Divan edebiyatına bir tepki kişiliğinde doğan Tanzimat edebiyatı;
geçmişe değil geleceğe;
doğuya değil batıya;
soyuta değil somuta;
azınlığa değil çoğunluğa
dönük bir sanat çabasıdır.
TANZİMAT EDEBİYATININ GENEL ÖZELLİKLERİ
Divan edebiyatının yoksun olduğu bir tutumla hayata, topluma, gerçeğe yönelen çalışmalar öne geçer. Eski inşa'nın yerine düşünceyi iletmeye yarayan sade ve kesin bir nesir konmaya çalışılır; şiir, konularını, önce toplumsal sorunlardan sonra bireyin duygu ve tutku hayatından almaya başlar.
TANZİMAT EDEBİYATININ GENEL ÖZELLİKLERİ
En canlı türler gazete, tiyatro, dil ve tarih çalışmalarıdır. Yeni edebiyat, etki ve yankısına elverişli yeni bir anlatım bulmaya çalışır, «cümle» yi fark eder; beyitleri de cümle kılığında kesin anlam bütünlükleri olarak kullanır.
TANZİMAT EDEBİYATININ GENEL ÖZELLİKLERİ
Siyasi ve toplumsal bir öz edinilir; toplumumuzda bulunmayan yeni kavramlar konu yapılır;
insanın evren içindeki yeri araştırılır; hayat olayları karşısında en güçsüz insanın bile başkaldırması, sebep sorması, kuşkusu başlar..
TANZİMAT EDEBİYATININ GENEL ÖZELLİKLERİ
Evlenme, aşk, esirlik, memurluk, insan hakları, uğranan zulümler, aile büyüklerinin baskısı, gelenek ve âdetler, alafrangalık özentilerinin yarattığı yanlış batılılaşma züppeliği, mirasyedilik israfı gibi konularda belli belirsiz eleştiriler başlar. Ahlak ve ibret dersi bazen açıklanarak, bazen okuyucuya bırakılarak tezli eserlere girişilir.
TANZİMAT EDEBİYATININ GENEL ÖZELLİKLERİ
Şiirde geleneksel vezin (aruz), kafiye anlayışı (göz kafiyesi - imlâ benzerliğine dayanan, yazılışı ilke sayan kafiye tutumu), eski nazım şekilleri kolaylıkla bırakılamaz. Halk edebiyatı benzerliğinde ve hece ölçüsüyle birkaç deneme yapılır
TANZİMAT EDEBİYATININ GENEL ÖZELLİKLERİ
ikinci kuşağın temsilcisi Abdülhak Hamit batı nazım şekillerini kullanarak, köklü değişime bir kapı açar ama nazımda ana birim yine beyittir.
Anlamın mısradan mısraya atlaması, ikinci dönemde başlayacak; Servet-i Fünun döneminde başarılacaktır; bununla birlikte şiirde kısmen bir konu bütünlüğü sağlanır.
TANZİMAT EDEBİYATININ GENEL ÖZELLİKLERİ
Sanat ve edebiyat, saray ve hükümet karsısında bağımsız bir güç olmak özlemindedir. Haklıyı savunma ve zalime direnme biçiminde yeni bir görev anlayışı başlar:
«Utanmaz kendini insan bilenler halka hizmetten».
TANZİMAT EDEBİYATININ GENEL ÖZELLİKLERİ
Aslında edebiyatçı, iktidara el koymaya başlayan Babıâli bürokrasisi karşısında otoriteden pay ister; kamuoyuna yaslanır.
TANZİMAT EDEBİYATININ GENEL ÖZELLİKLERİ
Batıdan çeviriler çoğalır. Dil sadeleşir. Yeni edebiyat türleri getirilir. Osmanlıcılık, Meşrutiyetçilik yanında İslamcılık görüşü ile ulusçuluk bilincinin de ilk adımları atılır.
TANZİMAT EDEBİYATININ GENEL ÖZELLİKLERİ
Ama her şeye karşın, hayatta olduğu gibi edebiyattaki o ikilik durumu da ortadan kalkmaz.
TANZİMAT EDEBİYATININ GENEL ÖZELLİKLERİ
TANZİMAT EDEBİYATI
Tanzimat edebiyatının,
Şinasi ve Agâh Efendi'nin 1860'ta çıkardıkları
Tercüman-ı Ahval gazetesi ile başladığı kabul edilmektedir.
TANZİMAT EDEBİYATININ GENEL ÖZELLİKLERİ
Üç döneme ayrılmaktadır:
a)Hazırlık Dönemi (1839-1860)
b) l. Dönem Tanzimat Edebiyatı (1860 -1876)
c) II. Dönem Tanzimat Edebiyatı (1876 – 1895)
l. Dönem TANZİMAT EDEBİYATININ ÖZELLİKLERİ
1) "Toplum için sanat" anlayışı benimsenmiştir.
l. Dönem TANZİMAT EDEBİYATININ ÖZELLİKLERİ
2) Eserlerin, halkın anlayabileceği sade bir Türkçe ile yazılması kararlaştırılmıştır.
l. Dönem TANZİMAT EDEBİYATININ ÖZELLİKLERİ
3) Belli bir düşünceyi iletmeyi amaçlayan yeni bir düzyazı geliştirilmiştir; ilk kez noktalama işaretleri kullanılmıştır.
l. Dönem TANZİMAT EDEBİYATININ ÖZELLİKLERİ
4) Şiirde yurt, ulus, insan hakları gibi yeni konular işlenmiştir. Biçim bakımından Divan edebiyatına bağlı kalınarak gazel, kaside, terkib-i bend gibi nazım biçimleri kullanılmıştır.
l. Dönem TANZİMAT EDEBİYATININ ÖZELLİKLERİ
5) Sanatçılar Fransız edebiyatını örnek almışlar; klasisizm ve romantizmin etkisinde kalmışlardır.
l. Dönem TANZİMAT EDEBİYATININ ÖZELLİKLERİ
6) İlk örneği bu dönemde görülen roman, teknik bakımdan kusurludur.
TANZİMAT EDEBİYATININ l. Dönemindeki İLKLER
Batı edebiyatı türlerinin ilk örnekleri bu dönemde verilmiştir:
TANZİMAT EDEBİYATININ l. Dönemindeki İLKLER
* İlk resmi gazete : Takvim-i Vekayi (1831)
TANZİMAT EDEBİYATININ l. Dönemindeki İLKLER
* İlk özel gazete : Şinasi, Agâh Efendi Tercüman-ı Ahvâl (1860)
TANZİMAT EDEBİYATININ l. Dönemindeki İLKLER
* İlk eleştiri :
Namık Kemal
Tahrib-i Hârâbat
TANZİMAT EDEBİYATININ l. Dönemindeki İLKLER
* İlk makale :
Şinasi
Mukaddime
TANZİMAT EDEBİYATININ l. Dönemindeki İLKLER
* İlk yazılan tiyatro : Şinasi
Şair Evlenmesi (1859)
TANZİMAT EDEBİYATININ l. Dönemindeki İLKLER
* İlk oynanan tiyatro : Namık Kemal
Vatan Yahut Silistre
TANZİMAT EDEBİYATININ l. Dönemindeki İLKLER
* İlk çeviri roman : Yusuf Kamil Paşa Tercüme-i Telemak
(1859)
TANZİMAT EDEBİYATININ l. Dönemindeki İLKLER
* İlk yerli roman : Şemsettin Sami Taaşşuk-u Talat
ve Fitnat
(1872)
TANZİMAT EDEBİYATININ l. Dönemindeki İLKLER
* İlk edebi roman : Namık Kemal
İntibah (1876)
TANZİMAT EDEBİYATININ l. Dönemindeki İLKLER
* İlk tarihi roman : Namık Kemal
Cezmi
Birinci Dönem Tanzimat Edebiyatı Sanatçıları:
Şinasi (1826 - 1871)
Batı uygarlığı etkisinde gelişen Türk edebiyatının kurucusudur. Düzyazı türünde ilk yapıt ona aittir. Gazetecidir ve noktalama işaretlerini ilk kez o kullanmıştır.
Birinci Dönem Tanzimat Edebiyatı Sanatçıları:
Namık Kemal (1840 -1888) Vatan şairi olarak bilinir. Yapıtlarında çoğunlukla toplumsal konuları; yurt, ulus, özgürlük kavramlarını işlemiştir.
Birinci Dönem Tanzimat Edebiyatı Sanatçıları:
Ziya Paşa (1825 - 1880)
Bu dönem şairleri arasında Divan edebiyatına en çok bağlı kalan sanatçıdır.
Birinci Dönem Tanzimat Edebiyatı Sanatçıları:
Ahmet Mithat Efendi
(1844 - 1912),
Tanzimat edebiyatı döneminde "halkçı sanat" anlayışıyla hareket etmiştir.
II. Dönem TANZİMAT EDEBİYATININ ÖZELLİKLERİ
* "Sanat için sanat" ilkesi benimsenmiştir.
II. Dönem TANZİMAT EDEBİYATININ ÖZELLİKLERİ
* Dilde sadeleşme çabası bırakılmıştır.
II. Dönem TANZİMAT EDEBİYATININ ÖZELLİKLERİ
* Sanatçılar, Batı edebiyatı türlerinde ustalaşmıştır.
II. Dönem TANZİMAT EDEBİYATININ ÖZELLİKLERİ
* Şiirin konusu genişletilmiş, şiire biçimsel yenilikler getirilmiştir.
II. Dönem TANZİMAT EDEBİYATININ ÖZELLİKLERİ
* Romanda realizmin etkisinde kalınmıştır.
II. Dönem TANZİMAT EDEBİYATININ ÖZELLİKLERİ
* Tiyatro önemini yitirmiş, sahne dili ve tekniği açısından zayıf eserler yazılmıştır.
İkinci Dönem Tanzimat Edebiyatı Sanatçıları:
Recaizade Mahmut Ekrem
(1847 - 1914)
İkinci Dönem Tanzimat Edebiyatı Sanatçıları:
Samipaşazade Sezai
(1860 - 1936)
İkinci Dönem Tanzimat Edebiyatı Sanatçıları:
Nabizade Nazım
(1862 -1893)
İkinci Dönem Tanzimat Edebiyatı Sanatçıları:
Şemsettin Sami
(1850 - 1904)
İkinci Dönem Tanzimat Edebiyatı Sanatçıları:
Muallim Naci
(1850 - 1893)
İkinci Dönem Tanzimat Edebiyatı Sanatçıları:
Ahmet Mithat Efendi
(1844 - 1912)
Tanzimat edebiyatı döneminde "halkçı sanat" anlayışıyla hareket etmiştir.
