TariXİ VƏ DİNİ BƏhsləR (ŞÜBHƏLƏRƏ cavab) faiq vəLİ OĞlu biSMİllahiRRƏhmaniRRƏHİM

MÜƏLLİFDƏN

Qur’ani-Məcid buyurur:
“O kəslər ki, sözü dinləyib onun ən gözəlinə (düzgününə) uyarlar. Onlar Allahın doğru yola yönəltdiyi kimsələrdir. Ağıl sahibləri də elə onlardır!¹”
İslam dini ağıla, məntiqə əsaslanan və bəşərə xoşbəxtlik gətirən İlahi bir dindir. İnsan öz-özünə yaranmayıb. Onun bir yaradanı var və o Yaradan bəşəri səadətə çatdırmaqdan ötrü xüsusi qayda-qanunlar qoymuşdur.
Bütün şiə alimlərinin əqidəsinə əsasən, İslamın əsl prinsiplərindən biri də budur ki, hər kəs dinin “əsli”ni (Üsuliddini)² təqlid yolu ilə deyil, ağıl və dəlillə qəbul etməlidir. Hər kəsin öz ağlı səviyyəsində Allahı, Onun ədalətli olmasını, Peyğəmbərini, mə’sum İmamları və Qiyaməti qəbul etməkdə dəlili olmalıdır. Bu yolda ağıl və bilik sahiblərindən məsləhət almaq və onların dəlillərindən faydalanmaq heç də qadağan deyildir. Doğurdan da, hər hansı bir şəxsin kiminsə dediyi dəlil və məntiqdən düzgün yolla nəticə alması, heç vaxt qəbahət sayılmaz.
Haqqında bəhs edəcəyimiz mövzu, hazırkı dünyada özünəməxsus rol oynayan bə’zi firqələr, onların yaranma tarixi və fəaliyyətləri, o cümlədən onlar barəsindəki həqiqətlərdən söz açmaqdan ibarətdir.
Hər hansı bir məzhəbin yaranma və meydana gəlmə tarixini, o cümlədən nə dərəcədə haqlı olduğunu araşdırmaq hər bir müsəlmanın əsas vəzifələrindən biridir. Bu işdə də tarixi mənbələri araşdırmağın çox böyük tə’siri vardır.
İslamda dörd sünni məzhəbinin yaranmasının əsl səbəbini açıqlayıb əziz müsəlman qardaş və bacıların nəzərinə çatdırmağı özümə vəzifə borcu hesab edirəm. Onu da qeyd etmək lazımdır ki, bu kitabda yazılan hər bir mətləb tarixi sənədlərə və faktlara əsaslanır. Həqiqət nə qədər acı olsa da, deyilməlidir. Bə’zən insan mə’lumatsızlıq üzündən və ya dünya malının şirinliyinə görə əqidəsində elə səhvlərə yol verir ki, daha ondan ötrü dünya və Axirətdə bağışlanmağa yer qoymur. Hər bir fikir və iddia dəlil və fakt əsasında olmalıdır. Ona görə də əvvəldə zikr etdiyimiz ayəni bu sözə ən gözəl şahid kimi göstərə bilərik. Ən yaxşı söz, əsl həqiqətdə ən düzgün əqidədir. Allahdan diləyimiz budur ki, bizləri Axirət dünyasına üzü qara aparmasın! Əqidəmiz sağlam əql, düşüncə və dəlil əsasında olsun!
Faiq Vəlioğlu