Tadbirkorlik tushunchasi va turlari

2. Tadbirkorlik turlari va subyektlari

Iqtisodiyotda tadbirkorlikning quyidagi turlari mavjud:

• - faoliyat yo’nalishi bo’yicha: ishlab chiqarish, tijorat, moliyaviy va innovatsion singari tadbirkorlik faoliyati;
• - tadbirkorlikning qanday vazifani bajarishga yo’naltirilganiga qarab: ishlab chiqarishni boshqarish, moliyalashtirish, vositachilik va maslahatchilikka qaratilgan tadbirkorlik;
• - faoliyat turlarining soni bo’yicha: bitta sohadagi va ko’p tarmoqli tadbirkorlik;
• - faoliyat murakkabligi bo’yicha: maxsus bilim talab qilmaydigan, maxsus bilim talab qiladigan, yuqori texnologiya va nodir bilimga asoslangan tadbirkorlik;
• - faoliyatning tarmoq yo’nalishlari bo’yicha: sanoat, agrosanoat, qishloq xo’jaligi, qurilish va boshqa xalq xo’jaligi tarmoqlaridagi tadbirkorlik.

Tadbirkorlikning subyektlari jismoniy va yuridik shaxslar bo’lishi mumkin. Yuridik shaxslar deb o’ziga tegishli alohida mulkka ega bo’lgan, o’z nomidan mulkiy va nomulkiy huquqlarni va majburiyatlarni ololadigan, sudda, arbitrajda va hakamlik sudida da’vogar va javobgar bo’la oladigan tashkilotlarga aytiladi.

• Tadbirkorlikning subyektlari jismoniy va yuridik shaxslar bo’lishi mumkin. Yuridik shaxslar deb o’ziga tegishli alohida mulkka ega bo’lgan, o’z nomidan mulkiy va nomulkiy huquqlarni va majburiyatlarni ololadigan, sudda, arbitrajda va hakamlik sudida da’vogar va javobgar bo’la oladigan tashkilotlarga aytiladi.

Quyidagilar tadbirkorlik subyekti bo’lishi mumkin;

• - qonunda belgilangan tartibda muomala layoqati cheklanmagan O’zbekiston Respublikasining har qanday fuqarosi;
• - fuqarolar guruhi sheriklar, shu jumladan davlat kooperativ va boshqa korxonalarning mehnat jamoasi – jamoa tadbirkorlari;
• - qonunlarda ko’zda tutilgan valyutalar doirasida boshqa ajnabiy davlatlarning fuqarolari yoki yuridik shaxslari, shuningdek fuqaroligi bo’lmagan shaxslar;
• - ulush ishtirokidagi aralash mulk subyektlari.