Tasdiqlayman: Kafedra mudiri

Tasdiqlayman:_________________
Kafedra mudiri: _______________
2022 yil «_____» ________________
KURS ISHI BO‘YICHA TOPSHIRIQ.
Talaba ________________________________________________________________
1.Kurs ishining mavzusi: ________________________________________________________________
2. Kurs ishi topshirish muddati ________________________________________________________________
3. Kurs ishi bajarishga doir boshlang‘ich ma’lumotlar.
________________________________________________________________
________________________________________________________________
(Mavzuga oid internet ma’lumotlari, adabiyotlar bilan ishlash.)
4. Hisoblash – tushuntirish yozuvlarnining tarkibi (ishlab chiqariladigan masalar ro‘yxati).
________________________________________________________________
________________________________________________________________
________________________________________________________________
Kurs ishi rahbari:
_______________________________________________________________
(familiyasi, ismi, sharifi)
Topshiriqni bajarishga oldim:
________________________________________________________________
(familiyasi, ismi, sharifi)
Topshiriq berilgan sana: 2022 y.

Mundarija.
1.Kirish.___________________________________________________3
2. Aholi daromadlarining mazmuni_____________________________5
3. Aholi turmush darajasi va uning ko’rsatkichlari.________________14
4. Daromadlar tengsizligi va uning darajasini aniqlash._____________26
5.Foydalanilgan adabiyotlar.__________________________________39
6.Xulosa.__________________________________________________40

1.Kirish.
Har qanday iqtisodiyotning bosh masalasi inson va uning ehtiyojlarini
qondirishdan iborat. Bu albatta insonning jamiyatdagi oʼrni, ishlab chiqarilgan
moddiy neʼmatlarni taqsimlash munosabatlariga bogʼliq boʼladi. Mamlakat
iqtisodiyotining rivojlanish darajasi ishlab chiqarishning holatiga koʼp jihatdan
bogʼliq boʼlsa ham, taqsimot masalasi ham oʼziga xos muhim oʼrin tutadi.
Taqsimlash – bu har bir xoʼjalik yurituvchi subʼektning ishlab chiqarilgan
mahsulotdagi ulushini aniqlash jarayonidir.
Taqsimlashning ikki jihatini, yaʼni iqtisodiy jihatini va ijtimoiy jihatini
farqlash lozim. Taqsimlashning iqtisodiy jihati taqsimlashning milliy
iqtisodiyotga ehtiyojlar tizimi, manfaatlar va ragʼbatlar orqali taʼsir etishini ifoda
etsa, ijtimoiy jihati esa uning aholi ijtimoiy ehtiyojlarining qondirilishi va
rivojlantirilishini aks etadi.
Аsrlar davomida insoniyat taqsimotdagi ijtimoiy adolat ustida fikr yuritib
keladi. “Iqtisodiyot nazariyasi”da ijtimoiy adolat – bu daromadlar

taqsimlanishidagi moʼtadil tengsizlik muammosidir. Uni turli kontseptsiyalar

oʼziga xos ravishda talqin etadi. Jumladan, “Egilitar” kontseptsiya tarafdorlari
daromadlarning tekis taqsimlanishini adolatli, deb biladi. “Roulsian”
kontseptsiyasiga koʼra esa, adolatlilik jamiyatning eng kam taʼminlangan aʼzosi
farovonligini maksimallashtirishdir. “Utilitar” kontseptsiya daromadlarni
taqsimlashda adolatlilik, deb shunday holatni nazarda tutadiki, unga koʼra
ijtimoiy farovonlik birinchi oʼrinda turadi. Bozor kontseptsiyasiga koʼra adolatli
taqsimlash, bu ishlab chiqarish omillariga talab va taklif asosida shakllanadigan
taqsimlashdir.

Oʼzbekistonda shakllantirilayotgan ijtimoiy yoʼnaltirilgan bozor iqtisodiyoti

ommaviy farovonlikni moʼljal qilib oladi. Unga erishish uchun bozor
mexanizmiga xos vositalar ishlatiladi.
Hozirgi zamon iqtisodiyoti yuksak rivojlangan texnika-texnologiya, sifatli
ish kuchi va taraqqiy etgan menejmentga asoslangani uchun farovonlikni
taʼminlaydigan yuqori mehnat unumdorligiga erishadi. Yuksak ishlab
chiqarishga asoslangan iqtisodiyotda insonparvarlik printsiplari amal qilishi
uchun zamin yuzaga keladi. Аmmo farovonlikni taʼminlash insoniylik bilan bir
qatorda jamiyatning iqtisodiy tizimida ham sifat oʼzgarishlari boʼlishini talab
etadi. Hozirgi kunda bunga mulkning demokratlashuvi natijasida – koʼp xil
mulkchilik negizida ish tutish bilan erishiladi. Bu yerda asosiy jihat –
mulksizlarning mulkdorlarga aylanishidir. Hozirgi kunda ish kuchi sohiblari
boshqa mulk egalariga ham aylanmoqdalar.

Mehnat va mulk funktsiyalarining oddiy odamlar qoʼlida yigʼilishi

iqtisodiyotni insoniylik prinpitslariga boʼysundiradi.
Bozor iqtisodiyoti rivojlangan jamiyatda nufuzli iqtisodiy faoliyat qonuni
amal qiladi. Bu qonunga koʼra, iqtisodiy faollik negizida pul topib, boy boʼlish
emas, balki jamiyatda nufuzli, obroʼ-eʼtiborli boʼlish, oʼz nufuzi bilan nom
chiqarish va shu yoʼsinda ijtimoiy hayotda oʼz oʼrnini topa bilishga intilish
maqsadi yotadi. Bu hol yuz berishi uchun inson sahiy va olijanob boʼlishi kerak.
Nufuzli iqtisodiyot qoidalari qanchalik keng amal qilsa, shunchalik ommaviy
farovonlik yuz beradi.