Ta’lim vazirligi 0 ‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi markazi nigora Toshpoiatova, Sayyora Suyunova

V BOB.
TISH QATTIQ TO‘QIMALARINING NOKARIOZ УА 
KARIYESLI NUQSONLARI
TISHNING QATTIQ TO‘QIMALARI NUQSONLARI
Tish qattiq to ‘qimasi nuqsonlari kasalliklari kariyessiz va 
kariyesli nuqsonlarga b o ‘linadi. Nokarioz kasalliklar paydo 
bo‘lish muddatiga asoslanib, ikki guruhga holi n adi:
1. Tish chiqquncha hosil b o ‘lgan nuqsonlar.
2. Tish chiqqanidan so‘ng hosil b o ‘lgan nuqsonlar.
Tishning rivojlanish davrida hosil b oigan nuqsonlar
Ushbu guruhga gipoplaziya va endemik flyuroz kiradi.
Gipoplaziya — bu nuqson tish to ‘qimalarining rivojlan- 
masligi nuqsoni bilan xarakterlanadi.Tish murtak rivojlanish 
davrida metabolitik buzilishlar natijasida, emalda miqdor va 
sifat jihatdan buzilishlar b o ‘ladi.
Gipoplaziya ham sut, ham doimiy tishlarda uchraydi. 
G ipoplaziya turli klinik ko‘rinishga ega. Gipoplaziyaning 
mahalliy chegaralangan va sistemalisi farqlanadi.
Sistemali gipoplaziyaning kelib chiqishi tishning rivojla- 
nishi davrida, bola organizmida sodir bo‘lgan modda almashi- 
nuvining buzilishi bilan bog‘liq, aynan minerallar almashinuvi 
muhim o ‘rin tutadi. Sut tishlaming gipoplaziyasi homilador 
onaning xastaligi, ovqatlanish m e’yorining buzilishi, kerak 
bo‘lgan oziq-ovqat mahsulotlarini iste’mol qilmaslik oqibatida 
kelib chiqadi. Xastalik bir guruhga kirgan tishlarda borsimon, 
ba’zan sarg‘ish dog‘lar, nuqson paydo b o ‘lishi bilan kechadi. 
Nuqsonlar simmetrik b o ‘ladi. Nuqsonlar aksariyat hollarda 
vestibulyar yuzada joylashadi.
Mahalliy gipoplaziya
Mahalliy gipoplaziya faqat bir dona tishda aniqlanadi. 
Periodont to ‘qimasi yallig‘langan sut tish ostidagi doimiy 
tish murtagi zararlanishi oqibatida hamda jarohat ta’sirida kelib 
chiqadi.
36

---

Xastalik yengil kechganda tish em al qavatining rangi 
o ‘zgarib borsim on, sarg‘ish yoki q o ‘ng‘ir tus oladi. Og‘ir 
shaklida tishning olchamlari, shakli va strukturasida o ‘zgarishlar 
sodir b o ‘ladi.