8 - -rasm. Ko‘krak umurtqasi (vertebra thoracica). Yonboshdan ko‘rinishi.
1 –
corpus vertebrae; 2 – fovea costalis superior; 3 – incisura vertebralis superior; 4 –
processus articularis superior; 5 – fovea costalis transversalis; 6 – processus transversus; 7 –
processus spinosus; 8 – processus articularis inferior; 9 – incisura vertebralis inferior; 10 – fovea costalis inferior.
Umurtqa tanasi bilan uning ravog‘i o‘rtasida umurtqa teshigi (foramen vertebrale) bor. Yuqori va pastdagi bir juftdan frontal holatda joylashgan bo‘g‘im o‘simtalari (processus atriculares superiores) bilan umurtqalar o‘zaro birlashib turadi. Umurtqa tanasining ikki yonboshidagi ko‘ndalang o‘siqlari old tomonida bo‘g‘im yuzachalari (fovea costalis processus transversus) joylashadi. Umurtqa ravog‘ining o‘rta qismida o‘tkir qirrali o‘siq (processus spinosus) joylashgan.
2.
Bo‘yin umurtqasi (vertebrae cervicales) (9-10-11-rasmlar), (S1–S7) 7 dona bo‘lib, yuqoridagi birinchi va ikkinchi umurtqalar boshqa beshta bo‘yin umurtqalaridan tuzilishi bo‘yicha ancha farq qiladi.
Shuning uchun I, II bo‘yin umurtqalari tuzilishiga quyida to‘xtalib o‘tamiz. Qolgan beshtasi umurtqalar kabi tuzilgan. Bo‘yin umurtqalarining tana (corpus vertebrae)lari kichkina ko‘ndalang-oval shaklda bo‘lib, umurtqa teshigi (foramen vertebrale) katta burchak shaklida tuzilgan. Ko‘ndalang o‘siq (processus tranversus)larning oldingi tomoniga embrion o‘sishi davridagi qovurg‘a qoldiqlari yopishib, ko‘ndalang o‘siq teshigi (foramen processus tranversus)ni hosil qiladi. Shuning uchun ko‘ndalang o‘siqlar ko‘ndalang qovurg‘a o‘siqlar (processus costotransversarius BNA) deb ham ataladi. Bu o‘siqlarning uchlari ko‘pincha ikkita do‘mboqqa bo‘linadi.
9-rasm. Birinchi bo‘yin umurtqasi (atlas). Tepadan ko‘rinishi. 1 – tuberculum posterius; 2 – sulcus arteriae vertebralis; 3 – foramen transvesarium; 4 – fovea dentis; 5 –
arcus anterior; 6 – tuberculum anterius; 7 – processus transversus; 8 –
fovea articularis superior; 9 – arcus posterior; 10 – processus articularis inferior.