarca anlaşma sağlanamaması ve işletme ruhsatı sahibinin talebi üzerine Bakanlıkça ( Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı ) kamu yararı bulunduğuna karar verilmesi durumunda kamulaştırılacağı 3213 Sayılı Yasanın 46. maddesi hükmü gereğidir.

Somut olayda, davalı şirket tarafından davacı ile aralarında düzenlenen ve çekişmeli taşınmazı kullanmasını haklı kılan sözleşme, vs. sunulmamış ve bu yönde bir savunma yapılmadığı gibi kamu yararı kararı alındığına ve kamulaştırdığına dair de bir bulgunun varlığı kanıtlanmış değildir. Öyleyse, sadece maden işletme ruhsatı alınmış olmasının çekişmeli taşınmazın tasarrufu yönünde ruhsat sahibine bir hak bahşetmeyeceği tartışmasızdır.

Hal böyle olunca, davalı şirket tarafından çekişmeli taşınmazda haklı ve geçerli bir neden olmaksızın elatılan tüm bölümler bakımından davanın kabulüne karar verilmesi gerekirken, yanılgılı değerlendirmeyle yazılı olduğu üzere hüküm kurulmuş olması doğru değildir.

SONUÇ : Davacının temyiz itirazları yerindedir. Kabulü ile, hükmün açıklanan nedenlerden ötürü HUMK.'nun 428. maddesi gereğince BOZULMASINA, alınan peşin harcın temyiz edene geri verilmesine, 25.02.2010 tarihinde oybirliği ile karar verildi.

T.C.

YARGITAY

1. HUKUK DAİRESİ

E. 2009/12567

K. 2010/3259

T. 23.3.2010

• TAPU İPTAL VE TESCİL ( Taşınmazın Satışından Önce Yeterli Ölçüde Değer Araştırması Yapan Bir Kişinin Hataya Düştüğünden Söz Edilemeyeceği )

• GABİN ( Söz Edilebilmesi İçin Objektif Unsur Olan Edimler Arasındaki Aşırı Nisbetsizlik Yanında Bir Tarafın Darda Kalma Tecrübesizlik Düşüncesizlik Hallerinin Bulunması Diğer Yanın İse Sömürme Kastının Olması Gerektiği - Tapu İptali ve Tescil İstemi )

• HİLE ( Genel Olarak Bir Kimseyi İrade Beyanında Bulunmaya Özellikle Sözleşme Yapmaya Sevk Etmek İçin Onda Kasten Hatalı Bir Kanı Uyandırmak veya Esasen Var Olan Hatalı Bir Kanıyı Koruma Yahut Devamını Sağlamak Şeklinde Tanımlandığı )