xırıltılı qırıldavuq.
xırxa
səhifə 60/65 tarix 09.07.2018 ölçüsü 6,56 Mb. #56065
xırıltılı qırıldavuq.
xırxa 11 pürüzlü səs. qısıx səs.
xiyar aqurça11 .
xoca ustaz11 . öğrətmən.
xor
- xor görmək : uçuzlamaq11 . ucuzlamaq. dəğər verməmək. aşağılamaq.
- xor görülən : baytamal11 . baxtsız. talehsiz. qarqanmış. lə’nətli.
xoraz 11 xoruz.
xorlamaq korlamaq. qaçınlamaq. aşağılamaq.
xorlanmaq alçalmaq. yenilmək.
xortlaq abacı11 . baysa11 . almastı11 . almaslı11 . almastu11 . cin. dev. obur11 . kötü ruh. büyücü.
xortum qurqan yel11 . qasırqa.
xoruz qıçıruvçu11 . qıttay11 . qızılbaş11 . ququruq11 . qoraz11 . taraqlı. daraxlı. adaqa11 . - çalı xoruzu : yabanı xoruz. ağac tavuq.
xoruzlanmaq girşəmək11 . qabarmaq.
xoş dadlı. aldırlı11 . cəzzab. uşaqıvlu11 . gözəl. kibar. yaqımlı11 . yaxımlı. çaqımlı11 . dadlı. sevimli. incə. iynaq11 . dadlı. könül alıcı. maçal11 . baçal. bayçal. baysal. iyi. gözəl. daha iyi. oyunlu11 . gülünc. tühaf. əğləndirici.
- xoş gəldi bermək : xoşgəldiniz demək.
- xoşuna getmək : büsürəmək11 . bəğənmək.
xoşbəxt olmaq yavuqlanmaq11 . yavuqmaq. yavqamaq. yaşamın tadını çıxarmaq. mutlu olmaq. fərəhlik duymaq.
xoşlanmaq can atmaq11 . sevmək. yaranmaq11 . bəğənmək.
xudpəsənd boqursa11 . özsevər. kəndini bəğənmək.
xurcun 1 . qurcun. cib. 2 . kisə. damqalı hidiyə kisələri.
- xurcunu yoxalmaq : yoxsullaşmaq.
- xurcunu qalın bolmaq : zəngin olmaq.
- xurcunu quru : yoxsul.
- xurcununda yel oynamaq : yoxsul olmaq.
- tütün qurcun : tütün kəsəsi.
yaba atqı11 . ayrı11
yaban çeqet11 . çəqit. vəhşi. yabanı. qırnav11 . asav. - yabanı xoruz : alı xoruzu. ağac tavuq.
yabancı dış. eşikli11 . başqa. yabancı. tışlı11 .
yabanı cur11 . yur. asav. ilgiztik11 . asav. qırnav11 . asav.
yabanı irniq11 . asav.
yabanı qaya. vəhşi. - qaya sarsmaq : yabanı sarımsaq.
yabanılaşmaq geyiqsəmək11 .
yabılqan 11 hamilə inək.
yabmaq çapmaq11 . örtmək. qapatmaq.
- yamcını üsünə yabdı : yamçıyı özərinə örttü.
- yel eşikni yabdı : yel qapıyı qapattı.
yabqıç 11 yapaq. qapaq.
yada cada11 . iyi. sevimli. uysal. uymuşaq xuylu. iyi ürəkli. rəhimli.
yaddaş aydaş. yadlaş.
yadırqamaq çirqimək11 . çiyirmək. ilgisini itirmək. uzaqlaşmaq. soğumaq.
yadırqamaq öngələmək11 . gücənmək. mənimsəməmək.
yadlaş yaddaş. aydaş.
yağ - iç yağı : çır11 . cır..
yağaman yavaman11 . sağlam. dayanıqlı.
yağbıdır yavbıdır11 . dağ geçisi.
yağbölək yavbölək11 . yavbadaq11 . qənari.
yağcı aldır-güldür. aldır-çıldır11 . dalqavuq.
yağçılıq yavçılıq 11 1 . bəsili. səmiz. şişman. 2 . zəngin. varlı.
yağır yavur11 . atın sırtında araya gələn yara.
yağlandırmaq səmirtmək11 . şişmanlatmaq.
yağlanmaq səmirmək11 . şişmanlamaq. verimli duruma gəlmək.
yağlı çırlı11 . cirli. toburaçan11 . doburaçan. şişman. tombul. səmiz.
yağlıq qolyavluq11 . dəsmal. məndil.
yağluq yavluq. başörtü.
yağluqbaş yavluqbaş 11 . qadın.
yağmaçılıq yoltuqur11 . axıncılıq.
yağmalamaq qımsınmaq11 . qapsamaq. kəndinə mal etmək. almaq. sahiplənmək.
yağmalanmaq soyulmaq. tonalmaq11 .
yağmur yağun11 . yavum11 . yağum.
yağmurlu çılpılı11 . çisələyən. yavumlu11 . yağumlu.
yağqarın yavqarın 11 . 1 . yağlı yemək sevən. 2 . səmiz. şişman.
yağqonqa yavqonqa 11 .1 . yağqarın. səmiz. şişman. 2 . zəngin.
yağum yavum11 . yağmur.
yağumsuramaq yavumsuramaq11 : çisələmək.
yağun 11 yağmur.
yağürək yavyürək11 . şişman. səmiz.
yağurluq yavurluq yəhərin altına qoyulan örtü.
yaıpşqan sozulma11 . uzun. əsnək.
yal cal 11 . 1 . at yələsi. - aman antı calı uzun bolur : kötü atın yələsi uzun olur. 2 . ücrət. gündəlik. - qoy cal : çoban ücrəti.
yala yalaq. rüşvət
yalamaq rüşvət almaq.
- yalarıqı bolqan : zəngin. varlı.
yalamıs calamıs11 . acgöz. dalqavuq. rüşvətçi.
yalan çalqan11 . boş. fani. ötürük11 . saxta. çıplaq. yılpaq. yalın.
yalancı tobuçu11 . palavracı. altaq11 . sözünə güvənilməz. dönək. dönük. xain. qadıy11 . qandırıcı.
yalanda yalnızca. sadəcə. tək.
yalanlanmaq yalınlanmaq. soyunmaq. açılmaq.
yalanlaymaq 11 yalınlanmaq. çılpaqlanmaq.
yalanqac fəqir. yoxsul.
yalaq yala. rüşvət.
- çeşmə yalağı : qolla.
- çeşmə yalağı: təqənə11 .
yalatmaq rüşvət vermək.
yalav 11 1 . qaya diblərində bulunan qaya tuzu. 2 . rüşvət.
yalavçu 11 alınqan. həssas.
yalbağur içyağına sarılan qaraciğərdən yapılan bir yemək.
- yalbavurun çıxarmaq : yalvarmaq.
yalçı çalçı11 . günlük. işçi. ırqat. - yalçı çüy 11 : taxda çivi. taqoz.
yalçılıq 11 çalçılıq. irqatlıq. işçilik.
yalçın qısır11 . sarp. tilqəm11 . dılqəm. tik. sarp.
yaldız qıdana11 .
yalduz dəğərli daş. govhər.
yalın sıyırqı ( d <> y ) sıdırqı11 . sadə. yalan11 . yılpaq. çıplaq.
yalınayaq çırttaqa11 . yalınyaxa. çırtçappa11 . hırpanı. çulsuz.
yalınçaq calınçaq11 . dalqavuq. yaltqlanan.
yalınçı calınqıç11 . ricaçı. xahişçi. yalvaran.
yalınlamaq lütləmək.
