Tarbiyalash

NAFOSAT ONGI 

 

shis

-tuy

\usi

 

Na

fosa

t i

dr

oki

 

Na

fosa

t bi

li

mi

 

Na

fosa

t 

mul

oshaz

asi

 

 

Na

fosa

t 

 

ba

shsi

 

Na

fosa

t i

de

ali

 

 

Nafosat ongining tarkibiy qismlari 

 

---

Nafosatning  asosiy  xususiyatlari.  Tarbiyaviy  ishlarni  tashkil  etishda  nafosat  idrokining 

psixologik  qonuniyatlarini  hisobga  olish  lozim.  Bu  xususiyatlar  ilk  yoshdagi  bolalarga  xos 

hamda  rivojlanish,  nafosat  tajribasi,  tasavvurlarning  shakllanganlik  darajasiga  bog‘liq.  Atrof-

olam hodisalari dastlab nafosat sifatida namoyon bo‘lmaydi. Bunday bo‘lishdan oldin ular idrok 

etiluvchan,  mazmunli,  tushunarli  bo‘lishi  lozim.  Demak,  tarbiyachi,  o‘qituvchining  birinchi 

navbatdagi  vazifalaridan  biri  o‘quvchilarning  yosh  xususiyatlarini  inobatga  olgan  holda,  eng 

murakkab  hodisalar  hamda  go‘zallik  shakllari,  nafosat  muammolarini  anglab  yetishi  lozim. 

Nafosatni  idrok  etishning  muhim  unsuri  –  hissiyotlilik.  San’at,  borliqni  yorqin  aks  ettiruvchi 

yuqori  badiiy  asar  mazmunini  idrok  etishda  o‘quvchilar  quvonch  yoki  g‘azab,  qo‘rqinch  yoki 

ishonchni his etadilar. Bu tuyg‘u go‘zallik qonuniyatlari g‘oyasi bilan yashashga undaydi.  

Bundan  tashqari  nafosat  vositalari  xilma  xildir.  Tabiat  mehnat,  insoniy  munosabatlar, 

san’at  nafosat  tarbiyasi  vositasidir.  Tabiat  nafosat  tarbiyasining  muhim  manbaidir. 

K.D.Ushinskiy  tabiatni  yosh  avlod  nafosat  tuyg‘ularining  rivojlanishiga  chuqur  ta’sir 

ko‘rsatadigan ajoyib tarbiyachidir, degan edi. Sayohat, sayr, yurish, tabiatga bag‘ishlangan san’at 

asarlarini o‘rganish mazkur yo‘nalishdagi an’anaviy ishdir. Biroq tabiat ichida bo‘lishning o‘zi 

yetarli  emas.  Tabiatdagi  go‘zallikni  ko‘ra  bilish,  his  etish  lozim.  Bunday  qobiliyat  asta-sekin 

rivojlanib  boradi.  Sayr,  ekskursiya  hamda  maktab  uchastkasida  ishlash  paytida  tarbiyachilar 

e’tiborini  tabiat  boyliklariga,  uning  shaklidagi  mukammalliklarga  qaratishi,  bolalarga  nafosat, 

tabiatni sevish ehtiyojigina bo‘lmay, shuningdek, uni ehtiyotlashdan ham iboratligini tushuntirib 

borishi lozim.