səhifə 19/65 tarix 09.07.2018 ölçüsü 6,56 Mb. #56065
el il . "i " ilə başlamış sözlər "e " ilə başlamış sözlərə qarşıdır, tərsdir.
el 11 1 . xalq. toplum. - el nökər : dışarıdan gəlib bir köyün xalqına qatılıb yaşayan kimsə. xalqın yeni üyəsi.
- el tükürsə, göl bolur : xalq tükürsə göl olur.
- el törə11 : xalq məhkəməsi.
- elni gücü dənqiz : xalqın gücü dəniz.
2 . köy. kənd. - tav el : dağ köyü.
3 . yurt. vətən. memləkət.
- elbərgən çomaq : bilməcə.
elber 11 bilməcə.
elbuz dediqoducu. fitneci.
əlcək qolluq11 . qolqab11 . qoltaq. əltək. əldivan. - qol qab 11 : əldivan.
elçi kələçi11 . arabulucu. dünür. temsilci.
eldirəy 11 quzu dərisi.
əldivan əlcək. qol qab11 . qolluq11 . qolqab11 . qoltaq. əltək. əlcək. qolqab11 .
elə dərhal. - aytqanın yerqə yetdirmə : söyləniləni elə (dərhal) yerinə qətirmək.
eləcumar yiyəni dəlirtən bir tür ot.
ələk ilək . 1 . ilgisi olan. bağı olan. 2 . ələvul11 . qəlbir.
- ələk ağac : ələk qasnağı.
- qıbıt ələk : tarı ələk : qəlbir.
eləmək iləmək11 . edəmək. e'mal edmək.
eləmən nifuzlu. sıylı. e’tibarlı. önəmli kişi.
ələvul 11 qəlbir. ələk.
elgəncəq 11 yılgəncə. yelgəncə. qorxaq. ürkək.
elgənmək 11 yelgənmək. yılgənmək. ürkmək. qorxmaq.
elgənməz 11 yelgənməz. yılgənməz. cəsur. qorxmaz.
əli 11 qarış.
əliaçıq açıqəl. berimli11 . cörmət.
əliaçıq 11 tarqan. comərt.
elitir 11 qayalıq yamaclardan dərəyə enən incə yol. cığır. patiqa.
eliya 11 şimşək. yıldırım.
- eliya ay : temmuzun onbeş - igirmi arasındaki günlər. hazirannın igirmiiki otuz arasındaki günlər.
- eliya urmaq: yıldırım çarpmaq.
elləyxan 11 topraqların tanrıcası.
əlli
- əllinçi : əllinci.
- əllişər : əllişər.
elli 11 köylü.
elpək 11 çox. bol. zəngin.
elqırqan 11 firəng üzümünə bənzəyən, yemişləri olan çalılıq.
elqovur 11 yazda buzların çözlüməsi. suyun gətirdiği buz kütləsi.
elqurut 11 dediqoducu.
əlsizləşmək zayıflamaq. azqınlaşmaq11 .
əltək qolluq11 . qolqab11 . qoltaq. əlcək. əldivan.
eltəmək 11 iltəmək. götürmək.
- iz elt : iz təqib etmək.
eltəmək 11 iltəmək. yıltəmək. göndərmək. götürmək.
elti apsın11 . abcın.
eltir 11 bir həftəlıik quzu dərisi.
əlverişli gəlişüvlü11 . uyqun. münasib. maqbul.
əlverişli münasib. asuvlu11 . iyi. gözəl. uyqun. tab11 . tablıq11 . iyi. yaxcı. uyqun. müsait.
əlverişsiz tabsız11 . uyqunsuz.
əlverməz tapışsız. tabışsız11 . işlək olmayan. pıratiq olmayan. uyarlanmaz olan.
em 11 əm 11 . ən.
- əm gitcə 11 : ən kiçik.
- əm ullu 11 ən böyük.
əm 11 em 11 . ən.
- əm köp : ən çox.
- əm gitcə 11 : ən kiçik.
- əm ullu 11 ən böyük.
əmcək məmə.
- əmcək ana : süt ana.
- əmcək ata : əsgi atalıq gələnəğində cocuğu yetiştirən lələ.
- əmcək ağruv : göğüs ağrısı.
- əmcək içirmək : məmə vermək.
- əmcək qız : atalığa verilən qız cocuq.
- əmcək oğlan : 1 . süt cocuğu. 2 . atalığa verilən ərkək cocuq.
emdə əmdə . imdə . və.
- bunların emdə onların geyimləri birçədi : qaraçaylıarın, qabardeylərin geyimləri aynıdır.
əmdə emdə11 . imdə. və.
əmdirmək sıbdırmaq11 . içirmək. sindirmək. soxmaq. geçirmək. tıqşırmaq.
əməgən 11 dev. qafqas nağıllarında insanüstü varlıq.
əmək qıyın11 .
əməm meşə ağacı.
- əməm çortləvüq : meşə palamudu.
- əməm içgən təri : tabaqlanmış dəri.
- əməm içirmək : tabaqlamaq.
əmgək 11 əzab. iztirab. işkəncə.
əmi amca. ata qarnaş:
əmildaş 11 süt qardaş.
emildış atalıqtan çıxıb böyük ata evinə göndərilən cocuq.
emilik 11 binməyə alıştırılmamış asav tay. asav at.
emiliqçi 11 at tərbiyəcisi.
əmilmək sıbdırılmaq11 . soxulmaq. içərilmək. qayırlmaq. sindirilmək.
emiv 11 dev. dev kimi yaratıq.
əmizik 11 çayır yoncası.
- kökbaş emizik . sarı emizik : yonca türlər.
emizmək 11 emzirmək.
əmmə amma11 . nənə. böyük nənə. yaşlı qadın.
əmrə amır11 . həvəs. istək.
əmrən onqsun. qiptə.
əmzik musluq. sümmək11 . ibriğin su tökülən bölümü.
en 11 1 . soy. cins. tip. 2 . ən. - qumaşnı eni : qumaşın eni. 3 . heyvanın qulağına qonan işarət.
- ensiz malqa iyə köp bolur : işarətsiz heyvanın yiyəsi çox olur.
ən çınğ11 . tam.
ençi 11 xisusi. özəl. şəxsi. fərdi. münfərit. müstəqil.
- ençi betlilik : şəxsiyət. kişilik.
- ençi yaşamaq : ayrı tək yaşamaq.
- ençi yer : özəl yer.
- ençi edmək : ayırmaq. tək duruma gətirmək.
ençiləmək 11 mənimsəmək. kəndinə mal etmək.
əndamlı görümlü11 . iri yapılı. boylu boslu.
əndamsız biçimsiz. qaramsız11 .göstərişsiz.
endi 11 indi. şimdi. artıq.
- endiqə dəri : şimdiyə qədər.
endidə 11 indidə 11 . şimdilərdə. artıq. bir daxi.
- endidən arı : bundan sonra.
endilədə 11 yaxınlarda.
- endilədə anqa tübəmədim : yaxınlarda ona rastlamadım.
endiqi 11 indiki. şimtiki.
endirmək 11 indirmək.
əndişəli anğaşalı. avaralı11 . talaşlı. oyalı. qayqılı.
əndişəsiz anğaşasız. avarasız11 . qayğısız. talaşsız.
endrəvük qasımın igirmi üçü aralıqın ikisi arasındaki günlər. - endrəvük ay : aralıq ayı.
enəmək 11 anlatmaq. bildirmək. heyvanın qulağına damqa qoymaq.
ənğ yırqa. cırqa11 . yarqı. heyvanın qulağına kəsilərək qoyulan işarət.
əngəbəli engəbəli . tuppurlu. duppurlu11 . təpəli.
engəbəli töbəli11 . təpəli.
engəbəli tuppurlu. duppurlu11 . təpəli.
əngəl qadağ. qadama11 .
əngəl tıyqı11 . qadağ. mane'. toqalt11 . qadağ. mane. tabsaşar11 . otlaqçı. asalaq. tüfeyli. çırmav11 . qadağ. mane'
əngəl tüfeyli. tabsaşar11 . otlaqçı. asalaq.
əngəllənmək tıymaq11 . mane’ olmaq. mən' etmək.
əngəlsiz çurumsuz11 . bahanasiz.
əngəlsiz sərbəst. bəqivsüz11 . mane’siz.
engən ingən. körpə. görpə. yeni göz açmış.
enginlik tərənlik11 . dərinlik. genişlik.
enik ingən. engən. qutça11 (it yavrusu). körpə. görpə. yeni göz açmış.
enin qenqinə. geninə. enləməsinə.
eninə çortuna11 . södəgəyinə11 . çaprazlamasında. köndələn11 . yanlamasına.
eniqləmək 11 y eniqləmək. 1 . təqlid etmək. 2 . müsəllət olmaq. 3 . qızdırmaq.
eniş - eniş sürəm : yoxuş aşağı doğru.
enişgə 11 aşağı.
- dik enişgə : yoxuş aşağı.
enişgələmək 11 enmək. çökmək.
enişgətin 11 alçaqtan. aşağıdan.
enləməsinə qenqinə. geninə. enin.
enlik inqil11 . inqilik. qırmız. allıq. ruj. qozmətiq.
enmək inmək. enişgələmək11 . çökmək. soruqmaq11 . düşmək. azalmaq.
ənqəlləmə əngəlləmə. baramta11 . durdurma. dondurma.
ənsə qonqqa11 . tompuv11 . ənsəkökü. yelkə11 .
- ənsənin qalın yeri : qulmu11 .
- ənsə kökü : burunçaq11 .
- heyvanların ənsəsi : örəçə11 .
ənsəkökü tompuv11 . ənsə.
entriqaçı ayrıçı11 . fəsat çıxaran. ara pozan. ayrılıqçı. nifaq soxan.
əq ək . 1 .kiçiklik simgəsi olaraq ək . - bitək 9 : kiçik yama. 2 . taxmaq11 . əlavə.
əqə əkə 11 . görəsən. acaba.
- gəlgən qonaq kim boldu əkə? : gələn qonaq kim acaba?.
əqəç 11 əkəç 11 . qız qardaş.
- ana əkəç : təyze.
- ata əkəç : xala.
- əkəçdən doğqan : yeğən (qız qardaşın cocuğu).
- qıtca əkəç : kiçik qız qardaş.
- tamada əkəç : abla.
- doğqan əkəç : öz qız qardaş.
eqələmək əğələmək.
- çiy təmir tıç əğələdi : xam dəmir qolay əğələnir.
əqəlmək əğələnmək.
- çiy təmir tınç əğələdi : xamdəmir qolay əğələnir.
əqən əkən . görəsən. əcəba.
- gəlgən qonaq kim boldu əkən? : bizə gələn kimdi görən ?.
əqən 11 iğən. hakim.
əqər əkər 11 . tazı. av köpəği. ayqay11 .
- hanın əkəri ovqa çıqsa asqar : han’ın tazısı ava çıqsa axsar, topallar.
eqərsiz yəhərsiz. yayraq11 . çıplaq. qoşumsuz. cihazsız.
eqərsizcə yəhərsizcə . yayraqlay11 . qoşumsuzlay. cihazsızca. çılpaqlay.
əqət əkət 11 . qulluqçı. qulluqçu. uşaq.
- göt əkətmək 11 : pirənsin kəndisinə ən çox yaltaqlanan köləsi.
əqəv əğə.
- ağac əğəv : buxcu.
əqəvləmək əğələmək.
əqəvlənmək əğələnmək.
əqik əğik . əğri. yengil11 . tartıq11 . dartıq. çəktiq.
- əğik yoxuş : caypaq11 . meyilli.
- əğik alaraq : uçqaratın11 . üstüngörü. gəvşək biçimdə.
əqikcə əğikcə. uçqara11 . bəsituydurmaq. üstüngörü. gəvşək. istiqrarsız.
əqiklətmək əğiklətmək . yengillətmək.
əqilmək əğilmək. yantaymaq11 . yampaymaq11 . yan yatmaq.
əqilmiş əğilmiş. qampıl11 . kəmpil. əğiq.
əqinçi əkinçi . yerçi11 . cütçi. tarımla uğraşan.
əqinçilik əkinçilik . yerçilik. ziraət.
əqiq əğiq. qampıl11 . kəmpil. əğilmiş. yampaq11 . yan yatmış.
əqiqlik əğiqlik . tartıqlıq11 . əğrilik.
əqirik əğirik 11 . ip. - əsgiləri aqırıqqa caydı11 : paltarları ipə sərdi.
əqirmək əğirmək . iyirmək.
eqitimli oxuvlu11 . təhsilli.
əqiz əkiz . ikiz. ekiz.
əqləm əkləm. bilək. boğum. məfsəl.
əqləncə əğləncə . göz açuv
əqləndirici əğləndirici. qucur11 . gülünc.
əqlənmək əğlənmək . bezirətmək11 . alay etmək. göz açmaq. oyalanmaq.
eqmək eğmək .1 . yampaytmaq11 . yatırmaq. yaplatmaq. yaslamaq. cıyırmaq11 . yığırmaq. buruşturçaq. pozmaq. 2 . qırçın11 . - tava gırçını : tava əkməği.
əqri əğri . calpaqay11 . yana yatmış. yan yatmış. əğiq. tartıq11 . dartıq. çəktiq. qampıq. bir yana əğrilmiş. bir yana əğiq. yanbaş11 . yanlama. yantaxına11 . yampaqay11 . yampıq11 . yantaq11 . yantaqay11 . çarpıq. yan yatmış. bükük.
- əqri olaraq : yampaqayına11 . yana.
- əğri üğrü : əğik yoxuş. caypaq11 .
əqrilik əğrilik . tartıqlıq11 . əğiqlik.
əqşi əkşi . acığan. - açıxan tılı: mayalanmış xəmir.
əqsik əksik . yetişməğən.
əqsiksiz əksiksiz. şarayıbsız11 . qusursuz. ayıbsız11 . qusursuz. mükəmməl. tam.
əqsilmək əksilmək . qurumaq11 . yox olmaq. çaqımlanmaq11 . kiçillmək. azalmaq. - anı açqası qurumaydı : onun parası əksik olmaz.
əqşitmə - əkşitmə mayası : açıtqıç11 .
əqtələmək əxtələmək . biçmək. iğdiş etmək. qısratmaq.
ər 1 . ərkək. yiğit. 2 . qoca. əş. baş iy: baş iq.
- ərgə barmaq : qocaya varmaq.
- ərdamarı çatlaq : iyiliqsiz11 . həyasız. utanmaz.
ərəb 11 pərdi. çatıyı qaplayan incə kiriş taxdalar.
- iki ərəbdən bir ərəb almaq : azar azar aşırmaq. birər birər yürütmək.
ərək 11 uzaq. ayrı. asav.
ərgər 11 1 . orman içində geniş düzlük. 2 . geniş oyulmuş yaxa. 3 . övüngən. kibirli. kəndini bəğənmiş kişi.
ərgin ərkin . sərbəst. hür.
- ərgin edmək : sərbəst bıraqmaq.
- öz başına ərgin bolmaq : azat edilmək.
ərginləmək sərbəst bıraqmaq. ərgin edmək:
ərgür 11 şubatın onbir onsəggiz arasında doğanların bürcü.
ərimək 11 acımaq. mərhəmətə gəlmək.
ərin 11 1 . uc. qırağ. - cuqutur qayanı ernindən qaraydı : dağ geçisi qayanın ucundan bakır. 2 . dodaq.
- baş ərin : üst dodaq.
- ərinlərin qıysıqına bardırmaq : dodaq bükmək. yüz əkşitmək.
- ərin boyav : matik.
- ərin çüyürmək : dodaq bükmək. bəğənməmək.
- ərin qopuz : ağız mızıqası.
- ərin burnu bilə tolturmaq: təpələmə doldurmaq.
- ərnin qapmaq : peşman olmaq. üzülmək. acımaq.
- tüb ərin : alt dodaq.
- çıtca 11 ərin : yıtca ərin . yırtıq dodaq. tavşan dodağı.
ərinc rahat. dinc.
ərincək (bax > yataqay ). - ərincək örətin yuxlar , yatıb işlər : təmbəl ayaqda uyur, yataraq çalışır.
ərinmək 11 üşənmək.
əriq 11 dəri tabaqlamada kullanılan bir toz.
- erik aşaqan təri : tabaqlanmış dəri.
- erik açat : tabaqlamaq.
- erikgə salmaq : tabaqlamaq.
- sarı ərik : alıç.
- qara ərik : kürəgəy11 .
əriqdirmək 11 bıqtırmaq. usandırmaq.
- ötürük ayta barıbıznı da əriqdirdi : yalan söyləyə söyləyə həpimizi usandırdı.
əriqmək 11 sıxılmaq. usanmaq. bıqmaq.
- əriqgəndən nə etərqədə bilməy turama : sıxıntıdan nə yapacağımı bilmirəm.
ərirəy 11 tarlada ürünləri tanrısı.
əriş 11 1 . coşqun. daşqın. hərəkətli. odlu. qeyrət li. 2 . rəqib. yarışçı. 3 . çirkin.
əriş-burşu 11 : çirkin. gözə xoş gəlməyən.
- erşi burşu saç : darmadağınıq saç.
- erşi-burşu edmək : yüz buruşturmaq.
ərişmək 11 yarışmaq. rəqabət etmək.
ərişüv 11 rəqabət. yarışma. müsabiqə.
əritmə 11 alaşım.
ərk - ərk bici 11 : ərk bicivuq11 . büyücü. büyü yapan.
ərk-bicivuq 11 büyücü. ərk bici11 . sehirbaz.
ərkə 11 şımarıq. nazlı.
- erqət at : ləqəb.
ərkəç 11 1 . öncü. başçı. 2 . ərkək geçi.
- ərkəçlik edmək : başçılıq. öncülük etmək.
ərkək ərkişi. yiğit. kişi11 . yiğit. gözübərk. cəsur.
- ərkək cinsəl orqanı : çomay11 . yaraq1 . sik.
- qadınsı ərkək : qadın qılıqlı. qıstəkə11 .
- ərkək cocuq : ərkək oğlan : qoqay11 .
ərkən ertdə11 . əsgi zamanda. çoqtan. - daha ərkən : ertərək11 . ərkəncə.
ərkəncə ertərək11 . daha ərkən.
ərkişi ərkək. yiğit.
- ərkişi aytqanından qaytmaz : ərkək söylədiğindən dönməz.
ərköyül gündəyməz11 . nazənin. nazlı büyütülmüş.
erlən 11 səncab.
erləy 11 həmən. çabuq.
- erləy-burlay : həməncəcik.
- erləy oquna : həmən. çabucaq.
ermiş 11 ərmiş .
erot 1 . sərxoş edən bir ot. 2 . eşq.
ərqə ərkə . tapçan11 . sədr. taxt. divan.
erqəgir 11 cocuğun içində doğduğu torba. döl yatağı.
erqəguruv 11 ərkək.
ərqək ərkək
- ərkək at : ayqır.
- ərkək tavuq : xoruz.
ərqəksinmək ərkəksinmək 11 . böbürlənmək. qurulmaq. çalım satmaq.
erqələtmək 11 nazlandırmaq. şımartmaq.
ərqəq - qadınsı ərkək : qanav11 .
erqərlənmək 11 övünmək. kəndini bəğənmək.
ərqin ergin. bol. fərəh. geniş.
ərqinlik ərginlik . azadlığ. hürriyət.
- ərginlik bermək : boşaltmaq. izin vermək.
ərrəyçi 11 sövalyə. savaşçı. dəli.
erşilənmək 11 yüz əkşitmək. üz asmaq.
ərşiqay 11 kirli, pasaqlı cocuq.
ərsiz 11 dul qadın.
ertdə 11 ərkən. əsgi zamanda.
- mən işni ertdə tındırdım : mən işi çoqtan açdım, həll eddim.
- ertdə-ertdə : bir varmış bir yoxmuş.
- ertdə gec bolsa da : nə zaman olsun.
ertdələmək 11 sabah sabah yola çıxmaq.
ertdəli 11 əsgi. qədim. olmuş. hadisə. hikayə.
ertdəmlə 11 sabahləyin.
ertdən azıq 11 ağızalma. qəhvaltı.
ertdən 11 sabah.
- ertdən azıq 11 : qəhvaltı.
- ertdən bilə : sabahləyin.
ertə - ertdən azıq11 : ağız almaq. qəhvaltı.
ertələmək köpqə sozmaq11 . geciktirmək.
ertəli ertli11 . iyi cins. netəli. irtəli. iradəli. tavqal11 . cəsur. şüca'. gözübək. atılqan. yılmaz. əzimli. qararlı.
ertəndə 11 sabah. sabahləyin.
ertənli 11 sabahdan bəri.
ertənlik 11 sabah.
ertərək 11 daha ərkən. ərkəncə.
ertləşmə qatılaşma. qabırcaqlanma11 .
ertli 11 ertəli. iyi cins. netəli.
ərürək 11 cəsur. qəhrəman.
ərzaq azıq-tuz11 . yiyəcək.
əş arvad. üydəki11 .
es 11 ağıl. haltır. hafıza.
- es avuv : bayqınlıq.
- es bolmaq : diqqət etmək. ilgilənmək.
- es iymək : diqqət etmək.
- es iyib : diqqətlə. özənlə.
- es daşlamaq: bayılmaq. kəndini itirmək.
- esdə busda bolmaqan : ağla xiyalə gəlməyən.
- esqə tüşmək : ağla gəlmək.
- esi avmaq : bayılmaq.
- esi bolqan : ağıllı.
- esinə qəlmək : ayılmaq.
- esinə tüşmək : ağlına gəlmək. xatırlamaq.
- esinə tüşürmək : xatırlamaq.
əsassız dəlilsiz. bəqivsüz11 . düşünülmədən.
eşək eşşək.
- eşək yavrusu : çaçiqay11 . sıpa. qoduq.
- eşək bediş : əsgi qaraçayda adətləri bozanlara , suç işləyənlərə uygulanan cəza.
- eşək yol : cığır. patika.
- eşək cuva : - eşək qoqqu : bir tür mantar.
- eşək çıxana : bir tür tikən.
Dostları ilə paylaş: