Not 1: Lale Devri Osmanlı Devleti’nde, batının üstünlüğünün kabul edildiği ve batının örnek alınarak ıslahatlar yapıldığı ilk dönemdir.
Not 2: Lale Devri, bu dönemde devam eden Osmanlı-İran Savaşları hariç genelde barışçı bir politikanın benimsendiği devir olmuştur.
|
III. Ahmet’ten sonra tahta geçen I. Mahmut ilk iş olarak İstanbul’un asayişini yeniden sağladı. Patrona Halil ve arkadaşları yakalanarak idam edildi.
Islahatları:
● Aslen bir Fransız olan Humbaracı Ahmet Paşa, Topçu ve Humbaracı ocaklarını modern usullere göre yeniden bir düzene soktu.
● Humbaracı Ahmet Paşa orduda bölük, alay, tabur sistemini kurdu.
● Avrupai tarzda subay yetiştirmek amacı ile “Kara Mühendishanesi” kuruldu.
● Maliyeyi düzeltmek amacı ile çalışmalar yapıldı.
|
●Fransız Baron dö Tott topçu ve istihkam askerlerini düzenlemeye çalıştı. Hafif ve hızlı toplar döküldü.
● “Sürat topçuları Ocağı” kuruldu.
●Haliç’te “Hendeshane” adıyla denizcilik ve topçuluk öğretimi yapılan yeni bir okul açıldı.
●Deniz subayı yetiştirmek amacıyla “Deniz Mühendishanesi” kuruldu.
●Maliye alanında da çalışmalar yapıldı. III. Mustafa devri 18. yüzyılda maliyenin en iyi durumda olduğu devirdir. Bu dönemde maliye açık vermemiştir.
|
●Sürat Topçuları Ocağını geliştirdi.
●Karadeniz ve Eğe kıyılarında yeni tersaneler kuruldu.
●Ordunun subay ihtiyacını karşılamak için “İstihkam Okulu” açıldı.
●Askerlikle ilgili batı dillerindeki eserler Türkçe’ye çevrildi.
●Mali alanda da çalışmalar yapıldı. Temelde iç borçlanma esasına dayana “Esham Sistemi” kuruldu.
|
● Avrupai tarzda “Nizam-ı Cedit Ocağı” adı ile bir ordu kurdu.
●III. Selim Nizam-ı Cedit Ocağı’nın ihtiyacını karşılamak için “İrad-ı Cedit” adıyla ayrı bir hazine kurdurdu.
●Kara ve Deniz Mühendishanesi geliştirlerek, Mühendishane-i Berr-i Hümayun ve Mühendishane-i Bahr-ı Hümayun adı verildi.
●Batıdaki bilim, teknik ve siyasi alandaki gelişmeleri takip edebilmek amacıyla Londra-Paris-Viyana-Berlin gibi merkezlerde daimi elçilikler kuruldu.
●Fransızca okullarda ilk kez yabancı dil olarak okutulmaya başlandı.
●Yerli malı kullanımı için çaba harcandı.
●İlk devlet matbaası kuruldu.
1806-1812 Osmanlı Rus Savaşı’nın devam ettiği bir sırada, Nizam-ı Cedit Ordusunun İstanbul’da olmamasını fırsat bilen bazı yeniçeriler, ıslahatların önemini kavrayamayan halk kitlesini de yanlarına alarak Kabakçı Mustafa önderliğinde ayaklandılar. İsyancılar Nizam-ı Cedit kışlalarına basarak ocağı dağıttılar. III. Selim’i tahttan indirerek yerine IV. Mustafa’yı padişah ilan ettiler.
|
●17.yüzyıl ıslahatlarından farklı olarak Avrupa örnek alınmıştır.
● 18. yüzyıl ıslahatları 17. yüzyıl ıslahatlarına göre daha köklüdür.
●Askeri alanda ağırlıklıdır.
●Islahatlar, yapan kişilerin döneminde geçerli olmuş bir devlet politikası haline gelememiştir.
● Islahatlar, yeniçerilerin, halkın ve ulemanın tepkisiyle karşılaşmıştır.
●Yönetim ve hukuk alanında ıslahat yapılmamıştır.
● 17. yüzyıl ıslahatlarına göre daha başarılıdır ama devletin çöküşü önlenememiştir.
●Devlet adamları tarafından yapılmıştır.
|
