Tahlilning dastlabki bosqichida birinchi navbatda taqqoslash usulidan foydalaniladi. Taqqoslash usulining mohiyati bir toifadagi ob’ektlarni ular o‘rtasidagi o‘xshashlik va farqlarni



Yüklə 28 Kb.
tarix10.04.2023
ölçüsü28 Kb.
#125094
iqtisodiy tahlil usullarning orasida eng qadimiysi bu uning an


  • iqtisodiy tahlil usullarning orasida eng qadimiysi bu uning an’anaviy usullari bo‘lib, bu usullar nafaqat iqtisodiy tahlilda, balki boshqa fanlarda ham ma’lumotlarni qayta ishlash uchun keng qo‘llaniladi. Ular tahlilning turli bosqichlarida - dastlabki tahlil, umumlashtiruvchi ko‘rsatkichlarni tahlili, Omilli tahlil o‘tkazish jarayonlarida qo‘llanilishi mumkin.

  • Eng ko‘p qo‘llaniladigan quyidagi usullarni an’anaviy usullarga kiritish mumkin:

  • taqqoslash usuli

  • balans usuli

  • zanjirli bog’lanish usuli

  • mutloq ko‘rsatkichlardagi farqlar usuli.

  • Taqqoslash – bunda bitta ko‘rsatkichning turli xil darajasi bir – biriga solishtiriladi. Bunda ko‘rsatkichlarning taqqoslanuvchanligini ta’minlash zarurdir

  • Masalan : -

  • Reja va haqiqiy ma’lumotlar bir-biri bilan solishtiriladi ;

  • - O‘tgan yilgi va bu yilgi ma’lumot ;

  • - Bazis yil va hisobot yil ; -

  • Turdosh korxonalar ma’lumotlariTahlilning dastlabki bosqichida birinchi navbatda taqqoslash usulidan foydalaniladi. Taqqoslash usulining mohiyati bir toifadagi ob’ektlarni ular o‘rtasidagi o‘xshashlik va farqlarni, o‘sish yoki kamayishini aniqlash maqsadida solishtirishdir.

  • Taqqoslash usuli yordamida iqtisodiy voqea-hodisalarning umumiy va xususiy jihatlari, ob’ektlardagi o‘zgarishlar, ularning rivojlanish tendentsiyalari, ya’ni yo‘nalishlari o‘rganiladi.

  • TAqqoslash usulidan foydalanishning asosiy sharti — ko‘rsatkichlarning taqqoslanuvchanligini ta’minlashdir, chunki faqat bir turdagi miqdorlarnigina taqqoslash mumkin.

  • Ko‘rsatkichlarning taqqoslanuvchan bo‘lmasligiga turli sabablar bo‘lishi mumkin: narxlarning, mahsulot hajmining turlicha bo‘lishi, mahsulot dagi tarkibiy o‘zgarishlar, turlicha sifat, ko‘rsatkichlarning turli usullar bilan hisoblanishi, turli kalendar davrlarning o‘rganilishi

Yüklə 28 Kb.

Dostları ilə paylaş:




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©muhaz.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin