Tapşırıqlar: Tapşırıqlar

Tapşırıqlar:

• Tapşırıqlar:

• Öyrədici: öyrənənləri qlükoz ilə tanış etmək; qlükozanın molekul quruluşunu öyrənmək,təbiətdə tapılması,fiziki və kimyəvi xassələri ilə tanış olmaq

• İnkişafetdirici: yeni anlayışların izahında şagirdlərdə müqayisəli düşünmənin,müşahidə qabiliyyətinin inkişafını davam etdirmək.

• Tərbiyəedici: Qlükozanın bioloji rolu və onun tətbiqi haqqında bilikləri vasitəsilə elmi-materializm dünyagörüşünün formalaşmasını davam etdirmək

Müəllim: «Keçən dərs biz sizinlə karbohidratların təsnifatı mövzusunu keçdik.Bu günün mövzusu karbohidratların bir nümayəndəsi haqqında olacaq.Bu nümayəndəni bilmək üçün məsələ həll etmək lazımdır»

• Müəllim: «Keçən dərs biz sizinlə karbohidratların təsnifatı mövzusunu keçdik.Bu günün mövzusu karbohidratların bir nümayəndəsi haqqında olacaq.Bu nümayəndəni bilmək üçün məsələ həll etmək lazımdır»

• Məsələ. Maddə aşağıdakı keyfiyyət tərkibinə malikdir:

• ω(C)=40% , ω(H)=6,7% , ω(O)=53,3% Naməlum maddənin molyar kütləsi 180 q/mol olarsa , onun formulunu tapın

Qlükoza bitkilərin demək olar ki bütün orqanlarında: meyvə, kök,çiçək və yarpaqlarında olur.Xüsusən üzümün şirəsində , yetişmiş meyvə və giləmeyvələrdə daha çox olur. Qlükoza canlı orqanizmlərdə rast gəlinir.Qanın tərkibində 0,1% qlükoza var.

• Qlükoza bitkilərin demək olar ki bütün orqanlarında: meyvə, kök,çiçək və yarpaqlarında olur.Xüsusən üzümün şirəsində , yetişmiş meyvə və giləmeyvələrdə daha çox olur. Qlükoza canlı orqanizmlərdə rast gəlinir.Qanın tərkibində 0,1% qlükoza var.

Qlükoza – rəngsiz, suda yaxşı həll olan, üzvi həlledicilərdə həll olmayan, şirin dadlı kristal maddədir

• Qlükoza – rəngsiz, suda yaxşı həll olan, üzvi həlledicilərdə həll olmayan, şirin dadlı kristal maddədir

Qlükoza molekulunun quruluşu

• Qlükoza molekulunun quruluşu

• Məsələ. Maddənin kimyəvi xassələrini və formulunu

• bilərək ,eksperemental verilənlər əsasında onun quruluş formulunu qurmağa çalışın.

• Yadınıza salın: 1) – karbon atomu 4 valentlidir,

• 2) – maddə bir aldehid qrupu saxlayır,

• 3) – bir neçə hidroksid qrupuna malikdir. Bu maddə Qlükoza adlanır

α forma

• α forma

• Kristallik qlükoza

Eksperemental yolla göstərin ki, qlükoza həm aldehid,həm də spirt sayılır

• Eksperemental yolla göstərin ki, qlükoza həm aldehid,həm də spirt sayılır

• Keyfiyyət reaksiyaları:

• aldehid + gümüş(I)oksidin NH3-də məhlulu (gümüş güzgü reaksiyası)

• qliserin+ mis (II) hidroksid

• Təhlükəsizlik texnikası

• Yuxarıdakı təcrübələri təkrarlayın .Lakin bu dəfə aldehid və qliserinin yerinə qlükoza götürün

“Gümüş güzgü” reaksiyası

• “Gümüş güzgü” reaksiyası

• 2) mis(II)hidroksid –lə qarşılıqlı təsiri

• 3) Qlükozanın hidrogenləşməsi

Spirtə qıcqırma

• Spirtə qıcqırma

• Süd turşusuna qıcqırma

• Yağ turşusuna qıcqırma

Dərsin sonunda müəllim şagirdlərlə yekunlaşma aparır. Qlükozanın quruluş formulu və xassələri yada salınır

• Dərsin sonunda müəllim şagirdlərlə yekunlaşma aparır. Qlükozanın quruluş formulu və xassələri yada salınır

• Müəllim görülmüş işlərə görə qiymətləndirmə aparır

1) Qlükozanın xarakterik reaksiyalardan biri "gümüş güzgü" reaksiyasıdır. Hansı birləşmələr həmçinin bu reaksiyanı verir?

• 1) Qlükozanın xarakterik reaksiyalardan biri "gümüş güzgü" reaksiyasıdır. Hansı birləşmələr həmçinin bu reaksiyanı verir?

• а) Karbohidratlar

• b)Spirtlər

• c) Aldehidlər

• d) Turşular

• 2) Aşağıdakı karbohidratlardan hansı Cu(OH)2 iə qizdırıldıqda qırmızı rəngli mis(I)oksid çöküntüsünü əmələ gətirir?

• а) Sellüloza

• b) Qlükoza

• c) Saxaroza

• d) Nişasta

• 3) Qlükozanı reduksiya etmək olar: Bu halda funksional qruplardan hansı reaksiyaya girir

• а) Spirt b) Aldehid

• III. Qlükozanın turşu alınması ilə gedən qıcqırma reaksiyalarına aid 2 nümunə göstərin

• IV.Məsələ. 45 qram qlükozanın tam oksidəşməsi üçün neçə litr hava lazımdır? Havada oksigen 21% qəbul olunmalı

• V.Məsələ. Qlükozanın spirtə qıcqırma reaksiyasının tənliyini yazın. 1 mol qlükozanın spirtə qıcqırmasından alınan karbondioksidin həcmini (n.ş) hesablayın.

• VI. Məsələ.Spirtə qıcqırma reaksiyasına 80 % çıxımla neçə qram qlükoza sərf olunar,əgər alınmış CO2 nin neytrallaşmasına 65,57 мl 20%-li NaOH-ın sudakı məhlulu sərf olunarsa(sıxlığı 1,22 q/мl)? Bu zaman nə qədər NaHCO3 alınar?