Ta’lim vazirligi 0 ‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi markazi nigora Toshpoiatova, Sayyora Suyunova

O rgan i 7m ning 
ana shunday talabi 
ni 
qondirish uchun ichimlik suvining 1 litrida 0,8—1,2 mg ftor 
b o ‘lishi kifoyadir. Ichim lik suvi tarkibidagi ftor m iqdori 
k o ‘rsatilgandan oshib ketgan hollarda flyuoroz xastaligi 
kuzatiladi.
Flyuoroz xastaligi 5 xil shaklda namoyon bo ‘ladi.
Chiziqchali (shtrixli) shakli
Bunda tish emali sathida ko‘pincha vertikal yo‘nalishdagi 
borsimon chiziqlar paydo b o ‘ladi. Ayrim hollarda bu chiziqlar 
faqat lupa oynasi orqali qaralganda aniqlanishi mumkin b o ‘lgan 
darajada nozik b o ‘lishi mum kin. Em al qavatining bu xil 
jarohatlanishi ko‘pincha yuqori jag‘ markaziy va yon kurak 
tishlari sathidagina, b a’zan esa pastki kurak tishlarda namoyon 
b o ‘ladi. Bu xastalikda tish em al qavatining faqat dahliz 
(vestibulyar) sathigina o ‘zgarishga uchraydi.
D og‘simon shakli
Tish emal qavati sathida katta-kichik yaqqol namoyon 
bo‘luvchi bo‘rsimon rangli dog‘lar paydo bo‘ladi. Bu dog‘lar 
yalpi b o ‘lib, unda chiziqlar b o ‘lmaydi va ular butun emal 
qavati sathi b o ‘ylab joylashgan bo‘ladi. Ayniqsa bunday dog‘lar 
kurak tishlarining kesuvchi qirralari atrofida ko‘plab hosil bo‘ladi. 
Emaldagi bu xil dog 
Mar 
keskin chegarasiz sog‘lom to ‘qimaga 
o ‘tib ketadi. Dog‘li emal sathi silliq va yaltiroqdir. Dog‘lar 
aksariyat hollarda oldingi kurak tishlarda uchrasa-da, boshqa 
tishlar ham ulardan xoli bo‘lmaydi.
Xol-xol bo‘rsimon nuqtali shakli
Flyuoroz xastaligining bu xil shakli har xil klinik belgilar 
bilan kechadi. Odatda tish emal qavati bo‘r rangida bo‘ladi. 
Ba’zan esa u yaltiroqligini saqlashi yoki tiniqligini yo‘qotishi
38

---

mum kin. Emal sathida jarohatli nuqta(chuqurcha)lar paydo 
bo ‘lishi xususiy hoi hisoblanadi. Bunday chuqurchalar atrofi 
(devorlari) notekis, q o ra m tir tu sd a b o ‘lib, o ‘lcham lari 
1—1,5 mm diametrli, chuqurligi esa 0,1—0,3 mm b o ‘ladi. Bu 
xil nuqtasimon chuqurchalar, aksariyat hollarda tish emalining 
dahliz sathida joylashgan bo‘ladi. Bunday sathlarda emalning 
jarohati natijasida ochilib qolgan dentin to ‘qimasining yuzasi 
och sarg‘ish rangdan tortib q o ‘n g ‘ir - to ‘q jigarranggacha 
b o ‘yalgandir.
Flyuoroz xastaligi ba’zan emalning eroziyasi shaklida ham 
namoyon b o ‘ladi.
Bo‘rsimon rangli emal sathida birmuncha keng va chuqur 
jarohatlar paydo b o ‘lib, tish yuzasining katta qismini egallashi 
mum kin. Hosil bo ‘lgan jarohatlar har xil notekis shakllarga 
ega b o ‘ladi. Emalning bu xil jarohatlanishi natijasida tishlar 
kuchli yemiriladi.