yalınlanmaq yalanlanmaq. yalanlaymaq11 . çılpaqlanmaq. soyunmaq. açılmaq.
yalınmaq calınmaq11 . yalvarmaq. - yalınıb yalbarmaq : yalvarıb yaxarmaq.
yalınyaxa çırttaqa11 . çırtçappa11 . hırpanı. çulsuz. yalınayaq.
yalıqlamaq calıqlamaq 11 . 1 . kapris yapmaq. nazlanmaq. 2 . qaçmaq. yaxayı sıyırmaq. qurtulmaq.
yallamaq 11 uzaqlaşmaq. sıvışmaq.
- bir yanına yallamaq : bir qırağa çəkilmək.
yallı 11 çanqız 11 . yanqız. qaraçay-malqar xalq oyunlarında birisi. erkəklər ayaq barmaqlarının ucunda hızlı bir şəkildə oyun edərlər. çallı11 . qurt. canavar. asav heyvan. yələli.
- canqızqa barmaq : canqız oyununu yapmaq.
yalna 11 maaş. aylıq. yomiyə.
yalnız yanqız 11 (< yan + sız ). 1 . tək. ayrım11 . ayrı. başına. artsız-alsız11 . kimsəsiz. yanqız11 . yansız. qıllı11 . tək. ancaq. 2 . tiqiral11 . ancaq. zorla. lakin. 3 . quru11 . boş. sadə.
- yalnız qalan : qoturbaş11 . tək başına qalan.
- yanqızlay 11 : yalnız olaraq. tək başına.
- yalnızca biri : sanlab biri.
yalnızca yalanda. sadəcə. tək.
yalpa - yalpalayaraq yerimək : sallanaraq yerimək. avuşmaq11 .
yalpalanmaq qılluvlanmaq11 . sallanmaq. çalqalanmaq. sənğqildəmək11 . sallanmaq. çalqalanmaq. silkinmək11 . sallanmaq.
yalpaq calpaq11 . oltaq. yayla. pılato
yalqa 11 atın iki omuz arası. yələ. - calqa almaq: ücrət qarşılığı işçi tutmaq.
- yalqa almaq : ücrət qarşılığı işçi tutmaq.
- yalqasın qayırmaq : xoşlanmadığını bəlli etmək.
yalqav yalkav . (bax > yataqay ).
yalqavuc çalqavuc11 . tava.
yalqavuq yanqavuq. çalqavuq11 . təmbəllik.
yalqımaq 11 yorulmaq. sıxılmaq. usanmaq. bezmək.
yalqıtmaq çalqıtmaq11 . yanqıtmaq. yormaq. usandırmaq. bezdirmək. bıqtırmaq.
yaltaq betalmış11 . dalqavuq. ikiyüzlü. betsinivçü11 . dalqavuq. yüzsüz. suyqulanqan11 . dalqavuq.
yaltaqlanmaq betsinmək11 . üz vurmaq. dadlı dillə söyləmək. suyqulanmaq11 . yılışmaq.
yaltqlanan çaltqlanan. calınçaq11 . yalınçaq. dalqavuq.
yalvaran calınqıç11 . yalınçı. ricaçı. xahişçi.
yalvarma yovraq11 . dua. yaxarma.
yalvarmaq çökünmək. çoqunmaq11 . yaxarmaq. calınmaq11 . yalınmaq. - yalınıb yalbarmaq : yalvarıb yaxarmaq.
yalvarmaq yükünmək. çökünmək. aman diləmək.
yam cam11 . heyvan qılı.
yama ( y <> c ) cama . 1 . tərs. əkilib yapışılan, yamala nərsə. 2 . basdırqıc11 . - kiçik yama : bitək9.
yama camav11 .
yamac bet11 . - gün bet : dağın güney yamacı. qapqaq11 . töş11 . təpə. dağ. turqu. durqu11 . sırt.
- dağın günəş görən güney yamacı . gültü11 .
- günəyə baxan dağ yamacı : günlüm11 .
- sırtdan özəngə ağışdı: yamactan dərəyə endi.
- yamacın üst tərəfi: qapqaq başı .
- dağ yamacı : beltav11 . dağ beli.
- dağ yamacı : qabırqa11 .
- güneyə baxan dağ yamacı: günbet. günbət.(gün + bet : üz. yön).
yamalaq - yarım yamalaq : çart qurt11 . yart qurt.
yamalı bitəkli11 .
yamamaq camamaq11 .
yaman caman11 . balaqçı11 . yararmaz. balaqlı11 . müthiş. dehşətli. çox. pek. kötü. fəna.
- yaman ağıllı: kurnaz. sinsi.
- yaman yoraqa salmaq: məhkum etmək.
- yaman yoralı: kötü qədərli.
- yaman qan: kötü kişi.
- yaman qarınlı: obur. çox yiyən.
- yaman quvum edmək: işi kötüke yormaq.
- yaman gün başına gəlmək: çox üzülmək. çox zor durumda qalmaq.
- yaman günlü bolmaq: çox zəhmət çəkmək. çox sıxıntı görmək.
- yamanı tutmaq: xuysuzlanmaq. huzursuz olmaq.
- yamanına tayanmaq , qalmaq: gücü tükənmək. zayıflamaq.
yamanavuz 11 küfürbaz. ağzı pozuk.
yamanbet 11 solqun, uçuq bənizli.
yamançı 11 1 . süçlü. 2 . qavqaçı. 3 . dolandırıcı. dələduz.
yaman-çuman 11 kötü. pis. fəna.
yamanlamaq 11 kötüləmək. yermək. pisləmək.
yamanlavçu 11 kötüləyici.
yamanlığ artıqlıq11 . kötülük. fənalıq.
yamanlıq 11 kötülük. fənalıq. şər.
yamanmaq camalmaq11 .
yamanqa camanqa11 . yaramaz. haylaz. afacan.
yamanqa 11 yamanqay . cin. şeytan.
yamanqa 11 yaramaz.
yamanqay yamanqa11 . cin. şeytan.
yamansınmaq 11 kötü görmək. bəğənməmək.
yamaq qəpi11 . tıxac.
yamçı 11 yamğur.
- yamacısın kəbdirməğən , üyünə asuv gəltirməğən : uğursuz (xeyirsiz) kişi, evinə dəğər gətirməyən.
yamğur yamçı11 .
yamışmaq ağ tikən bitgisi.
yamız 11 1 . am. yamcıq. amcıq. qadın oğrəti. 2 . qasıx.
yamlamaq 11 utmaq. içinə çəkmək.
yamnat (< yamamaq . (yamanmış, yapışlmış nərsə). 1 . görəv. iş. görəv. 2 . əmanat. 3 . rəhn. tutsaq. 4 . tə'minat. qaranti. hipotek. 5 . rica. dilək. əmir.
yampaq 11 əğiq. yan yatmış.
yampaqay 11 : əğri. yan yatmış.
yampaqayına yana. əğri olaraq.
yampaymaq 11 əğilmək. yan yatmaq.
yampaytmaq 11 əğmək. yatırmaq.
yampıq 11 1 . əğri. 2 . topal. ağsaq.
- yampıqına barmaq : axsamaq.
yampıq 11 əğri. bir yana əğiq.
yamşaq yumşaq. sevimli. aldavlu11 . dadlı.
yamuq qıytıq11 . əğri.
yan yatmaq qıyışmaq11 . əğilmək.
yan tərəf. qablavuş. qırağ.
- yan yana : yanaşa11 .
- qulaq yan : şaqaq. şəqiqə.
- yan basmaq 11 . qayırmaq. iltimas etmək.
- yan yatmaq : yampaymaq11 . əğilmək.
- yan yatmış . yampaq11 . yampaqay11 . yantaqay11 . əğiq. əğri. bükük.
- yan basmaq : qayırmaq. iltimas etmək.
- yan basmay : adilana. haqlı olaraq.
- yan basuv : iltimas. qayırman.
- yan-yanın qarmamaq : təlaş etmək. didinmək. uğraşmaq.
- ırmağın yan qolları: yanuv 11 .
- o yan : arlaq11 . ötə tərəf. digər tərəf. ötə. daha uzaq. daha iləri.
- yana doğru : yantın11 . yandan.
- yana yatmış : calpaqay11 . əğri.
- yan yanına qaramaq 11 : çevrəsinə baxmaq.
- yan-yanından almaq 11 : çevrəsin çevurmək. quşatmaq.
- ol yanqa gedmək 11 : ölmək.
- oqarı yanı 11 : güney.
- öksüzlə yanı : doğü.
- töbən yanı : quzey.
yana 1 . taba11 . təpə. doğru. 2 . yampaqayına11 . əğri olaraq.
yanaki yan yatmış. çonçaq11 . əğri.
yanaq uvurt11 . avurt. - qırmızı yanaq : qızıluvurt11 . - şişman yanaqlı : qıştı uvurt. - tombul yanaqlı . qop uvurt11 . - yumuşaq yanaqlı . tombul yanaqlı : qopqu11 .
yanaqqı 11 eylülün igirmi dördlə əkimin üçü arasında doğanların bürcü.
yanaşa 11 yan yana.
- qarnaşları yanaşa görgə saldılar : qardaşləri yan yana məzara qoydular.
yanaşuv canaşuv11 . yaxın.
yanav canav11 . parlaq.
yanbaş 11 əğri. yanlama.
- alqaz saçın yanbaş taraqandı : alqaz saçını yana doğru taramış.
yancal 11 ufaq tefək. mini mini.
yançaq almacığ - almacığ gəmikləri çıxıq yüz: qengbet11 .
yançqı 11 sancı. sızı. acı.
- yançqı söz : acı söz. alay.
yançuv 11 göynək. sızı.
yandan yantın11 . yana doğru.
yandat səyrə. oxuyan. - yandan bülbül : səyrə bülbül.
yandav 11 öfgəli. barut kimi kişi.
yandavur yardım. dəstək.
- yandavur bolmaq : acımaq. üzülmək.
yandavurlu 11 yardımsevər. - yandavurluq edmək : yardım etmək. imdada yetişmək.
yandavursuz 11 zorba. sərt. zalim.
yandırmaq tamızmaq. tamızmaq11 . yaxmaq.
- gözlərin yandırmaq : gözlərini iri iri açmaq.
- yandıra qöz : patlaq gözlü.
yanılmaq acaşmaq11 . ayaşmaq. aldanmaq. şaşmaq.
yanıltmaq alcatmaq11 . çaştırmaq. ayaşdırmaq11 .aldatmaq. - yolnu ayaşdırdım: yolu şaşırdım.
yanıltmaq yanqıltmaq11 . şaşırtmaq.
yanımaq 11 biləmək. təhdit etmək.
- yanıqan edmək : qorxurtmaq. gözdağı vermək.
- bıçaqnı daşqa yanımaq : bıçağı daşa tutaraq biləmək.
yanıq qasmıq. qurum. yara bərə.
yankəsən culiya11 . yuliya. kurnaz.
yankəsici yüzüvçü11 . üzüvçü. dolandırıcı.
yanlama yanbaş11 . əğri.
yanlamaq 11 yanından geçib getmək. qaçmaq. sıvışmaq.
yanlamasına alçı11 . götləş11 . köndələn11 . eninə.
yanlavsuz 11 1 . dəvamlı. sübatla. durmadan. 2 . hərzaman. dayima.
yanlı yaxçı11 . tərəfdar. qorucu. savunucu.
yanlış tərs11 . xətalı. turussuz11 . durussuz11 . dürüssüz. tərs. kötü.
yanlışlıq tərsliq. suç. yazqaq.
yanma tarquv11 . darğuv ( darılmış: darıxmış ). şikayət. sızlanma.
yanmaq kömürsəmək11 . qapırcaqlanmaq: qabırçaqlanmaq11 . qavrılmaq. kömürləşmək. tamızılmaq11 . təpmək. təbmək. qaynamaq.
- yanqan otdan artqa turmaqan 11 : cəsur. gözübək. qorxusuz.
- yanqan otnu ışırmaq 11 : qavqayı, münaqışəyi alovlandırmaq.
- yanqan otqa suv quymaq 11 : 1 . savaşı yatıştırmaq.
yanq 11 1 . yün yada tük yumağı. 2 . bulut yada dumanın bölünmüş parçası.
yanqam calqam11 . ək. uzatma parçası.
yanqamaq çalqamaq11 . əkləmək.
yanqan qamajaq 11 od böcəği.
yanqan 11 martın biri ilə doqquzun arasında doğanların bürcü.
yanqanqöz patlaq gözlü.
yanqav çalqav11 . ək. parça.
yanqavuq yalqavuq. çalqavuq11 . təmbəllik.
yanqı 1 . bor11 . qaya tavuş11 . oytu11 . eko. 2 . yeni. təzə.
- yanqı ırcın : təzə əkmək.
- yanqı üy : yeni ev.
yanqılandırmaq sasıtmaq11 .
yanqılıc əğri. çonçaq11 . yanaki. yan yatmış. yanlış. göyquşağı.
yanqılış yanyatmış. qılmay11 . əğri.
yanqılmaq yalınmaq. xətaya düşmək.
- bir yanqılqannı allah da keçədi : bur kərə yalılanı allah da əfffedər.
yanqıltmaq 11 yanıltmaq. şaşırtmaq.
yanqıltqıç 11 yanıltıcı. yanıltmaca. anlaşılmaz. qarışıq.
yanqırmaq yenilənmək.
yanqırt 11 1 . hələ at sürüsündən ayırılmamış. binilməyə alışqın olmayan at. yan qalmış. 2 . pişməmiş. xam. 3 . münzəvi.
yanqırtından yenidən.
yanqırtmaq yenilətmək.
yanqıtmaq çalqıtmaq11 . yalqıtmaq. yormaq. usandırmaq. bezdirmək. bıqtırmaq.
yanqız 11 anqız 11 . yansız. yalnız. yallı. qaraçay-malqar xalq oyunlarında birisi. erkəklər ayaq barmaqlarının ucunda hızlı bir şəkildə oyun edərlər. yalnız (< yan + sız ) tək. - yanqızlay 11 : yalnız olaraq. tək başına.
- yanqızqa barmaq : canqız oyununu yapmaq.
- yanqız tirək 11 : çan ağacı . türklərin qutsal olduğuna inandıqları, şamanizm dönəmində taptıqları çam ağacı.
yanqızlay yalnız olaraq. tək başına.
yanqoz 11 1 . nərgisgillərdən qardələn çiçəği. 2 . martın onu- igirmi arasındaki günlər.
yanqur 11 yağmur.
- tayaq yanqur : sağanaq
- quyqan yanqur : sağanaq yağmur.
- maral qozlaqan yanqur 11 : günəşli havada yağan yağmur.
- sanqırav yanqur 11 : incə incə çisələyən yağmur.
- tayaq yanqur 11 : sağanaq yağmur.
yansaluv cansaluv11 . kişiləştirmə.
yanşamaq 11 boş qonuşmaq. gəvəzəlik etmək.
yanşaq 11 palavracı. boşboğaz.
yanşav 11 gəvəzəlik. boşboğazlıq.
yansımaq iqtırıltmaq11 .
yansız yanqız11 . yalnız.
yansüyək 11 qalça.
Dostları ilə paylaş: