səhifə 57/65 tarix 06.06.2018 ölçüsü 6,55 Mb. #52837
tütmək 11 düdmək. tüstüləmək.
tutqal yelim11 .
tutqan avruv 11 qəşş xəsdəliği.
tutquc 11 1 . dəlil. qanıt. 2 . sap. qulp. 3 . isqilet. təməl. əsas. 4 . tutacaq.
-tava tutquc 11 : tava tutacağı .
-eşik tutquc : qapı qulpu.
-işni tutqucu : işni təməli.
-tutquc tabmaq : dəlil bulmaq.
tutqucsuz 11 dəlilsiz. qanıtsız.
-tutqucsuz tərsləv : qanıtsız suçlama.
tutsaq rəhn. yamnat (< yamamaq ).
tutturmaq bəqindirmək11 . təsbit etmək.
tutüka 11 dut.
tutulmaq quruşmaq11 . fələc olmaq. işləməz duruma gəlmək. -dili tutulmaq : dınq bolmaq11 . qonuşmadan qalmaq.
tutum 11 sağlamlıq. dayanıqlıq. sap. qəbiz.
tutumlu asıravlu11 . idarəli. ayavlu11 . ekonomik. qısdırqıc11 . idarəli. yıyqıc. yığqıc.cıyqıç11 . idarəli. ekonumik. təsərrüflı. sağlam. dayanıqlı.
tutumsuzluq tərgəvsüzlük11 . savurqanlıq.
tütün 11 1 . duman. 2 .tartarıq11 . siqara.
-tütün yol : tütün oba : baca.
-tütün edmək : duman çıxarmaq.
-tütün urdurmaq: tütmək. tütsüləmək.
-tütün qurcun : tütün kəsəsi.
tütünləmək 11 düdləmək. dumanlamaq. duman çıxarmaq.
tutuq qırqı11 . bozarmış.
tuturuq 11 löhüm. qalay. təməl. əsas. çatı.
-tuturuq bilə boyamaq : qalaylamaq.
-tuturuq salmaq : löhümləmək.
tutuş 11 gürəş.
tutuşmaq 11 qabınmaq11 . gürəşmək.
tutuşturmaq qabındırmaq11 .
tutuşuv 11 gürəş.
tutuya 11 yüksək dağlarda yetişən şifalı bir bitgi.
tüv deqınçə 11 göz açıb qapayıncaya.
tuv əmlik 11 asav tay.
tuv 11 duv .
tuv 11 duv 11 . 1 . uçaq. sərxoş. pırıltı. 2 . işlənməmiş nərsə, topraq. bikr. 3 . tuqut. ambar.
-duv bolmaq : uçraq (çox kefli, sərxoş) olmaq.
-duv yanmaq : pırıl pırıl parlamaq.
-duv deb yanmaq : alov alıb yanmaq.
tuva 11 duva . musqa. dua.
-duva aldırmaq : dua ettirmək.
-duva edmək : dua etmək.
-duva toqtatmaq : ölü gömülməsindən sonra üç gün boyunca sabah qəbr üstünə gedib dua edilməsinə son vermək.
-duva toqtatqan aş : ölümdən üç gün sonra ölünün adıyla verilən yemək.
-duva tutmaq : dua oxumaq.
tuvaçı 11 duvaçı . ölü evində dua ettirən malla, xoca.
tuvadaq 11 duvadaq . 1 . toy quşu. 2 . quğu.
tuvala 11 duvala 11 . diftiri.
tuvana duvana 11 . 1 . sadaqa toplayan dilənci. 2 . şeytan. cin. iblis.
tuvaqlanmaq duvaqlanmaq 11 sisli havada qar yağması.
tuvar 1 . qona11 . qabırqa11 . bölmə. -qabırqa saqat : duvar saati. -qabırqaqa keyiz urmaq: duvara qalı qaplamaq.
-baxca duvarı : burçu11 . 2 . tavar. sığır. -tuvar çilək : çiyələk.
tuvarçı 11 davar, sığır çobanı.
tuvardaq 11 qaba. görgüsüz. tərbiyəsiz.
tuvartıymaz 11 təmbəl. haylaz.
tuvaylamaq 11 bağıraraq ürkütmək. hayqırmaq.
tuvduq 11 doğduq. torun.
tuvduv 11 duvduv . mayıs böcəği.
tuvma 11 doğma. toğuş. təbi'i.
tuvmaq 11 doğmaq.
-tuvmaqan ayqa salam berqənləy : hələ bitməmiş bir iş üçün sevinmək.
-tuvmaqan ayqa quran oxuqanlay : zamansız sevinc.
tuvmaq 11 kor. kəsgin olmayan.
-tuvmaq bolmaq : korlaşmaq.
tuvqan 11 iki qardaş cocuğu. yeğən.
-tuvqan yer : yurt. vətən.
-tuvqan qarnaş : öz qardaş.
tuvra 11 doğru. dirəkt. qarışı.
-qöz tuvra : qarıı.
-tuvra alayqa bardım : doğruca oraya geddim.
-qafqaznı tağları tuvrabızda cıltıraydı : qafqas dağları qarşımızda parlir.
tuvram 11 doğram. dilim.
-qırcın tuvram : əkmək dilimi.
tuvramaq 11 doğramaq. kəsmək.
tuvraqan 11 tuvram11 . dilim.
-bir tuvraqan qırcın : bir dilim əkmək.
tuvuldamaq 11 duvuldamaq . uğuldamaq.
tuvuldav 11 duvuldav . uğultu.
tuvuldavuq 11 duvuldavuq . uğultulu.
tuvuz 11 dağlarda yetişən bir tür ot.
tuxum 11 duqum . 1 . soy. sülalə. 2 . cins. tip. 3 . quma. döl.
-şaytan quma : şeytan dölü.
-ata tuxum : baba soyu.
-tuxum ata : soy atası.
-tuxum tamada : soy başkanı.
-qaraçay tuxumlu qoy : qaraçay cinsi qoyun.
-tuxumların sürməsi : çaqım11 .
tuxumluğ onqaltqan. yumurtalıq.
tuyaq 11 heyvan tırnağı.
tüyə dəvə.
tuyqu sezgi11 . sezgic11 . sezim. his.
tuyqulandırmaq 11 duyqulandırmaq . taraltmaq11 . hisləndirmək.
tuyqulanmaq duyqulanmaq . mutlanmaq. süyünmək11 . söyünmək. sevinmək. neşələnmək.
tuyqulanmaq iləşmək11 . alışmaq. bağlanmaq. həsrət çəkmək.
tuyqulu iləşüv11 . ilişmiş. toxunaqlı.
tuyqusuz duyqusuz . sant11 . gəvşək. uyuşuq. ilgisiz. qayıtsız. hissiz.
tuyulmaq duyulmaq . ayqaqlan11 . ortaya çıxmaq. ayqaqlan11 . ortaya çıxmaq.
tuyurmaq duyurmaq. ayqaq etmək11 . e'lan edmək. xəbər vermək
tuyurmaq duyurmaq .ayqaqlamaq11 . xəbər vermək. iliştirmək.
tuyuru ayqaq. e'lan.
tüz 11 düz . doğru. gerçək. düzgün. ova. düzlük. lapça11 . yapca. yassı.
-bu yolnu tüz bar : bu yoldan doğru git.
- düz yer : yasav11 .
-tüzqə gedmək : burnu böyümək. kəndini bəğənmək.
-sən anı tüz aytasa : sən onu doğru söylürsün.
-qula tüz : ova. qır.
-qum tüz : çöl.
tuz 11 tuz.
-bal tuz : şəkər.
-qırs tuz : qaya tuzu.
-tuz gırt : tuz parçası.
-tuz salmaq : tuz atmaq.
tuzağ buvqalıq11 . əsgidən savaşta düşmanın üzərinə altılan ağ. duzağ. qabqan11 . qapan.
tuzdam 11 yemək.
tüzəlmək ayıqmaq11 . iyiləşmək. tə'mir olmaq.
tüzəlmək 11 1 . israrla dəvam etmək. 2 . düzəlmək. yoluna girmək. 3 . alışmaq. bağlanmaq. intibaq etmək.
tüzəltmək ayıqdırmaq11 . iyiləştirmək. təmir edmək.
tüzəltmək qayırmaq. uğurlamaq
tüzən düzən. yoruq. yola. nəzm.
tüzənbaz altatar11 . altayaq11 . kurnaz. hər yerə soxulan. dolandırıcı. altıqır11 . dolandırıcı.
tüzənləmə qurav11 . dərləmə. toplama.
tüzənləmək quramaq11 . qurmaq. tərtibləmək.
tüzənləmək quraşdırmaq11 . tərtiblənmək. toqtaşmaq11 . yerləştirmək. orqanizə etmək. sağlamaq. tərtiblənmək.
tüzənlənmək casamaq11 . süsləmək. yapmaq. bardırılmaq11 . tərtib edilmək. quralmaq11 . qurulmaq.
tüzənləyici quravuc11 . orqanizatör. təşgilatçı.
tüzənli düzənli. tizivün11 . müntəzəm. tərtibli. dərli toplu. məzbut. qurmalı11 . tərtibli. özənli. e’tinalı. yıyqıc. yığqıc. cıyqıç11 . dərli toplu. tərtibli. təşggilatlı.
tüzənlik cıyqıçlılıq11 . yıyqıclıq. yığqıclığ. tərtiblik.
tüzənsiz cıyqışsız11 . yıyqıçsız11 . yıyqıcsız. tərtibsiz. özənsiz. düzənsiz. büldürğu11 . qarışıq. kollas11 . dağınıq. tərtibsiz. halahosta11 . qarmaqarışıq. tılapıs11 . savruq. tərtibsiz. quramsız11 . tərtibsiz. orqanizasyonsuz. təşgilatsız. savruq. bəqimsiz11 . yığışsız11 . tərtibsiz. dağınlıq. qarışıq. qılı-mılı11 . qarışıq. qalsız11 . dağınıq. qarışıq. qatışdırövüq. çətrəvil. intizamsız. qarışıq. qayırmıq11 . qatqımıq.
tüzənsizlik düzənsizlik . tamadasızlıq. qarışıqlıq. anarşı. tılapıslıq11 . savruqluq. qarışıqlıq11 . tamadasızlıq. anarşi. qılı-mılılıq11 . qarışıqlıq. boqutalqı11 . qarışıqlıq. qarqaşa. cıyqıçsızlıq11 . yıyqıcsızlıq. yığqıcsızlığ. tərtibsizlik.
tüzət ornaşdır11 . yerləştir.
tüzətmək 11 düzəltmək. alıştırmaq. tə’yin etmək. kəstirmək.
-yol tüzədmək : yol tə’yin etmək.
tüzəy düzəy . dərəcə. taraca. daraca11 . səviyə. dərəcə.
tüzgün düzgün . turus11 . durus11 . dürüs. dürüst. doğru. iyi. qırqıy11 . çıntı11 . doğru. müntəzəm.
tuzlamaq 11
-tuzlamay qatmaq : gücsüzləşmək. gücü tükənmək. quvvəti qalmamaq.
-tuzlamay qatdırmaq : çarəsiz bıraqmaq. gücünü tükətmək.
tüzləmək 11 haqlı çıxarmaq. doğru çıxarmaq.
tüzləməsinə yapcasına11 . yassı yönünə. tərəfinə.
tüzlük 11 düzlük .tanqıl. ova. doğruluq. ədalət.
tüzlükçü 11 adil.
tüzlüksüz 11 dənqsiz. ədalətsiz. haqsız.
tuzluq 11 1 . salamura. 2 . tuzlanıb tuluğa qonularaq qışa saxlanan yoğurt.
-tartan tuzluq : qara hardal.
tüztaban ayütaban11 .
tüzümün 11 bax > tüzüvün .
tüzünləy 11 tamamən. dosdoğru. doğruca. doğrudan.
tuzur 11 ağac işləmə pıçağı.
tüzüvün 11 açıqca. anlaşılır şəkildə.
tüzüvünləy 11 aralıqsız. arasız. birbiri üstünə. teyxa. lap. həp.
üç
-üç yaşar : üç yaşında.
-üç yiqirmi : altmış.
uc ərin11 . qırağ.
uç 11 <> uc .
uçalavuq 11 uçqalaq 11 . qayqan.
uçaq tuv11 . duv11 . sərxoş. pırıltı.
üçayaq 11 üçdaqan11 . sacayaq.
üçdaqan 11 üçayaq11 . sacayaq.
üçəv 11 üçəvlən11 . üçlük.
üçəvlən 11 üçəv11 . üçlük.
üçgəyir bayça 11 üç aylıq it yavrusu
üçgül üçgün. üçkövşə.
-üçgül qans : yonca.
üçgül 11 yonca.
üçlü 11 üç yaşında.
üçlük üçəvlən11 . üçəv11 .
uçmaq 11 1 . saldırmaq. çatmaq. 2 . gizlicə yaxlaşmaq. yavaş yavaş yaxlaşmaq. 3 . oyun etmək. 4 . qaymaq. 5 . uçup getmək. uçqalamaq11 . qaymaq. uçup getmək.
-buzda uçmaq : buzda qaymaq.
-çana bilə uçmaq : qızaqla qaymaq.
-sənqilçəkdə uçmaq : salıncaqda sallanmaq.
-uçdu küydü : yerində yellər əsən.
-uçqan ulduz : qayan ulduz. meteor.
uçqalamaq 11 qaymaq. uçup getmək.
uçqalaq 11 uçalavuq 11 . qayqan.
uçqara 11 bəsituydurmaq. üstüngörü. əğikçe. gəvşək. istiqrarsız.
uçqaralamaq 11 üstüngörü yapmaq. üzdən baxmaq. bəsitə almaq.
uçqaratın 11 üstüngörü. gəvşək biçimdə. əğik alaraq.
uçquduq 11 uçqum 11 . qıvılcım.
uçqum 11 uçquduq 11 . qıvılcım.
uçqumözək -al uçqumözək çüy.art uçqumözək çüy : qarasaban parçaları.
uçqun 11 1 . kül. 2 . soluq. 3 . uçquruq11 . qıvılcım.
-uçqunun qaqmaq : külünü silkmək.
-uçqun bet : 11 soluq yüz.
-uçqun bolmaq : yüzü solmaq. rəngi atmaq. gücü tükənmək.
uçqur ilgiç11 . ip örmək aracı. tartma11 . qayış. lastik.
uçquruq 11 uçqun11 . qıvılcım.
ucra qıyır-ətək11 . sapa.
ücra sapa. tunaqı11 . donaqı. tumaqı.
uçulmaq öçülmək11 . sönmək. üçülmək11 . sönmək.
üçülmək 11 uçulmaq. sönmək.
uçultmaq üçültmək11 . söndürmək.
üçültmək 11 uçultmaq. söndürmək.
uçun 11 həyəcan. coşu. qızın.
üçün 11 için.
-alay bolqanı üçün : fəqət. ama.
uçundurmaq 11 coşturmaq. qızışdırmq. həyəcanlandırmaq.
uçunmaq 11 həyəcanlanmaq. coşmaq. odlanmək.
uçunuv 11 coşu. coşqunluq. həyəcan.
uçuq 11 qabuq. taxıl qabuğu. qaypaq. güvənilməz.
-uçuq bürtük : içi boş taxıl dənəsi.
-solqun , uçuq bəniz : yamanbet11 .
-uçuqlu buday : içi boş buğday dənəsi.
uçurmaq 1 . sallamaq. qaydırmaq. 2 . təhrik etmək. qışqırtmaq. saldırmaq. 3 . öçürmək11 . söndürmək
uçurtmaq öçültmək11 . söndürmək.
uçurum çınqıl11 . sarp qayalıq. qadama11 . sarp. ulaşılması zor.
ucuz uçuz 11 . dəğərsiz.
uçuz 11 ucuz. dəğərsiz.
ucuzlamaq uçuzlamaq11 . dəğər verməmək. aşağılamaq. xor görmək.
uçuzlamaq 11 ucuzlamaq. dəğər verməmək. aşağılamaq. xor görmək.
ucuzluq uçuzluq11 . alçaqlıq. əclaflıq. iffətsizlik.
uçuzluq 11 ucuzluq . alçaqlıq. əclaflıq. iffətsizlik.
-uçuzluq göltür : alçaqlığa uğraşmaq, maruz qalmaq.
-uçuzluq görgən : aşağılanmış. həqir görülən.
-uçuzluqa yedmək : alçalmaq. əxlaqi yöndən düşmək.
udulamaq 11 teşviq etmək. təhrik etmək. qışqırtmaq.
udumaq 11 teşviq etmək. qışqırtmaq.
udumlamaq yudumlamaq..urtla11 . içmək.
uduv 11 qışqırtma. təhrik.
uduvçu 11 provakatör. təhrikçi. qışqırtıcı. müşəvviq.
ufalamaq burqulamaq11 . parçalamaq. küttüləmək11 . əzmək. qurttaqlamaq11 . qıttaqlamaq. qırttaqlamaq. parçalamaq. uvaqlamaq11 . parçalamaq.
ufalanmaq uvaqlanmaq11 .
ufaq uvaq11 . ovaq. kiçik. yörə.
-ufaq təfək iş : qurtmu11 .
-ufaq tefək : yancal11 . mini mini.
-ufuqlar : yörək.
üfləmək üfqürmək11 . ürləmək11 .
üfqürmək 11 üfləmək.
üfürüqçü qıynıçı. büyücü.
uğra xeyir. qazanc. – uğra tüşürmək : xeyir tüşürmək qazanç sağlamaq.
uğramaq tübəmək11 . qavuşmaq.
uğraş gürəş11 . mücadilə.
uğraşmaq gürəşmək11 . mücadilə etmək.
uğuldamaq çüyüldəmək11 . -qulaq uğuldaması : qulaq çüyüldə.
uğultu suvuldav11 .
uğur oqur11 . qutluluq. bəxtiyarlıq. səadət. -gün batan uğur : günbadrama11 . öğlədən sonra.
uğur uyqay11 . xeyir.
uğurlamaq qayırmaq. düzəltmək.
uh etmək 11 ninni söyləyərək yatırmaq. uyutmaq.
ul 11 oğul.
ulan 11 1 . oğlan. cocuq.
-yaş ulan 11 : ərkək cocuq.
-qız ulan 11 : qız cocuq.
-ulan süyək : ərkək cocuq.
-ulan ciqit bolmaz , yıxılıb burunun urmasa : oğlan yiğit olmaz , düşüp burnunu yerə vurmaza.
ulaq 11 ulağ . 1 . açav11 . bağış. savat. sovğat. ərməğan. mükafat. 2 . oğlaq. 3 . qovqunçu11 . xəbərçi. çapar. -ulaq vermək , göndərmək: quvqun edmək11 . alarm vermək. xəbər vermək.
ular 11 sarp dağlarda yaşayan sülün. afqas dağlarında türü. ur qeqliği.
ulaşmaq yetmək yetişmək.
ulduz -böyük ayı ulduz topluluğu: yetəqəyli11 .
üləşdirmək 11 paylaştırmaq.
-kərtmələni yaşlaqa tənq üləştirdi : armutları gənclərə əşit olaraq paylaştırdı.
üləşinmək 11 paylaşmaq.
üləşmək 11 paylaşmaq. bölmək.
ülgü 11 örnək. nümunə. model.
ülgüc yülgüc11 . çaqqı.
ülgülü örnək.
-ülgülə bolmaq : örnək olmaq. örnək təşgil etmək.
-ülgülü qul : qaraçay malkar toplumunda əsgidən toprağa bağlı kölə.
ülkər ılqarı. ılqar. asıq. asi.
ullaymaq 11 böyümək. qocalamaq.
-ullayıb qalmaq : qocalamaq.
ullu 11 ulu. böyük.
-ullu apsın : evin böyükxanımı yaşlandığında onu yerinə geçən böyük gəlin.
-ullu yel : qasırqa. fırtına.
-ullu qonta : sırıq kimi uzun boylu.
-ullu könüllü : kibirli. kəndini bəğənmiş.
-ullu qönçcək : ”qoca donlu ” anlamında. qaraçaylılar΄ın türkiyə türklərinə vertikləri isim.
-ullu özək : mürvər ağacı.
-ullu taban : ayı.
-ullu törə : böyük xalq məhkəməsi.
-ullu üyür : birkaç quşağın bir arada yaşadığı böyük ailə.
-ulluqa gedmək : burnu böyümək. kəndini bəğənmək.
ulluqay 11 sırıq kimi uzun boylu. iri yapılı. dev anası.
ulöqu 11 yaban gülü. quşburnu.
ulov 11 daşıma. nağıl. yük heyvanı.
-eşək ulovung, qadın nökəring bolmasın : eşək daşıma aracın, qadın arxadaşın olmasın.
ulqa 11 rüşvət.
ulqar 11 xəbər. bilgi. mə’lumat.
ulqarlamaq 11 xəbər vermək. anlatmaq. bilgiləndirmək. buyurmaq.
-ulqarla, mən tınqılayma : söylə, mən dinliyrum.
ulqu 11 1 . çalılıq. 2 . rüşvət.
ultqa 11 rüşvət.
ulu 1 . ali. caraqan11 . yaraqan. yaraqan11 . mükəmməl. fövqiladə. tutey. dudey11 . böyük. yücə. hakim. üstün. 2 . "oğlu " anlamında ad yaxud soy adından sonra kullanılır. yaraqan. mükəmməl. fövqiladə. -ullu qapqaq : uçrum. tik yamac.
-aslanbeq ulu qaydadı : aslanbeq oğlu nərədə.
-toqcuq ulu : toqcuq oğlu.
-quday ulu : quday oğlu.
ulumaq qansımaq11 . ağlar kimi səs çıxarmaq.
ulumsuz bolumsuz11 . bilimsiz. bəcəriksiz.
ülüş 11 pay. hissə. tikə.
-öpgələgənni ülüşü dadlı boldur: küsənin payı dadlı olur.
-acır ülüş : at sürüsündə hər ayqırın kəndi sürüsü.
-ülüş edmək : paylaştırmaq. hissə vermək.
-yanqan otdan ülüş alqan : cəsur. gözüpək.
-öpgələgənni ülüşü dadlı bolur : küsənin payı dadlı olur.
ülüşlü 11 şanslı. talehli. dinəc içində.
ülüşsüz 11 1 . geçim sıxıntısı içində olan. 2 . şanssız. baxsız.
uluv 11 ulama.
uluzqar quzusunu əmdirməyən qoyunları içinə qonulduğu daştan ya da çittən yapılan kiçik yer. qoyun qımıldayamadığı üçün quzusu burada nənəsini rahatça əməbilir.
umaq omaq11 . göstərişli. yaxışıqlı. şik. gözəl.
umaqlamaq omaqlamaq11 . bəzəmək. süsləmək.
umaqlandırmaq omaqlandırmaq11 . süslənmək. gözəlləştirmək.
umaqlanmaq omaqlanmaq11 . böbürlənmək. qırıtmaq. nazlanmaq.
umay biyçə qadın, cocuqları qoruyan tanrıca.
ümid işanuv11 . güvən.
ümidsizlənmək ümidi qırılmaq. suvsunmaq11 .
Dostları ilə paylaş: