TahiR’Ül mevlevi’NİN İslam tariHÇİLİĞİ Özet



Yüklə 1,21 Mb.
səhifə3/9
tarix07.05.2018
ölçüsü1,21 Mb.
#50131
1   2   3   4   5   6   7   8   9

1.2.2. Çevirileri

1- Efgan Emiri Abdurrahman Han: Afganistan’da dağınık bir durumda olan halka örgütlü bir hükümet sistemini kabul ettiren, iç reformları başlatan Afgan Emiri Abdurahman Han’ın (1844-1901), Afgan diliyle kaleme aldığı yapıtın Farsça çevirisinden Türkçeye aktarılmış olup, ilk cildi 1908’den itibaren yayın hayatına giren haftalık Sırat-ı Müstakim Dergisi’nde yer almıştır (nr.163, 6 Teşrinievvel I327'den başlayarak).190


  1. Kafkas Mücahidi Şeyh Şamil’in Gazavatı: Dağıstan bilginlerinden Muhammed Tahir el-Karahi’nin Arapça olarak yazdığı Barikatü's-suyufi'd-Dağıstaniyye fi ba'zı gazavati'ş-Şamiliyye adlı yapıtın basılmamış bir nüshası, şeyhin Medine'de oturan çocuklarından biri tarafından Mehmed Akif’e hediye edilmiş; Mehmed Akif de yapıtı çevirerek yayına hazırlaması için Tahir'ül Mevlevi'ye yönlendirmişti. Tahir’ül Mevlevi, Matbuat Alemindeki Hayatım adlı yapıtında şu şekilde aktarmaktadır:191

Mehmet Akif Bey, Harb-i Umumi’de Necid’e gönderildiği sırada Medine-i Münevvere’de olan Şamil ile görüşmüş. Kitapları ona vermişler. O da avdetinde bana ödünç verdi. Sebilürreşad idaresince bunun ıslah edilerek tab’ına arzu gösterildi. Binaenaleyh kitabın aslını ve tercemesini okuyup anlayabildiğim kadar yeniden yazdım. Bereket versin ki o vakit yazılmış ve basılmış. Çünkü büyük Fatih yangınında kitablarımla beraber o nüshalar da yanmıştı”.

Kafkasya Mücahidi Şeyh Şamilin Gazavatı adıyla Matbaa-i Amidî'de basılan kitap, Sebilürreşad kütüphanesi serisinden 23 adet, 19x12,5 cm. boyutlarında ve 216 sayfa olarak yayınlanmıştır.

Çevirinin önsözünden, yapıtın Arapça aslının daha önce Abdülhamid b. Abdullah el-Şekevi tarafından ağır bir dille Osmanlıcaya çevrildiği; Mezakü’l-ervah fi Şa'şa'ati's-salah adlı bu basılmamış çevirinin de yararlanması için Tahir'ül Mevlevi'ye verildiği anlaşılmaktadır.192




  1. Hind Masalları: Tahir’ül Mevlevi, ilk çevirilerini Namık Kemal’in yaptığı, Hint edebiyatçısı İnayetullah Han tarafından Farsçaya çevrilen Bahar Daniş adlı Hindistan kaynaklı öykülerin tamamını, Hind Masalları adıyla 1921 yılında yayınlayarak dilimize kazandırmıştır.193 O dönemde, her yaşta okuyucu tarafından büyük ilgi görmüş olan bu masallar, edebi bir dille ve renkli bir üslupla kaleme alınmıştır. Öykülerin satır aralarında uyarıcı dersler ve yararlı öğütler yer almaktadır. Tipik Doğu öyküleri niteliğindeki bu anlatılar, kültürel özellikleri bakımından yerli öykülerimizle de benzerlik gösterir.194




  1. Mirat’ül-Akaid: İranlı filozof Molla Cami’nin (1414-1492), İnançlar Aynası anlamına gelen mesnevi şeklindeki manzum yapıtının çevirisi olan bu kitabın vezni failatün mafailün failün’dür.195 Molla Cami’nin bu kitabı, daha önce Abdurrahman Hulusi tarafından çevrilmişti.196




  1. Nisabü’l-Mevlevi: Tahir’ül Mevlevi, XVII. yüzyıl Osmanlı mutasavvıfı olan ve Türkçe, Arapça, Farsça yapıtlarıyla ün yapmış İsmail Ankaravi’nin (?-1631), tasavvufi konulardan oluşan Nisabü’l-Mevlevi adlı mesnevi seçkisini sade bir üslupla ve yararlı açıklamalarla çevirmiştir.

Nisâbü’l-Mevlevî tercümesi’nin iki adet müellif hattıyla yazılmış nüshaları, Selçuk Üniversitesi, Fen-Edebiyat Fakültesi Fars Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı Öğretim Üyelerinden Yrd. Doç. Dr. Yakup Şafak ve Yrd. Doç. Dr. İbrahim Kunt tarafından bulunarak ve bu nüshalar esas alınarak bazı katkılarla günümüz harflerine çevrilmiştir. Konya Tekin Kitapevi Yayınları tarafından Mevlevîlik Kültür Serisi:1 olarak 2005’de yayımlanan eser, yayıma hazırlayanların önsözünden ve İsmâil Ankaravî’nin yaşamı, eserleri ve Nisâbü’l-Mevlevî ve çevirisinin konu olarak alındığı bir girişten sonra, Tahir’ül Mevlevi’nin sunumu ve yazarın önsözüyle başlamaktadır. tarîkat âdâbına dair, şerîat âdâbına dâir, mârifet ve hakîkat âdâbına dâir başlıkları altında üç kısımdan oluşan bu yapıt, özellikle Mevleviliğîn dayandığı düşünsel temeller ve kavramlar açısından önemlidir.197

  1. Münacatı Hazreti Mevlana Tercümesi: Tahir’ül Mevlevi tarafından XX. yüzyılın başlarında yazılan bu yapıt, Ahmed Remzi Akyürek’in (1872–1944), Mevlana’nın Mesnevi’sinden dua ile ilgili beyitleri seçerek oluşturduğu Münâcâtı Hazreti Mevlâna adlı yapıtın Türkçe çevirisi ve bu beyitlerdeki bazı söylemlerin açıklamasıdır. Düz yazı olarak kaleme alınan ve telif tarihi bilinmeyen yapıtın İstanbul Millet Kütüphanesi, Ali Emiri, Şeriyye, nr. 1320’de ilk sekiz varağı basılı bir nüshası bulunmaktadır. Baş tarafında Tahirü’l Mevlevi’nin önsözü bulunan yapıtın basımının yarıda kaldığı ve yazmayla tamamlandığı sanılmaktadır.

İstanbul Millet Kütüphanesi, Ali Emirî, Şeriyye, nr. 1320’de kayıtlı olan bu çalışma, 21x13,5 cm. boyutlarında ve 55 varaktır. Satır sayısı farklıdır. Baştan sekiz varağı matbu olan yapıtın 9-35 arasındaki varaklar, normal beyaz bir defterdir.198


  1. Basılmamış Çevirileri: Kur’an ve Mağz-ı Kur’an, Menakıbü’l-Arifin’de Münderic Makalat-ı Şems-i Tebrizi’den on faslın çevirisi, Risale-i Fütüyiyye çevirisi, Sa’di-i Şirazi’ye Dair, Tercüme-i Tefsir-i Hüseyn, Hind İhtilali, Hind’in Moğol Hükümdarları ve Nadir Şah, Ahmed Paşa Divanı’nın Nesre Çevrilişi, Cam-ı Cihannüma Tercümesi, Levami Tercümesi, Şerh-i Rubaiyat Tercümesi, Tercümelerim.


1.2.3. İslam Tarihi ve Uygarlığı İle İlgili Eserleri

1- Tarih-i İslam Sahaifinden: Tahir’ül Mevlevi, Tarih-i İslam Sahaifinden199 başlıklı yazı dizisini, 1329-1330 yılları arasında çıkarılan ve süreli çocuk yayınlarından olan Mektepli200 dergisinde yayınlanmıştır. Matbuat Âlemindeki Hayatım ve İstiklal Mahkemeleri adlı anı kitabında, Mektepli dergisinde yazı yazdığından söz etmektedir. Yine aynı yapıtında, Tarih-i İslam Sahaifinden başlıklı yazılarının, daha önce Cemiyet-i İlmiye-i İslamiye adlı bir dergide yayınladığından söz eder. 1324/1906 yılından 1326/1908 yılına dek yazılarını sürdürmüştür. Tahir’ül Mevlevi, bu yazı serisini, 1324’ten 1328’e kadar 182 sayı VII cilt olarak Cemiyet-i Milliye-i İslamiye Derneği tarafından çıkarılan Beyanülhak dergisinin201 13. Sayısından itibaren de yayınlamıştır.202 1329/1911 yılında da, Tarih-i İslam Sahaifinden adı ile bir kitap yayınladığını belirtmektedir.203


Tahir’ül Mevlevi’nin BEYANÜLHAK’ta Yayınlanan Makaleleri (1908-1921)204

Makale adı

Yıl

Cilt

Sayı

Sayfa

Açık Mektup : Yusuf Suad Efendi Hazretlerine

1327/1911

V

118

2155-2156

Adab-ı Taam-ı İslam : İmam Gazali'nin Kimya-yı Saadetinden Tercüme Edilmiştir 

1326/1910

II

54

1121-1123

Arif Sami Mevlana Cami Kaddese Sirrahu Hazretlerinin Meşhur Bir Gazeliyle Mealen Tercümesi 

1326/1910

III

61

1235-1236

Bir Defn-i Hazin 

1325/1910

II

48

1031-1032

Bir Musahabe 

1326/1911

IV

99

1849-1850

Erhamu Turhamu

1326/1910

II

72

1405-1407

Hoca Abdülhalik hazretlerinin Pendnamesinden mütercemedir 

1326/1910

III

57

1168-1169

İhtifal-i Edebi Hakkında Bazı Mütalaat 

1328/1912

VII

165

2911-2913

Mahfel Sahibi Aleyhine Zem ve Kadh Davası 

1340/1921

II

18

98-101

Me'li

1325/1909

II

39

880-881

Mevlana Hüseyin Vaiz ve Tefsir-i Hüseyni 

1325/1909

II

41

915-917

Nafi ve Mühim Bir Teşebbüs 

1327/1911

V

121

2202-2204

Nazım ve Eşkal-i Nazım 

1326/1911

IV

93

1754-1756

Nazım ve Eşkal-i Nazım 

1326/1911

IV

91

1718-1720

Neva-yı Garam 

1326/1910

III

59

1204-1206

Nush-i Menbe 

1326/1910

III

57

1167-1168

Rabia’ya

1326/1910

II

56

1157-1159

Sırat-ı Müstakim'den : Cinayet-i Tahrir 

1327/1911

IV

104

1925-1926

Şam Futuhatı 

1328/1912

VII

161

2851-2853

Şam Futuhatı : Mabad 

1328/1912

VII

158

2802-2803

Şam Futuhatı : Mabad 

1328/1912

VII

159

2817-2819

Şam Futuhatı : Mabad 

1328/1912

VII

160

2834-2835

Şam Futuhatı : Mabad 

1328/1912

VII

163

2885-2886

Şam Futuhatı : Mabad 

1328/1912

VII

164

2901-2903

Şeybetü’l Hamd : Mabad 

1326/1910

II

55

1134-1135

Şükufe-i Baharistan 

1326/1910

II

71

1399-1400

Şükufe-i Baharistan 

1326/1910

III

70

1381-1384

Şükufe-i Baharistan 

1326/1911

IV

93

1753-1754

Şükufe-i Baharistan 

1326/1911

IV

94

1767-1768

Şükufe-i Baharistan 

1327/1911

IV

104

1932-1934

Şükufe-i Baharistan - 2 

1326/1910

III

73

1428-1431

Şükufe-i Baharistan : Firdevsi 

1326/1911

IV

97

1816-1817

Şükufe-i Baharistan : Mabad 

1326/1910

III

77

1494

Şükufe-i Baharistan : Mabad 

1326/1911

IV

100

1869-1870

Şükufe-i Baharistan : Mabad 

1327/1911

V

119

2175-2178

Şükufe-i Baharistan : Mabad 

1327/1911

V

122

2222-2223

Şükufe-i Baharistan : Mabad 

1327/1911

V

124

2256-2257

Şükufe-i Baharistan : Mabad 

1327/1911

V

125

2271-2273

Talim ve Terbiye-i Etfal 

1325/1910

II

50

1059-1060

Tarih Sahaifinden Şam Futuhatı 

1328/1912

VII

169

2982-2984

Tarih Sahaifinden Şam Futuhatı : Humus’un Fethi 

1328/1912

VII

168

2963-2965

Tarih-i İslam 

1324/1909

I

24

553-558

Tarih-i İslam Sahafinden : Vaka-i Fil 

1326/1910

II

71

1386-1388

Tarih-i İslam Sahafinden : Vaka-i Fil 

1326/1910

II

72

1402-1403

Tarih-i İslam Sahaifinden 

1325/1909

II

32

750-755

Tarih-i İslam Sahaifinden 

1325/1909

II

33

780-782

Tarih-i İslam Sahaifinden 

1325/1909

II

40

903-905

Tarih-i İslam Sahaifinden 

1325/1910

II

49

1041-1042

Tarih-i İslam Sahaifinden 

1326/1910

II

53

1102-1104

Tarih-i İslam Sahaifinden 

1326/1910

II

51

1075-1976

Tarih-i İslam Sahaifinden 

1327/1912

VI

143

2561-2563

Tarih-i Islam Sahaifinden - II: Islam-i Hazret-i Hamza Radiyallahu anh 

1324/1909

I

16

350-353

Tarih-i İslam Sahaifinden - III: İslam’ın İlk Harb Sancakdarı 

1324/1909

I

18

406-408

Tarih-i İslam Sahaifinden - IV: İslam’ın İlk Seriyyeleri ve Kumandanları 

1324/1909

I

20

450-452

Tarih-i İslam Sahaifinden - V 

1324/1909

I

21

473-475

Tarih-i İslam Sahaifinden - V 

1324/1909

I

22

499-500

Tarih-i İslam Sahaifinden - VI 

1325/1910

I

26

606-609

Tarih-i İslam Sahaifinden : Mabad 

1325/1910

II

47

8-10

Tarih-i İslam Sahaifinden : Medine-i Münevveredeki Sekine-i Kadime ve Beyanlarındaki Muharebat-ı Medine

1325/1909

II

43

948-950

Tarih-i İslam Sahaifinden : Medine-i Münevveredeki Sekine-i Kadime ve Beyanlarındaki Muharebat-ı Medine 

1325/1910

II

46

990-992

Tarih-i İslam Sahaifinden : Şam Futuhatı : Mabad

1327/1911

V

127

2303-2304

Tarih-i İslam Sahaifinden : Şam Futuhatı : Mabad

1327/1911

V

114

2094-2095

Tarih-i İslam Sahaifinden : Şam Futuhatı : Mabad 

1327/1911

V

115

2109-2110

Tarih-i İslam Sahaifinden : Şam Futuhatı : Mabad

1327/1911

V

116

2127-2128

Tarih-i İslam Sahaifinden : Şam Futuhatı : Mabad 

1327/1911

V

117

2141-2142

Tarih-i İslam Sahaifinden : Şam Futuhatı : Mabad

1327/1911

V

120

2189-2191

Tarih-i İslam Sahaifinden : Şam Futuhatı : Mabad 

1327/1911

V

123

2238-2239

Tarih-i İslam Sahaifinden : Şam Futuhatı : Mabad

1327/1911

V

128

2316-2317

Tarih-i İslam Sahaifinden : Şeybetü’l-Hamd 

1326/1910

II

54

1118-1119

Tarih-i İslam Sahaifinden : Şeybetü’l-Hamd 

1326/1910

II

56

1150

Tarih-i İslam Sahaifinden : Vaka-i Fil : Mabad 

1326/1910

IV

79

1520-1522

Tarih-i İslam Sahaifinden : Vaka-i Fil : Mabad 

1326/1910

III

73

1418-1419

Tarih-i İslam Sahaifinden : Vaka-i Fil : Mabad 

1326/1910

III

74

1434-1436

Tarih-i İslam Sahaifinden : Vaka-i Fil : Mabad 

1326/1910

III

76

1466-1467

Tarih-i İslam Sahaifinden : Vaka-i Fil : Mabad 

1326/1910

III

77

1486-1487

Tarih-i İslam Sahaifinden : Vaka-i Filden Sonra Yemendeki Hükümetler 

1326/1910

IV

84

1598-1599

Tarih-i İslam Sahaifinden : Valid-i Macid Peygamberi

1326/1910

III

65

1290-1293

Tarih-i İslam Sahaifinden : Valid-i Macid Peygamberi : Mabad 

1326/1910

III

66

1306-1307

Tarih-i İslam Sahaifinden : Valid-i Macid Peygamberi : Mabad 

1326/1910

III

67

1322-1323

Tarih-i İslam Sahaifinden : Valid-i Macid Peygamberi : Mabad 

1326/1910

III

68

1338-1340

Tarih-i İslam Sahaifinden : Valid-i Macid Peygamberi : Mabad 

1326/1910

III

69

1354-1356

Tarih-i İslam Sahaifinden / Hafr-i Zemzem 

1326/1910

III

57

1162-1163

Tarih-i İslam Sahaifinden Ecdad-ı Kiram-ı Peygamberiden Haşim bin Abdimenaf 

1325/1909

II

35

820-822

Tarih-i İslam Sahaifinden Ecdad-ı Kiram-ı Peygamberiden Haşim bin Abdimenaf 

1325/1909

II

36

832-834

Tarih-i İslam Sahaifinden Ecdad-ı Kiram-ı Peygamberiden Haşim bin Abdimenaf 

1325/1909

II

37

844-846

Tarih-i İslam Sahaifinden Şam Futuhatı : Mabad

1327/1911

VI

136

2449-2450

Tarih-i İslam Sahaifinden Şam Futuhatı : Mabad

1327/1911

V

112

2057-2059

Tarih-i İslam Sahaifinden Şam Futuhatı : Mabad

1328/1912

VII

171

3010-3013

Tarih-i İslam Sahaifinden Şam Futuhatı : Mabad

1328/1912

VI

156

2767-2769

Tarih-i İslam Sahaifinden Şam Futuhatı : Mabad

1327/1911

VI

131

2368-2369

Tarih-i İslam Sahaifinden Şam Futuhatı : Mabad

1327/1911

VI

132

2384-2386

Tarih-i İslam Sahaifinden Şam Futuhatı : Mabad

1327/1911

VI

133

2399-2401

Tarih-i İslam Sahaifinden Şam Futuhatı : Mabad

1327/1911

VI

134

2420

Tarih-i İslam Sahaifinden Şam Futuhatı : Mabad

1327/1911

VI

135

2435-2436

Tarih-i İslam Sahaifinden Şam Futuhatı : Mabad

1327/1911

VI

138

2483-2484

Tarih-i İslam Sahaifinden Şam Futuhatı : Mabad

1327/1911

VI

140

2515-2516

Tarih-i İslam Sahaifinden Şam Futuhatı : Mabad

1327/1911

V

111

2045-2047

Tarih-i İslam Sahaifinden Şam Futuhatı : Mabad

1327/1911

V

113

2078-2080

Tarih-i İslam Sahaifinden Şam Futuhatı : Mabad

1327/1911

V

129

2334-2336

Tarih-i İslam Sahaifinden Şam Futuhatı : Mabad

1327/1911

V

130

2353-2354

Tarih-i İslam Sahaifinden Şam Futuhatı : Mabad 

1327/1912

VI

141

2528-2529

Tarih-i İslam Sahaifinden Şam Futuhatı : Mabad 

1327/1912

VI

142

2547-2549

Tarih-i İslam Sahaifinden Şam Futuhatı : Mabad 

1327/1912

VI

144

2580-2581

Tarih-i İslam Sahaifinden Şam Futuhatı : Mabad 

1327/1912

VI

145

2591-2593

Tarih-i İslam Sahaifinden Şam Futuhatı : Mabad 

1327/1912

VI

146

2609-2611

Tarih-i İslam Sahaifinden Şam Futuhatı : Mabad 

1327/1912

VI

147

2624-2625

Tarih-i İslam Sahaifinden Şam Futuhatı : Mabad 

1327/1912

VI

148

2637-2638

Tarih-i İslam Sahaifinden Şam Futuhatı : Mabad 

1328/1912

VII

157

2786-2787

Tarih-i İslam Sahaifinden Şam Futuhatı : Mabad 

1328/1912

VII

172

3027-3028

Tarih-i İslam Sahaifinden Şam Futuhatı : Mabad 

1328/1912

VII

173

3046-3048

Tarih-i İslam Sahaifinden Şam Futuhatı : Mabad 

1328/1912

VII

174

3062-3064

Tarih-i İslam Sahaifinden Şam Futuhatı : Mabad 

1328/1912

VII

175

3077-3079

Tarih-i İslam Sahaifinden Şam Futuhatı : Mabad 

1328/1912

VII

177

3110-3112

Tarih-i İslam Sahaifinden Şam Futuhatı : Mabad 

1328/1912

VII

178

3125-3127

Tarih-i İslam Sahaifinden Şam Futuhatı : Mabad 

1328/1912

VII

179

3141-3142

Tarih-i İslam Sahaifinden Şam Futuhatı : Mabad 

1328/1912

VII

182

3187-3189

Tarih-i İslam Sahaifinden Şam Futuhatı : Mabad 

1328/1912

VI

150

2676-2677

Tarih-i İslam Sahaifinden Şam Futuhatı : Mabad 

1328/1912

VI

151

2688-2690

Tarih-i İslam Sahaifinden Şam Futuhatı : Mabad 

1328/1912

VI

155

2756-2758

Tarih-i İslam Sahaifinden: Evlad-ı Abdu'l-Muttalip

1326/1910

III

62

1242-1245

Tarih-i İslam Sahaifinden: Evlad-ı Abdu'l-Muttalip

1326/1910

III

63

1262-1265

Tarih-i İslam Sahaifinden: Hafr-i Zemzem 

1326/1910

III

58

1178-1180

Tarih-i İslam Sahaifinden: Hafr-i Zemzem 

1326/1910

III

60

1210-1213

Tarih-i İslam Sahaifinden: Hafr-i Zemzem 

1326/1910

III

61

1228-1229

Tarih-i Islam Sahaifinden: Islam’in Ilk Ilmi ve Ilk Alemdarı

1324/1908

I

13

278-280

Tarih-i İslam Sahaifinden: Mescid-i Dırar ve Münafikın-i Eşrar 

1325/1909

II

38

861-864

Yüklə 1,21 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4   5   6   7   8   9




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©muhaz.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin