Tab maravçu: Kəsgin nişançı



Yüklə 6,56 Mb.
səhifə19/65
tarix09.07.2018
ölçüsü6,56 Mb.
#56065
1   ...   15   16   17   18   19   20   21   22   ...   65

el il. "i" ilə başlamış sözlər "e" ilə başlamış sözlərə qarşıdır, tərsdir.

el11 1. xalq. toplum. - el nökər: dışarıdan gəlib bir köyün xalqına qatılıb yaşayan kimsə. xalqın yeni üyəsi.
- el tükürsə, göl bolur: xalq tükürsə göl olur.
- el törə11: xalq məhkəməsi.
- elni gücü dənqiz: xalqın gücü dəniz.
2. köy. kənd. - tav el: dağ köyü.
3. yurt. vətən. memləkət.
- elbərgən çomaq: bilməcə.

elber11 bilməcə.

elbuz dediqoducu. fitneci.

əlcək qolluq11. qolqab11. qoltaq. əltək. əldivan. - qol qab11: əldivan.

elçi kələçi11. arabulucu. dünür. temsilci.

eldirəy11 quzu dərisi.

əldivan əlcək. qol qab11. qolluq11. qolqab11. qoltaq. əltək. əlcək. qolqab11.

elə dərhal. - aytqanın yerqə yetdirmə: söyləniləni elə (dərhal) yerinə qətirmək.

eləcumar yiyəni dəlirtən bir tür ot.

ələk ilək. 1. ilgisi olan. bağı olan. 2. ələvul11. qəlbir.
- ələk ağac: ələk qasnağı.
- qıbıt ələk: tarı ələk: qəlbir.

eləmək iləmək11. edəmək. e'mal edmək.

eləmən nifuzlu. sıylı. e’tibarlı. önəmli kişi.

ələvul11 qəlbir. ələk.

elgəncəq11 yılgəncə. yelgəncə. qorxaq. ürkək.

elgənmək11 yelgənmək. yılgənmək. ürkmək. qorxmaq.

elgənməz11 yelgənməz. yılgənməz. cəsur. qorxmaz.

əli11 qarış.

əliaçıq açıqəl. berimli11. cörmət.

əliaçıq11 tarqan. comərt.

elitir11 qayalıq yamaclardan dərəyə enən incə yol. cığır. patiqa.

eliya11 şimşək. yıldırım.
- eliya ay: temmuzun onbeş - igirmi arasındaki günlər. hazirannın igirmiiki otuz arasındaki günlər.
- eliya urmaq: yıldırım çarpmaq.

elləyxan11 topraqların tanrıcası.

əlli
- əllinçi: əllinci.
- əllişər: əllişər.

elli11 köylü.

elpək11 çox. bol. zəngin.

elqırqan11 firəng üzümünə bənzəyən, yemişləri olan çalılıq.

elqovur11 yazda buzların çözlüməsi. suyun gətirdiği buz kütləsi.

elqurut11 dediqoducu.

əlsizləşmək zayıflamaq. azqınlaşmaq11.

əltək qolluq11. qolqab11. qoltaq. əlcək. əldivan.

eltəmək11 iltəmək. götürmək.
- iz elt: iz təqib etmək.

eltəmək11 iltəmək. yıltəmək. göndərmək. götürmək.

elti apsın11. abcın.

eltir11 bir həftəlıik quzu dərisi.

əlverişli gəlişüvlü11. uyqun. münasib. maqbul.

əlverişli münasib. asuvlu11. iyi. gözəl. uyqun. tab11. tablıq11. iyi. yaxcı. uyqun. müsait.

əlverişsiz tabsız11. uyqunsuz.

əlverməz tapışsız. tabışsız11. işlək olmayan. pıratiq olmayan. uyarlanmaz olan.

em11 əm11. ən.
- əm gitcə11: ən kiçik.
- əm ullu11 ən böyük.

əm11 em11. ən.
- əm köp: ən çox.
- əm gitcə11: ən kiçik.
- əm ullu11 ən böyük.

əmcək məmə.
- əmcək ana: süt ana.
- əmcək ata: əsgi atalıq gələnəğində cocuğu yetiştirən lələ.
- əmcək ağruv
: göğüs ağrısı.
- əmcək içirmək: məmə vermək.
- əmcək qız: atalığa verilən qız cocuq.
- əmcək oğlan: 1. süt cocuğu. 2. atalığa verilən ərkək cocuq.

emdə əmdə. imdə. və.
- bunların emdə onların geyimləri birçədi: qaraçaylıarın, qabardeylərin geyimləri aynıdır.

əmdə emdə11. imdə. və.

əmdirmək sıbdırmaq11. içirmək. sindirmək. soxmaq. geçirmək. tıqşırmaq.

əməgən11 dev. qafqas nağıllarında insanüstü varlıq.

əmək qıyın11.

əməm meşə ağacı.
- əməm çortləvüq: meşə palamudu.
- əməm içgən təri: tabaqlanmış dəri.
- əməm içirmək: tabaqlamaq.

əmgək11 əzab. iztirab. işkəncə.

əmi amca. ata qarnaş:

əmildaş11 süt qardaş.

emildış atalıqtan çıxıb böyük ata evinə göndərilən cocuq.

emilik11 binməyə alıştırılmamış asav tay. asav at.

emiliqçi11 at tərbiyəcisi.

əmilmək sıbdırılmaq11. soxulmaq. içərilmək. qayırlmaq. sindirilmək.

emiv11 dev. dev kimi yaratıq.

əmizik11 çayır yoncası.
- kökbaş emizik. sarı emizik: yonca türlər.

emizmək11 emzirmək.

əmmə amma11. nənə. böyük nənə. yaşlı qadın.

əmrə amır11. həvəs. istək.

əmrən onqsun. qiptə.

əmzik musluq. sümmək11. ibriğin su tökülən bölümü.

en 11 1. soy. cins. tip. 2. ən. - qumaşnı eni: qumaşın eni. 3. heyvanın qulağına qonan işarət.
- ensiz malqa iyə köp bolur: işarətsiz heyvanın yiyəsi çox olur.

ən çınğ11. tam.

ençi11 xisusi. özəl. şəxsi. fərdi. münfərit. müstəqil.
- ençi betlilik: şəxsiyət. kişilik.
- ençi yaşamaq: ayrı tək yaşamaq.
- ençi yer: özəl yer.
- ençi edmək: ayırmaq. tək duruma gətirmək.

ençiləmək11 mənimsəmək. kəndinə mal etmək.

əndamlı görümlü11. iri yapılı. boylu boslu.

əndamsız biçimsiz. qaramsız11.göstərişsiz.

endi11 indi. şimdi. artıq.
- endiqə dəri: şimdiyə qədər.

endidə11 indidə11. şimdilərdə. artıq. bir daxi.
- endidən arı: bundan sonra.

endilədə11 yaxınlarda.
- endilədə anqa tübəmədim: yaxınlarda ona rastlamadım.

endiqi11 indiki. şimtiki.

endirmək11 indirmək.

əndişəli anğaşalı. avaralı11. talaşlı. oyalı. qayqılı.

əndişəsiz anğaşasız. avarasız11. qayğısız. talaşsız.

endrəvük qasımın igirmi üçü aralıqın ikisi arasındaki günlər. - endrəvük ay: aralıq ayı.

enəmək11 anlatmaq. bildirmək. heyvanın qulağına damqa qoymaq.

ənğ yırqa. cırqa11. yarqı. heyvanın qulağına kəsilərək qoyulan işarət.

əngəbəli engəbəli. tuppurlu. duppurlu11. təpəli.

engəbəli töbəli11. təpəli.

engəbəli tuppurlu. duppurlu11. təpəli.

əngəl qadağ. qadama11.

əngəl tıyqı11. qadağ. mane'. toqalt11. qadağ. mane. tabsaşar11. otlaqçı. asalaq. tüfeyli. çırmav11. qadağ. mane'

əngəl tüfeyli. tabsaşar11. otlaqçı. asalaq.

əngəllənmək tıymaq11. mane’ olmaq. mən' etmək.

əngəlsiz çurumsuz11. bahanasiz.

əngəlsiz sərbəst. bəqivsüz11. mane’siz.

engən ingən. körpə. görpə. yeni göz açmış.

enginlik tərənlik11. dərinlik. genişlik.

enik ingən. engən. qutça11 (it yavrusu). körpə. görpə. yeni göz açmış.

enin qenqinə. geninə. enləməsinə.

eninə çortuna11. södəgəyinə11. çaprazlamasında. köndələn11. yanlamasına.

eniqləmək11 yeniqləmək. 1. təqlid etmək. 2. müsəllət olmaq. 3. qızdırmaq.

eniş - eniş sürəm: yoxuş aşağı doğru.

enişgə11 aşağı.
- dik enişgə: yoxuş aşağı.

enişgələmək11 enmək. çökmək.

enişgətin11 alçaqtan. aşağıdan.

enləməsinə qenqinə. geninə. enin.

enlik inqil11. inqilik. qırmız. allıq. ruj. qozmətiq.

enmək inmək. enişgələmək11. çökmək. soruqmaq11. düşmək. azalmaq.

ənqəlləmə əngəlləmə. baramta11. durdurma. dondurma.

ənsə qonqqa11. tompuv11. ənsəkökü. yelkə11.
- ənsənin qalın yeri: qulmu11.
- ənsə kökü: burunçaq11.
- heyvanların ənsəsi: örəçə11.

ənsəkökü tompuv11. ənsə.

entriqaçı ayrıçı11. fəsat çıxaran. ara pozan. ayrılıqçı. nifaq soxan.

əq ək. 1.kiçiklik simgəsi olaraq ək. - bitək9: kiçik yama. 2. taxmaq11. əlavə.

əqə əkə11. görəsən. acaba.
- gəlgən qonaq kim boldu əkə?: gələn qonaq kim acaba?.

əqəç11 əkəç11. qız qardaş.
- ana əkəç: təyze.
- ata əkəç: xala.
- əkəçdən doğqan: yeğən (qız qardaşın cocuğu).
- qıtca əkəç: kiçik qız qardaş.
- tamada əkəç: abla.
- doğqan əkəç: öz qız qardaş.

eqələmək əğələmək.
- çiy təmir tıç əğələdi: xam dəmir qolay əğələnir.

əqəlmək əğələnmək.
- çiy təmir tınç əğələdi:xamdəmir qolay əğələnir.

əqən əkən. görəsən. əcəba.
- gəlgən qonaq kim boldu əkən?: bizə gələn kimdi görən ?.

əqən11 iğən. hakim.

əqər əkər11. tazı. av köpəği. ayqay11.
- hanın əkəri ovqa çıqsa asqar: han’ın tazısı ava çıqsa axsar, topallar.

eqərsiz yəhərsiz. yayraq11. çıplaq. qoşumsuz. cihazsız.

eqərsizcə yəhərsizcə. yayraqlay11. qoşumsuzlay. cihazsızca. çılpaqlay.

əqət əkət11. qulluqçı. qulluqçu. uşaq.
- göt əkətmək11: pirənsin kəndisinə ən çox yaltaqlanan köləsi.

əqəv əğə.
- ağac əğəv: buxcu.

əqəvləmək əğələmək.

əqəvlənmək əğələnmək.

əqik əğik. əğri. yengil11. tartıq11. dartıq. çəktiq.
- əğik yoxuş: caypaq11. meyilli.
- əğik alaraq: uçqaratın11. üstüngörü. gəvşək biçimdə.

əqikcə əğikcə. uçqara11. bəsituydurmaq. üstüngörü. gəvşək. istiqrarsız.

əqiklətmək əğiklətmək. yengillətmək.

əqilmək əğilmək. yantaymaq11. yampaymaq11. yan yatmaq.

əqilmiş əğilmiş. qampıl11. kəmpil. əğiq.

əqinçi əkinçi. yerçi11. cütçi. tarımla uğraşan.

əqinçilik əkinçilik. yerçilik. ziraət.

əqiq əğiq. qampıl11. kəmpil. əğilmiş. yampaq11. yan yatmış.

əqiqlik əğiqlik. tartıqlıq11. əğrilik.

əqirik əğirik11. ip. - əsgiləri aqırıqqa caydı11: paltarları ipə sərdi.

əqirmək əğirmək. iyirmək.

eqitimli oxuvlu11. təhsilli.

əqiz əkiz. ikiz. ekiz.

əqləm əkləm. bilək. boğum. məfsəl.

əqləncə əğləncə. göz açuv

əqləndirici əğləndirici. qucur11. gülünc.

əqlənmək əğlənmək. bezirətmək11. alay etmək. göz açmaq. oyalanmaq.

eqmək eğmək.1. yampaytmaq11. yatırmaq. yaplatmaq. yaslamaq. cıyırmaq11. yığırmaq. buruşturçaq. pozmaq. 2. qırçın11. - tava gırçını: tava əkməği.

əqri əğri. calpaqay11. yana yatmış. yan yatmış. əğiq. tartıq11. dartıq. çəktiq. qampıq. bir yana əğrilmiş. bir yana əğiq. yanbaş11. yanlama. yantaxına11. yampaqay11. yampıq11. yantaq11. yantaqay11. çarpıq. yan yatmış. bükük.
- əqri olaraq: yampaqayına11. yana.
- əğri üğrü: əğik yoxuş. caypaq11.

əqrilik əğrilik. tartıqlıq11. əğiqlik.

əqşi əkşi. acığan. - açıxan tılı: mayalanmış xəmir.

əqsik əksik. yetişməğən.

əqsiksiz əksiksiz. şarayıbsız11. qusursuz. ayıbsız11. qusursuz. mükəmməl. tam.

əqsilmək əksilmək. qurumaq11. yox olmaq. çaqımlanmaq11. kiçillmək. azalmaq. - anı açqası qurumaydı: onun parası əksik olmaz.

əqşitmə - əkşitmə mayası: açıtqıç11.

əqtələmək əxtələmək. biçmək. iğdiş etmək. qısratmaq.

ər 1. ərkək. yiğit. 2. qoca. əş. baş iy: baş iq.
- ərgə barmaq: qocaya varmaq.
- ərdamarı çatlaq: iyiliqsiz11. həyasız. utanmaz.

ərəb11 pərdi. çatıyı qaplayan incə kiriş taxdalar.
- iki ərəbdən bir ərəb almaq: azar azar aşırmaq. birər birər yürütmək.

ərək11 uzaq. ayrı. asav.

ərgər11 1. orman içində geniş düzlük. 2. geniş oyulmuş yaxa. 3. övüngən. kibirli. kəndini bəğənmiş kişi.

ərgin ərkin. sərbəst. hür.
- ərgin edmək: sərbəst bıraqmaq.
- öz başına ərgin bolmaq: azat edilmək.

ərginləmək sərbəst bıraqmaq. ərgin edmək:

ərgür11 şubatın onbir onsəggiz arasında doğanların bürcü.

ərimək11 acımaq. mərhəmətə gəlmək.

ərin11 1. uc. qırağ. - cuqutur qayanı ernindən qaraydı: dağ geçisi qayanın ucundan bakır. 2. dodaq.
- baş ərin: üst dodaq.
- ərinlərin qıysıqına bardırmaq: dodaq bükmək. yüz əkşitmək.
- ərin boyav: matik.
- ərin çüyürmək: dodaq bükmək. bəğənməmək.
- ərin qopuz: ağız mızıqası.
- ərin burnu bilə tolturmaq: təpələmə doldurmaq.
- ərnin qapmaq: peşman olmaq. üzülmək. acımaq.
- tüb ərin: alt dodaq.
- çıtca11 ərin: yıtca ərin. yırtıq dodaq. tavşan dodağı.

ərinc rahat. dinc.

ərincək (bax > yataqay). - ərincək örətin yuxlar, yatıb işlər: təmbəl ayaqda uyur, yataraq çalışır.

ərinmək11 üşənmək.

əriq11 dəri tabaqlamada kullanılan bir toz.
- erik aşaqan təri: tabaqlanmış dəri.
- erik açat: tabaqlamaq.
- erikgə salmaq: tabaqlamaq.
- sarı ərik: alıç.
- qara ərik: kürəgəy11.

əriqdirmək11 bıqtırmaq. usandırmaq.
- ötürük ayta barıbıznı da əriqdirdi: yalan söyləyə söyləyə həpimizi usandırdı.

əriqmək11 sıxılmaq. usanmaq. bıqmaq.
- əriqgəndən nə etərqədə bilməy turama: sıxıntıdan nə yapacağımı bilmirəm.

ərirəy11 tarlada ürünləri tanrısı.

əriş11 1. coşqun. daşqın. hərəkətli. odlu. qeyrət li. 2. rəqib. yarışçı. 3. çirkin.

əriş-burşu 11: çirkin. gözə xoş gəlməyən.
- erşi burşu saç: darmadağınıq saç.
- erşi-burşu edmək: yüz buruşturmaq.

ərişmək11 yarışmaq. rəqabət etmək.

ərişüv11 rəqabət. yarışma. müsabiqə.

əritmə11 alaşım.

ərk - ərk bici11: ərk bicivuq11. büyücü. büyü yapan.

ərk-bicivuq11 büyücü. ərk bici11. sehirbaz.

ərkə11 şımarıq. nazlı.
- erqət at: ləqəb.

ərkəç11 1. öncü. başçı. 2. ərkək geçi.
- ərkəçlik edmək: başçılıq. öncülük etmək.

ərkək ərkişi. yiğit. kişi11. yiğit. gözübərk. cəsur.
- ərkək cinsəl orqanı: çomay11. yaraq1. sik.
- qadınsı ərkək: qadın qılıqlı. qıstəkə11.
- ərkək cocuq: ərkək oğlan: qoqay11.

ərkən ertdə11. əsgi zamanda. çoqtan. - daha ərkən: ertərək11. ərkəncə.

ərkəncə ertərək11. daha ərkən.

ərkişi ərkək. yiğit.
- ərkişi aytqanından qaytmaz: ərkək söylədiğindən dönməz.

ərköyül gündəyməz11. nazənin. nazlı büyütülmüş.

erlən11 səncab.

erləy11 həmən. çabuq.
- erləy-burlay: həməncəcik.
- erləy oquna: həmən. çabucaq.

ermiş11 ərmiş.

erot 1. sərxoş edən bir ot. 2. eşq.

ərqə ərkə. tapçan11. sədr. taxt. divan.

erqəgir11 cocuğun içində doğduğu torba. döl yatağı.

erqəguruv11 ərkək.

ərqək ərkək
- ərkək at: ayqır.
- ərkək tavuq: xoruz.

ərqəksinmək ərkəksinmək11. böbürlənmək. qurulmaq. çalım satmaq.

erqələtmək11 nazlandırmaq. şımartmaq.

ərqəq - qadınsı ərkək: qanav11.

erqərlənmək11 övünmək. kəndini bəğənmək.

ərqin ergin. bol. fərəh. geniş.

ərqinlik ərginlik. azadlığ. hürriyət.
- ərginlik bermək: boşaltmaq. izin vermək.

ərrəyçi11 sövalyə. savaşçı. dəli.

erşilənmək11 yüz əkşitmək. üz asmaq.

ərşiqay11 kirli, pasaqlı cocuq.

ərsiz11 dul qadın.

ertdə11 ərkən. əsgi zamanda.
- mən işni ertdə tındırdım: mən işi çoqtan açdım, həll eddim.
- ertdə-ertdə: bir varmış bir yoxmuş.
- ertdə gec bolsa da: nə zaman olsun.

ertdələmək11 sabah sabah yola çıxmaq.

ertdəli11 əsgi. qədim. olmuş. hadisə. hikayə.

ertdəmlə11 sabahləyin.

ertdən azıq11 ağızalma. qəhvaltı.

ertdən11 sabah.
- ertdən azıq11: qəhvaltı.
- ertdən bilə: sabahləyin.

ertə - ertdən azıq11: ağız almaq. qəhvaltı.

ertələmək köpqə sozmaq11. geciktirmək.

ertəli ertli11. iyi cins. netəli. irtəli. iradəli. tavqal11. cəsur. şüca'. gözübək. atılqan. yılmaz. əzimli. qararlı.

ertəndə11 sabah. sabahləyin.

ertənli11 sabahdan bəri.

ertənlik11 sabah.

ertərək11 daha ərkən. ərkəncə.

ertləşmə qatılaşma. qabırcaqlanma11.

ertli11 ertəli. iyi cins. netəli.

ərürək11 cəsur. qəhrəman.

ərzaq azıq-tuz11. yiyəcək.

əş arvad. üydəki11.

es11 ağıl. haltır. hafıza.
- es avuv: bayqınlıq.
- es bolmaq: diqqət etmək. ilgilənmək.
- es iymək: diqqət etmək.
- es iyib: diqqətlə. özənlə.
- es daşlamaq: bayılmaq. kəndini itirmək.
- esdə busda bolmaqan: ağla xiyalə gəlməyən.
- esqə tüşmək: ağla gəlmək.
- esi avmaq: bayılmaq.
- esi bolqan: ağıllı.
- esinə qəlmək: ayılmaq.
- esinə tüşmək: ağlına gəlmək. xatırlamaq.
- esinə tüşürmək: xatırlamaq.

əsassız dəlilsiz. bəqivsüz11. düşünülmədən.

eşək eşşək.
- eşək yavrusu: çaçiqay11. sıpa. qoduq.
- eşək bediş: əsgi qaraçayda adətləri bozanlara, suç işləyənlərə uygulanan cəza.
- eşək yol: cığır. patika.
- eşək cuva: - eşək qoqqu: bir tür mantar.
- eşək çıxana: bir tür tikən.
Yüklə 6,56 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   15   16   17   18   19   20   21   22   ...   65




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©muhaz.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin